|
| |
| |
| |
II. Regiment verleent der stadt by den heren.
§. 11.
Engelbrecht by der gratien Gods Busscop tot Ludick, ende Amelius by Gods toelaten Abt des cloesters van St. Truyden, der oerden Sti. Benedicti, des busdoms van Ludick, onsen ghemynden Scoutiten ende schepenen, ghesworen leenmannen, ambachtsluyden ende den anderen onsen borgheeren onser stadt van St. Truyden heyl oft salicheit in den heere. Want ghy ende uwe in uwen saken doende ende nu voerts promoveren ende solden willen halden ende conserveren; ende op dat wy certificeren by wat rechte ghy vort ane gebruyken ende gauderen sult, soe ordineeren, verleenen ende confirmeren wy dese naebeschreven saken:
| |
§. 12. Van den ‧XIIII‧ scepenen der stadt.
In den eersten, als 't kenlijck es soe sijn wy ghenoch gheinformeert te syne ‧xiiii‧ scepenen in onser stadt van St. Truyden van alder ordinantien ghehalden, te weten: seven den busscop ende seven des abts, by welcker vonnis men alle dynck doen sal, alsoe dat d'een in d'anders stede sal vonnyssen, wy wale onsejurisdictien in der voerseider stadt in sekeren terminen ghedeylt sijn. Dat welc wy alsoe verleenen alsoe dat tot noch toe ghehalden is, ende sal ten ewelycken tyden blyven.
| |
| |
| |
§. 13. Van kiesinge ende residentie der scepenen.
Die verkiesinghe des scepenstoels dien ghy tot noch toe ghehadt hebt verleenen wy u vry, te weten: alst eynich scepene sterft, die gheene die noch te lyve blyven, sullen bynnen ‧xl‧ dagen kiesen, nae die doot des scepenen di aflivich worden is, eenen anderen nutten, die redelijcke competentie van renten hebbe bennen der vryheit, behalven dat hy ons doen sal den behoerlijcken, ghewoenlijcken eedt van ghetruwicheiden. - Anders al dan een van ons wes scepenen ghestorven es, sal ende mach eenen anderen nutten scepenen kiesen ende instellen in die plaetse des gheens die ghestorven is, op alsulcke manyere als boven ondersproken is. - Een yeghelijck scepen sal sculdich sijn bynnen der stadt vryheit te woenen ende resideren met synen huysghesin ende familien. - Ende wy oordeelen oft ghebieden die ghene wel die onder die ghetruwicheit des scepenen voerseit vonnislijck uutgesproken wort te stane, opdat in egheene dynghen die plaetse oft stadt oft die personen belast en werden; maer in 't gheene daer wy 't in vynden dinken wy ende willen vaderlijck onderhalden.
| |
§. 14. Van den vonnysse der scepenen.
Noch doen wy den voorseiden toe ende ordineren dat die vernoemde scepenen van den achsten daghe der monicien hen by ons oft den anderen van ons scoutiten oft scoutet boven eynighe sententie uut te wysen die selve sententie binnen vier vertienachten vorst kundighen sullen; ende daertoe ghehalden
| |
| |
sijn sullen te kundighen, sijn sy eendrachtich; maer sijn sy tweedrachtig sal 't staen ter sententien des meeste deels der selve scepenen, het en sy by avonturen dat 't mynste deel tegen dat meeste wilt den hoefde (dat's scepenen van Aken) appeleren, dat welck, eest dat gesciet, dan sullen dy beroepen sijn oft dy beroepen, eest dat onder hen egheen accordie en wilt oft ten sy dat mynste deel den meesten wilt genoelen, soe sullen sy ghehalden sijn bennen spacie eenre maent van den dage der appellatien ingheset tot honnen voerseiden hoefde gaen; ende van den selven hoefde wat en wy sy judiceren sullen ontfangen; ende bynnen ‧xv‧ dagen van den dage hons wedercomens die sententie, die sy van honnen voerseiden hoefde ontfangen hebben, publiceren ende uutspreeken.
| |
§. 15. Van appellatie der heren.
Wy ordineren voerts dat eest dat die voerseide scepenen teghen onse heerlicheit oft jurisdictie onser oft yemants van ons, ghevilt dat afsijn, moet eenyghe sententie oft vonnis uutspreeken, wy oft der ander van ons dy hen gevoelt belast te syne, so moegen wy van alsulcker sententien totten voerseiden scepenen van Aken appelleren, welcke appellatie sal gheeyndt werden by processen ende terminen voerseit. Noch soe en mach in onse voerseide stadt yemant te mael sijn scoutet ende scepene.
| |
§. 16. Van der kiesinghen ende officien der ‧XII‧ raetsluyden.
Hier nae ordineeren wy ende verleenen dat van nu voerts sullen gedeputeert werden twelf voersichte mannen inwoenres
| |
| |
dier voerseide stadt, die welcke daertoe orbaerlijc ende bequaem ghedeputeert ende gheacht sullen werden, in raetsmannen der selver stadt, die die ghemeyne orberlijcheit der selver stadt, ende anders dat totten voerseiden officien des raets ghewoenlijck toebehoren, t'samen metten voernoemden scepenen, uutghenomen die wercken der vonnyssen, sullen mogen ende sculdich sijn getruwelijc te doen. Van welcken raetsluyden sullen aenghenomen werden sesse van den borgeren die ghemeynlijck werden ghenoempt ledige luyde, ende d'ander sesse uutten ambachtsluyden der selver stadt; by dese manyere dat alle jare, in die feeste van Dertyen-dach, sesse van den voerseiden raetsluyden, die by twee jaren dat officie der raetsluyden ghehalden hebben, sullen werden afgesteld, te weten: dry van den ledigen borgeren ende dry van den anderen ambachsluyden, ende in die plaetse der geenre die afgestelt sijn sesse andere dergelyker, by ons oft onsen scoutiten met rade der voorseider scepenen, sullen aengesat werden, alsoe dat d'eerste jaer deser afsettingen Wy busscop twee van den leechluyden ende eenen van den ambachsluyden sullen aensetten; ende d'ander dry daer ghebrekende Wy abt. Maer ten anderen naevolgende jare Wy abt twee van den leechluyden ende eenen van den ambachsluyden sullen aenstellen, ende Wy busscop d'ander dry; ende alsoe hiernae versceiden onderlingen naer der manyeren voerseit, ende dat bynnen ‧xx‧ dagen van Dertyen-dach eens yeghelijcks jaer, anders sal alsulcke aensettinghe ten voerseiden scepenen gevallen sijn. Ende eest dat yemant allene oft meer der voerseiden raetsluyden storf oft ewech gaet, een van ons welck die een oft meer is in der plaetsen des gheens sal eenen anderen bequamen instellen bennen ‧xx‧ dagen van den tyde sijnre doot oft
| |
| |
sijns, oft hoers wechgancks; anders sal alsulcke aensettinghe den scepenen vallen te geven. Ende allen die raedsluyden sullen hen officie getruwelijck doen ende daer van honnen schuldighen eedt doen.
| |
§. 17. Van kiesinghe ende officien der woerden-dragers.
Item, wy ordineren ende verleenen dat uut scepenen ende raetsluyden voernoempt wy ghehalden sijn te kiesen ende in te stellen twee, te weten, een yeghelijck van ons enen alle jare, bynnen ‧xx‧ dagen nae Dertyen-dach, in uutdragers der woerden di onse eede der voerseide stadt ende der borgeren ende inwonres solliciteren ende promoveren die noetsaken ende ghebreken der stadt ende der inwoenres, soe dicke als 't noet is ende versocht werden, in der voerseider stadt aen di richters daer ende oeck buyten der stadt, eest dat sy by scoutet ende scepenen ende raetsluyde daer toe versocht werden ende bysonder ghedeputeert, verbonden sullen sijn uut te spreken ende te kundighen. Oec die selve worde-uutdragers, wanneer die noet oft openbaer orber onser oft onser stadt, sullen versueken van den rade, met consent (van onsen) scoutiten ende scepenen ende raedsluyde voerseit, by gheluyt der clocken dat volck by een te roepen, onser heerlicheit ende jurisdictien oft eynichs van ons altijts onghequets. Ende dese twee wordedragers sullen des ghelijcks in honre insettingen oft ordineringen dergeliken eedt doen, noch sy en mogen hem van alsulcker last aen te nemen in gheenre manyeren ontsculdigen; ende eest dat wy bynnen ‧xx‧ dagen die voerseiden wordedragers nyet en kiesen oft in en stellen, alsdan salder koer ende insettinghe te dyen male tot scepenen ende raet ghevallen sijn.
| |
| |
| |
§. 18. Van der ordinantien der statuten des maensdaechs.
Noch doen wy toe ende ordineren ende verleenen dat die voerseide scepenen ende raetsluyde alle maendaghe, soe decke als hen van noede is, mogen byeen comen, ende die daer teghenwoerdich sijn (nyet aenstaende der absentien van den anderen die daer nyet tegenwoerdich en sijn) moghen onder hen maken ende ordineeren statuten, die men ghemeenlijck noemt kooren, ende die selve te meerderen oft te minneren soe decke als sy 't corrigeren willen. Die welke aldus gheordineert sal men onsen scoutet cont maken met copien, op dat sy se begeeren sonder wedersegghen dat selve metter clocken publiceren ende ghebieden te onderhalden; dat nochtan alsulcke statuten niet en sijn in afnemen onser jurisdictien oft der kercken-vriheit. Ende een yeghelijck dien die voerseide statuten aengaen copie daervan begeren op honnen last.
| |
§. 19. Van den merct-greve ende sijn ‧VIII‧ raetsluyden.
Item, wy verleenen ende ordineeren dat in die voerseider onser stadt sullen sijn een merckgreve ende sij nacht ghesworen raetsluyde, die corrigeren sullen (ende) regeren dat officie van den drapparien ende ander dynghen te doene, die tot noch toe tot honre officien van gewoenten toe behoeren. Ende in der stadt des selven greven, alle jare overleden, die selve acht raetsluyde voer dat toecomende jaer sullen sy kiesen eenen anderen greve; ende alsoe des ghelijks sy selve ‧viii‧ raetsluyde sullen kiesen ander ‧viii‧ raetsluyde, die sy ons oft onsen scoutiten presentieren sullen, vier uuten leechluyden ende
| |
| |
d'ander vier uuten ambachtsluyden, daer toe bequam sijnde; uuten welken wy twee uuten leechluyden ende twee uuten ambachtsluyden instellen sullen in der plaetsen der vieren die afghesat sijn, also dat nyemant van hen in die officie blyven mach boven twee jaren, ende dat die voerseide greve altijt uuten eerlijcsten borgeren, rentinieren der selver, gecoren ende gheordineert werde, ende die ghreve ende sijn raetsluyde sullen hen alsulcke dienaren aennemen ende hebben, die sy alre nuts ende bequaem daertoe bekennen.
| |
§. 20. Een exceptie dat men nyet totter vermingeringen des peys van Nuwenhoven nyet doen en sal.
By 't ghene dat voerseit is en dencken wy nyet, noch oeck en willen wy den vrede, die by onse voersaten, op die een syde, ende scoutiten ende scepenen ende dat ghemeyne gheheel volck der voerseider stadt van Sint-Truyden, ter ander syden, di te Nuwenhoven hier te voren ghemaect, te weten in 't jaer ons heren dusent drye hondert ende ‧xxix‧ den ‧xxix‧ dach der maent decembris, ghelijc dat volcomelijck in den brieven daervan ghemaect sijnde ghescreven staet, in eenyghen dynghen dien te breeken noch eenych achterdeel daer teghen te doene; maer bat willen wy dien in sijnre macht te bliven, het en sy, dat men eenyghe veranderinghe dede oft verachtinge tegen 't ghene doen woude dat in den brieve des peys begrepen is.
| |
§. 21. Die versiegelinge der heren des Capittels ende des Convents.
Ende op dat alle dese voerseide macht der euwigher vesticheit begripen mogen, soe hebben wy onse groete ziegelen desen
| |
| |
teghenwoerdigen letteren voer ons ende onsen nacomelinghen doen aenhanghen, biddende dat eerwerdich van Ludick ende dat convent des voerseiden moensters van St. Truyden dat sy den selven brieven in teeken van vesticheit oft confirmatien hen zieghelen daer aen setten willen; ende wy capittel ende convent voerseit merckende dat voerseit is tot orber der voerseide heren ende der stat ende onser kerken van Ludick ende des cloesters voerseit gheordineert ende verleent te wesen, ende tot beden der selver heren des busscops ende abts, den voerseiden brieve hebben wy onse ziegele doen aendrucken tot vesticheit, confirmatien ende ghetugenysse alle der voerseide dinghen. Gegheven in 't jaer ons heeren dusent dry hondert ende ‧xlviii‧ den ‧ix‧ dach aprilis.
| |
§. 22. Dit approbeert die stadt by eenen transfixe.
Wy scoutet, scepenen, raetslude ende al 't ghemeyn volck der stadt van St. Truyden willen dat kenlijck sy eenen yeghelijcken dat wy 't ghene dat ons gegeven is, ende die ordinantie ende die confirmatie daer op, by den eerwerdigen vader in Christo ende onsen here heer Engelbrecht, busscop van Ludick ende syne eerwerdige capittel, ende by den eerwerdighen man, heer Amielis, abt des moensters van St. Truyden ende synen convente, van gratien ons ghedaen 't gheen dat in den brieve, daer dese tegenwordige cedule doer ghesteeken is, ghescreven staet, dat ontfangen wy danckelijck. Dat selve sonder eynich achterdeel hons rechts ende jurisdictien beloven wy te halden ende in goeder trouwen te ghebruken.
| |
| |
| |
§. 23. Een approbatie des peys van Nuwenhoven by der stadt.
Hier in boven nyet te doen by ons teghen die vereenyghe ende allegatien des peys, sonder consent onser heren voerseit ende honre nacomelingen, ende der oprechtinghen der ghemeynten, voermaels tusschen den heren goeder ghedenckenyssen, heer Adolf, busscop van Ludick ende heren Adam, voertijts abts van S. Truyden, te eenre syden, ende wy ter andere des peys tot Nuwenhoven ghemaect ende by ons ghesworen, also dat, in den brieven daer van ghemaect sijnde, begrepen staet onder pene, in der selver litteren gescreven staende in versceyden allen sijn clausulen, beloven wy in goeder trouwen voer ons ende onse naecomelingen getrouwelijck, ongebroken te onderhalden, behalven 't ghene ons gegeven sijnde metten ordinantien ende confirmatien voerseit.
| |
§. 24. Die verziegelinghe des transfix by der stadt.
In getugenysse des voerseit is soe is den tegenwoerdigen litteren aenghehanghen die meeste zieghel der stadt van St. Truyden. Datum ende verleent in 't jaer ons heren dusent dry hondert ‧xlviii‧ den ‧xvi‧ dach aprilis.
| |
§. 25. Die confirmatie des keysers op die voerseide brieve metten transfix der stadt.
Karolus by der gratien Gods roemsche coninck ende keyser ende conynck van Boemien, allen gelovighen ons heilichs rijck, tot wien dese litteren sullen comen, conynclijcke ghe- | |
| |
nade met allen goede. By den religiosen heer Amielis, abt des moensters van St. Truyden der oerden Sti Benedicti, wonende in Haspegouwe in den crisdom van Ludich, onsen devoten gemynden cappellaen onser majesteit, is ons oetmoedelijck gebeden; want hier voermaels tusschen den eerwerdighen Adulphus, wilen eer busscop van Ludick ende den voersate des voerseiden abts, ter eenre syden, ende tusschen scoutet ende scepenen metten gemeynen volcke der stadt van St. Truyden, ter ander syden. Op der materien des twest tusscen die partien voerseit onderlinghen geresen by dat hoff des voerseiden abts, ghenoemt Nuwenhoven, onder sekere formen ende condicien met toevoegen van penen, soe is der peys wedermaect, ghelijck dat in den brieven daer op ghemaect sijnde opelijck gescreven is, welke litteren van worde te worde bennen bescreven staen. Ende daer nae tusscen den eerwerdigen heer Engelbrecht, prins ende busscop van Ludick, onsen neve, ende Amielis den voerseiden abt, ter eenre, ende scepenen ende dat ghemeyn volck der stadt van St. Truyden, die nu ter gratien honre heren voerseit, des busscops ende des abts, wederom ghekeert, van welcker subjectien ende onderhoericheit sy verleyt waren met quaden rade, ende hon een deel tijts afgesceiden hadden. Den vrede ghemaect sijnde den voerseiden scepenen ende ghemeynen volcke sommige previlegien ende ordinantien verleent ende ghegeven van honnen heren, den busscop ende abt voerseit, by welcke previlegien die stadt voerseit van dan vorts ten ewighen tyden solde werden geguberneert ende gheregeert, verleent werden previlegien oft indulten, welker tenoer van worde te worde den tegenwordigen litteren metten transfixe is bescreven.
Wy van der coninclijcker goedertierenheit
| |
| |
den voerseiden peys ende brieven daer op ghemaect sijnde, ende daer toe die previlegien ende ordinancien daer op verleent ende dat transfix met al datter in bescreven is, willen dat bermhertelijck vestigen ende confirmeren. Ende di tenoer opten voerseiden peys van Nuwenhoven luydt aldus:
| |
§. 26. Tenor der eerster.
Al den ghenen die dese litteren sullen aensien, Adulphus by der gratien Gods busscop van Ludick, ende Adam by der selver goens Gods abt des moensters van S. Truyden, des crisdoms van Ludick, van S. Benedictus orden, ende scoutet ende scepenen metten ghemeynen volcke der stadt van S. Truyden groete in hen die is waerachtige heyl. Suit kennen.....enz. Gegeven ende ghedaen tot Nuwenhoven, by die voerseide stadt, in 't jaer ons heren dusent dry hondert ‧xxix‧ den ‧xxix‧ dach decembris. Maer in die previlegien ende ordinantien verleent ende ghegeven den voerseiden scepenen ende der ghemeynten na verleent metten transfix is aldus gescreven.
| |
§. 27. Tenor des tweeder.
Engelbrecht by der gratien Gods busscop van Ludick ende Amielis by der genaden Gods abt des cloesters van S.Truyden, van S. Benedictus orden, des crisdoms van Ludick, onsen ghemynden scoutiten et cetera. Ghegeven in 't jaer ons heren dusent dry hondert ‧xlviii‧ den negensten dach der maent van april.
| |
§. 28. Tenor van den transfix.
Wy scoutet, scepenen ende 't gheheel volck der stadt van Sint Truyden maken kont eenen yegelijcken dat wy....enz.
| |
| |
Gegeven in 't jaer ons heren dusent dry hondert ende ‧xlviii‧ den ‧xvi‧ dach van april.
| |
§. 29. Confirmatie van den keizer met toedoen der penen.
Hier omme uuter conynclijcker liberaricheit begheerende den abt voerseit ende sijn nacomelinghen ende die kerke met bisonderlinger gonst te vervolgen van onser ghewoenlijcker goedertierenheit, gonstich sijnde synen rechtveerdighen bedingen ende versueke, den voerseiden peys metten brieven daer op gemaect sijnde, ende die voerseide privilegien, ordinantien ende indulten metten transfix, met al dat daer in bescreven is, dat loven wy ende approberen, ende uut sekeren weten ende conynclijcker auctoritaten ende macht confirmeren, ende want die ghene dy die vrese Gods van den quade nyet wederom en roept ende met vergaderingen der penen moeten bedwonghen werden, soe willen wy ende wysen: eest dat yemant uuten scepenen, uuten rade oft den ghemeynen volck der stadt van St. Truyden tegen den voerseiden peys, tot Nuwenhoven gemaect, oft tegen 't gheen dat in den brieven daer van begreven is tegendoet, in eenyghen toecomenden tyden, gelijc sy tot noch ghedaen hebben, dy sal, boven die pene in de voerseide peyse ondersproken, noch vallen in die pene van dusent merck gouts, die een helft den keyserlijcker fiscael, ende d'ander helft den voorseiden busscop ende abt oft eenen van hon leyden, tegen welcks rechts ende jurisdictien hy misdaen heeft, alsoe dicke oft menychverwen hy in deel oft in 't geheel sculdich bevonden wort.
| |
| |
| |
§. 30. Des keysers besiegelinghe.
Ende op dat al 't ghene dat voerseit is cracht ende macht gripen mach van euwigher vesticheit, soe hebben (wy) dit teghenwoerdighe scrift doen bewaren ende zieghelen metten ziegel onser majesteit. Ghegeven tot Aquen in 't jaer ons heren dusent dry hondert ende ‧xlix‧ ter tweeder indictien, der achster kalenden van augusto, yn 't vierde jaer ons Roemschen rijcks ende in 't deerde van Boemien.
|
|
Auteursrechtvrij