Die gheestelicke melody

[Des dijnsdaechs: Ave Maria, maghet reyn]

Ave maria maghet reyn

Want die ziel die werrelt begheven heeft ende Jhesu Cristo beghint te dienen, so wart sy zwaerlic ghetemptiert mit menigherhande temptacien, als daer ghescreven staet int boeck der wijsheyt: Fili accedens ad servitutem Dei, prepara animam tuam ad temptationem.⁵ Ende hier om so roep sy nu aen Marien, die moeder der ontferm[13r]herticheyt, die een troesterse is allen bedructen herten, ende claecht haer dat si ducht dat haer ghebet nijt ghehoert en wert. Ende si vraecht Marien wat dat bedijt dat si haer nijt en antwert, ende dat si nochtans haer druck ende liden claghet also dic. Ende Maria gheeft haer die saack te kennen als dat si in gheen onsuver herte wesen en mach, dat becommert is mit ydel ghedachten overmits haer grote suverheyt. Ende sy gheeft den ziel raet als dat sy alle ydel ghedachten van haer keert, ende dat sy alleen draecht Jhesus myn ende passy ende liden in haerre herten [13v], so sel sy dan haer dicke visitieren ende antwerdt gheven, als ghescreven staet int boec der wijsheyt: Qui edunt me ad huc esurient. Et qui bibunt me adhuc sicient etc.⁶ Ende die ziel antwert marien als dat si haren raet ghehelicken wil vollighen.

‘Ave Maria, maghet reyn,
Gi suverlicker sijt alleyn
Der werrelts cierheit al ghemeyn.
Ontsprekelic u suverheyt
Gaet opter meyen daghereyt
End al dat in haer is bereyt.
In minen syn
Staet [14r] uwe myn.
O suver maecht,
Mijn hert, mijn syn,
So waer ic byn
Gi wel behaecht
Van u te sijn mijn ziel beclaecht.

Verlanghen heeft my ombevaen
Als ic aensie ster ende maen
End voert denck hoet mit u mach staen.
Gi sijt die edel suver bloem
Daer uut ghesproten is Goots soen
Jhesus heer van den hoghen throen.
Al hemmelrijc
Hem zeer verblijt
In u claerheyt,
Want gi die sijt
Die men ghelijct
Der daghereyt
Mit al der voghelen sang bereyt.

Ontsprekelic, o edel bruyt,
Ju suete roec, u suet gheluyt
Gaet boven alle sang end cruyt.
Hi mach [14v] wel draghen hoghe moet
Die u kijst voer dat eertsche goet
Ende altijt uwe wille doet.
Want hi ontfaen
Sel sonder waen
Een brugoms croen
Die nijt vergaen,
Mer als die maen
Sel rayen scoen,
Die gi hem edel bruyt selt doen.

Wat sel ic van u spreken meer
Voer allen maechden heb di eer
Van Jhesu, onsen lieve heer.
Gi sijt sijn moeder, hi u kijnt
Die u volcomelicke mynt.
Al u begheert gi aen hem vijnt.
Maria vrou,
Hier om hi sou
Die u ter tijt
Mocht sijn ghetrou,
Van allen rou
Werden verblijt
Hier na mit u in hemmelrijc.

O suver maecht, verleent [15v] doch my
Dat ic u hier ghetrouwe sy
Bi wien ic bin of wie bi my.
Wat ic aenscou, tis my al niet,
Hoe scoen tmach sijn in dit verdriet
Als ic denck dat gi scoenre sijt.
O lieve macht,
Oft u behaecht,
Laet my doch sijn
By u ghedaecht;
End nijt beclaecht
Mer fris en fijn
Als een brugom in u aenschijn

O coninghin, maect dat bereyt
Mijn ziel, als sy van hene scheyt,
Moet sijn in hemmelrijc gheleyt,
Daer alle zielen spannen croen
End blidelicken singhen scoen
Mit Jhesu uwen lieven soen
Diet wel besiet.
Tis groot verdriet
Van daen te sijn
Daer vruechd [16r] ghesciet
End droefheyt vliet
Mit alle pijn.
O maecht, helpt my daer in die schijn.

O vrou, wat sel ic aene gaen?
Mijn sonden doen my dic verstaen
Dat mijn ghebet wort nijt ontfaen.
O moeder der ontfermherticheyt,
Al daer die sonder troest op heyt
Troest my, mijn sonden sijn mijn leyt.
O lieve maecht,
Ic word versaecht.
Och wat bediet?
Mijn hert dat claacht
Van snachs tot daechs,
Gi antwert niet
En weet hoet mit my is ghesciet.’

Maria:

‘Die saack sel ic ju segghen kijnt:
Seer weynich heb di my ghemynt
Want ydel [16v] ghedacht u hert verblint.
Ic bin so edel, scoen end fijn
Wie dat my mynt daer wil ic sijn
Alleen mit mijn cleyn kijndekijn.
Heb my te syn
End mijn kijnts myn
So sel u goet
Ghescien van hym
End daer ic bin
Ist dat gijt doet
Suldi hiernamels draghen moet.

Wilt alle yelheyt van u sclaen
Ghedencket mijns end mijns kijnts naem
So sel ic u dic spreken aen,
End draecht sijn liden in ju hert
Dat hi leed end die grote smert
Doe hi om u ghecruset wert.
Om u leet hi
Bi sinen ty
So groot verdriet,
Lijdt gi nu vry
Alleen om di
Dat hi ghebiet.
[17r] Hier na sel u wel sijn ghesciet.’

Die droevighe mensch:

‘Maria maecht, ic uwen raet
Mit ganselicker trouwen vaet
End wil ontsegghen alle quaet.
Gaet wech van my, o ydelheyt,
Maria heeft my waer gheseyt,
Want gi mijn hert dicwijl verleyt.
So mach die bloem
Mit haren soen
My spreken aen
End gheven loen,
Een suver croen
Als ic sel gaen
Van heen bi haer boven die maen.

Daer si is roes van paradijs,
Scoen, edel, claer, frisch, suet end wijs,
Voer allen meechden draeght si prijs.
Wye soudmen vijnden haers ghelijc
Die God [17v], ons vaer van hemmelrijc,
Mit sinen vrucht ghebenedijt?
Nyemant voerwaer,
Dat is doch claer
Een yghelijc.
Want tis van haer
Een seker maer
Over eertrijc,
Dat si is vrou van hemmelrijc.

Waerlic si is die edel vrou,
Diemen mit rechte dienen sou
Want si haer dienres is ghetrou.
Gheloeft des vry, so wie haer dient
End haer mit rechter herten meeynt
Si sel hem sijn een grote vrient.
Haer si lof, eer
Mit onsen heer
Tot alre tijt
Die ons hier neer
Wil maken seer
In hem verblijt
End daer na gheven ewich rijc. Amen.’

5 Eccl 2, 1.

6 Eccl 24, 29.