Geuse lietboeck, waer in begrepen is den oorspronk van de troublen der Nederlantsche oorlogen, en het gene daer op gevolght is
(1683)–Anoniem Geuzenliedboek–
Auteursrechtvrijop de Fransche Wijse: La Ville Regne est accouche.
MAdam de Parma die is gelegen
In het Nederlandt, bysonder in Brabant,
En heeft daer een Papegayken gekregen
't Welk haer na zijn hant, geset heeft seer vailiant.
Dat is den Kardinael Granvelle,
Die door haer mandaet, gesongen heeft 't Placaet
Datmen niet meer Gods Woort vertelle,
De verbeurte staet, om te verbranden quaet.
't Is den Lant-Raet ter ooren gekomen,
Wouden uyt goeden aert, 'tlant niet hebben beswaert
Maer hebben een Contract voor genomen
So datmen onvervaert, heeft Gods woort verklaert.
't Welck heeft verstaen van Parma de Vrouwe
Hoe den Adel voort, wou hebben met accoort
Dat elck zijn geloof vry leven souwe
En dat om Gods woort niemant sou sijn vermoort
Sy seyde den Cardinael dees Travailie,
Die song met eenen voys, alst Papegayken boos,
Hy scholdt al den Adeldom voor canailie,
Guyten en boeven loos hoogh en leegh altoos.
Sy wierden te Hoof ontboden t'samen,
Daer sy oock seer heus, van herten coragieus,
Meest al met mael en plaesters quamen,
Want Vive la Geus, was als doen haer leus.
Daer heeft elck zijn Trouw gesworen,
| |
[Folio 11r]
| |
En dat al totter doot, oft goet te worden bloot,
Daerom so kreegh 't Papegayken toren,
Hy vloog met haesten groot, al na de Paus zijn hoot.
De ghemeynten uyt alle Steden
Hinghen den Adel aen, die woude haer by staen
Om hout of steen niet meer aen te beden,
Men sachse oock seer saen, al ter neder slaen.
De Regente die creegh veel gaven,
Om datmen openbaer, Gods woort te preken daer
De Geusen wilden de mis begraven
Het viel de Papen swaer, liepen Madame naer.
Sy gaven haer gelt om sulcx te wreken,
Al sulcken goet begin, viel Madamme wel in,
Liet Kercken bouwen, en weder breken,
Al na der lieden zin, dies kreegh sy niet te min.
Gelt en goet kreegh sy met hoopen,
Want sy 't al toe-liet, al watter is geschiet,
Papou dit sagh, ginck na Roomen loopen
Versweeg daer sijn verdriet, het Papegayken niet.
Het papegayken loos van Natueren,
Die swoer met eenen eet, alsulcx te wreken wreet
Haer Rijck en soude niet lange dueren,
Hy sou haer maken reet, als geusen gaen gecleet.
Hy ginck ras met den Paus doen te raden
Maeckt duc d'Alf gemeyn, ghenerael Capiteyn
Om 't Nederlant te straffen met ongenaden,
Beloofden hem seer reyn daer Heer te zijn alleyn.
Dit den Adel gekomen ter ooren,
Veel vielen vant verbont, Bysonder den Egmont
Hy liet de Predicatie verstooren,
En daer de kercke stont, men haest een galge vont.
Oproer en twist was voor handen,
Want de Gemeynte bly, Woudender blyven by,
Dat Parma belooft had de Nederlanden,
Dat om 't geloove bly, Sou zijn geen Tyranny.
Sy meyndent wel met gewelt te houden,
| |
[Folio 11v]
| |
Oock een Marteken snel met sijn apen spel,
't Scheen dat hy van herten oock willen soude,
Maer 't was den ouden rel, hy dee d'ander gequel.
Hy hadt te voren Papou in hate,
Hy vermengde hem ras met hem op 'tselfde pas,
Hy meynde het sou hem baten,
Maer certeyn ten was al doen Papou genas.
Den Prince is uyt het Lant getreden,
Met hem is onbeducht, ontallijk volck gevlucht
Godts woort wert weer met voeten getreden,
In steden en gehucht, na Ian Papous genucht.
Den duc d' Alba is int Lant gekomen,
Veel Spanjaerts bracht hy met, om die te maken vet
Madame heeft zijn komste vernomen,
Sy heeft met haeste net, hem in haer plaets geset.
Sy is al met de proye gaen drijven,
Want sy dacht eensaem, of een duc d' Alf vernaem
Dat haren schat daer sou moeten blijven,
Het was haer onbequaem, en oock een grooten blaem.
Den duc d' Alba die heeft geboden
Datmen de goygen al, ras weer oprechten sal,
En dienen oft sijn vreemde goden
Van gout oft silver smal, alsoo Papou beval.
Des Princen Sone den Graef van Bueren,
Deed' hy sonder vaer uyt Loven halen daer,
Ende deed' hem te scheep na Spanjen vueren,
Hier quam int openbaer, sijn Tyrannije swaer.
Den Egmont wert ontboden ten hove,
Hy leyde oock ter stee, den Graef van Hoorn mee,
Sy werden gevangen niet t'haren love,
Want elck na rechter zee, als huychelaer daer dee.
Hier wert nu waer de prophecije
Die den Prince kloeck, hem sey te Willebroeck,
Dat hy hem selfs sou brengen in 't lijen,
Als hy dee in't versoek, 't Verbont al in den hoek.
Men sagh haest bey de Graven ontlijven,
| |
[Folio 12r]
| |
Ook Strael en Backerzeel, en dat sonder appeel,
De Batenborghse kloeck van bedrijve,
Oock al vernielen heel, Edelen een groot deel.
Het zijn te recht niet dan Alfsche voeren,
Die hy daer noch bedrijft, ende hem Gouverneur schrijft,
Want herbergh geeft hy boeven en hoeren,
Maer die by Gods woort blijft, hy dagelijcx ontlijft.
Gebannen heeft hy veel duysent lieden
Met sinnen opstinaet, al na der Papen raet,
Moorden en branden sietmen geschieden,
In geen Chronijcken staet, van sulcken Tyran quaet.
Is dat recht bewaert des Konincks landen:
Besiet ghylieden vroed, de deugt die hy nu doet,
Het tiende begeerde hy van al u panden,
Madame socht het goedt, den Duc d'Alba het bloet.
Scherpelijck doorsiet ghy ondersaten
Wat den oorspronck is, van dees verderffenis,
Oft niet den Paus is met sijn Legaten,
Want eenen Koning fris, soekt 's Lants welvaert gewis.
Wilt u nu ras ontlasten daeromme,
Den Paus te zijn subject, al hout hy u suspect,
Hy soeckt niet dan der zielen verdomme,
En 't lichaem hy perfect, tot alle boosheyt trekt.
Daerom wilt hem nu helpen raseren:
Want ghy siet hoe Godt werckt, die der Vorsten sterckt
Om d'afgodische natie te ruineren,
Alsoomen nu aenmerkt, ist nu niet wel geklerkt.
Waer wil den Alf nu henen draven,
Papou en Spanjaert, met al haer volk vermaert
De Missen die wort in't Vagevyer begraven:
Lof, omgang en bevaert, niet en worter gespaert.
Den Prins van Oranjen weest gehoorsame,
Graef Lodewijck 't Edele bloet, Godt geeft hem nu voorspoet,
| |
[Folio 12v]
| |
Sy zijn tot den krijgh nu seer bequame,
Die u soo woeden doet d'Alfs tyranny verwoet.
Cornelis van Damme. |
|