Geuzenliedboek

223.
Een nieuwe Dancksegginghe over die heerlijcke Victorie, die Godt almachtich ons gegeven heeft teghen onse Vyanden in West-Indien, waerover men God almachtich met goeder herten behoort te loven ende dancken, ⁺

Op de wijse: Looft den Heer ghij Christen Nacy. 9. May.

Comt nu by Mannen en Vrouwen,
Maeckt vreuchde en blyschap groot,
Prijst den Heer sonder op houden,
Door dees Victory minjoot,
Die ons Godt ghegheven heeft,
Dus danckt den Heer alle wat leeft,
Singt met Victory vry, ^7.
In dese Landen,
Door de West-Indische vloot ten ty.

+ No. 223. Naar S. In geen andere druk. Ook niet bij V.L.
Alleen de twee eerste strophen staan in S op 9 regels; in de andere heeft de zetter op verschillende manieren een of twee regels uitgewonnen. Wij hebben overal de oorspronkelike indeling hersteld.

7. In dit vers ontbreekt het middenrijm. Het zal wel moeten zijn:

Singt vry met Victory.

Waarschijnlik heeft de zetter hier veranderd, omdat hij bezwaar had tegen het rijm Victory: ty.

[p. 253]

10

Tis veele menschen wel in dachtich,

 

Datmen in Hollant Zeelant saen,

 

Den Trommel het is waerachtich

 

Over al heeft hooren slaen,

 

Om volck aen te nemen fijn,

15

Nae West-Indien op dat termijn,

 

Veel gasten vroom sonder schroom,

 

Om dees voyasy,

 

Bereyden haren groote som ^18..

 

 

 

Den Heer van Dort een helt ghepresen, ¹⁹

20

Ter eeren vant Vader-Lant,

 

Die sou daer Generael of wesen,

 

Van die Soldaten vailjant,

 

Dertich Schepen int besluyt,

 

Die sijn daer ghevaren uyt,

25

Wel ghemonteert, Onghedeert

 

Die Boots-ghesellen

 

Vlamden lustich op den buyt.

 

 

 

t'Was een lust om te aenschouwen,

 

Doent volck ghemonstert wert,

30

Want men sach voor Mans en Vrouwen, ^30:

 

Oraengien streven sonder smert,

 

Elck had Korasy groot,

 

Op dees heerelijcke vloot,

 

Veel Lief-hebbers bekant, Vant vaderlant

35

Hoordemen spreken,

 

Godt gheeftse Victory triumphant.

 

 

 

Met blyschap sonder beswaren,

 

Sijn dees Schepen 'tseyl gegaen,

 

Kloeckmoedich ter Zee ghevaren,

40

Om haer vyant te grijpen aen,

 

Dus voeren sy dach en nacht,

 

Door die Zee met gantscher macht,

 

Ginds en weer, nae haer begheer,

 

Om te bevechten,

45

Victory tot haerder eer.

 

 

 

Nu dees Vloot was uyt ghevaren,

 

Men vernam geen tijdingh niet,

 

Maer dochten dat sy alle garen,

 

Waren gecomen int verdriet,

18. som: pak.

19 vlgg. 21 Dec. 1623 vertrok uit Texel een vloot van 32 schepen naar West-Indië onder de admirael Jacques Wilkes, terwijl kolonel Johan van Dorth, Heer van der Horst en Pesch, bevelhebber van het krijgsvolk was.

30: Want men zag de Oranjevlag voor allen uitzwieren.

[p. 254]

50

Maer Godt die het al regheert,

 

Sijnen Naem moet sijn ghe-eert,

 

Heeft haer behoet voor tegenspoet,

 

En heeft ghegheven

 

Victory ons Nassousse bloet.

 

 

55

In Jaer drie-en-twintich waerachtich,

 

Men sal het u doen vermaen,

 

Doen is dese Vloot eendrachtich,

 

Te samen onder seyl ghegaen,

 

Na Bresili onverhoets,

60

Daer namen sy haren koers,

 

Maer door storm en wint dit versint ⁶¹

 

So is versteken ^62.

 

Den Heer van Dort, Met sijn gesint.

 

 

 

Daer nae heeft hem den wint gaen stillen

65

Twas set weer de seylen by,

 

Wy moeten sonder gheschillen,

 

Soeken ons mede perty ^67.,

 

Sy vondense seer triumphant

 

Dus hebben sy ghelijckerhant,

70

Den Ammerael principael,

 

Raet gehouwen,

 

Om haer volck te setten aen Landt.

 

 

 

Twas al gasten hebt goey korasy

 

Niemant staet nu als een bloet,

75

Maer vecht nu als een Prinsen Pasy,

 

Om te krijghen ghelt en goet,

 

Laet Oraengien streven vry,

 

Tegen ons wederparty

 

Elck als een Helt, hem nu stelt,

80

In het vechten,

 

Lustelijck als Leeuwen bly.

 

 

 

Men sach daer doen die Batavieren,

 

Om te houden haren Naem,

 

Seer kloeckmoedich met bestieren,

85

Om te vermeerderen haer faem,

 

Elck een wou die eerste sijn,

 

Om te strijden op dat termijn,

 

Als helden koen sy haer doen

 

Lustich stelden

90

Om te strijden, Wilt dit bevroen.

61 vlgg. Op 21 Jan. 1624 bij Sint Antonio (het westelikste der Kaap Verdische eilanden) dwaalde het schip Hollandia met Van Dorth af en dreef naar de kust van Sierra Leone. Na lang wachten ging Wilkes zonder hem verder en veroverde 9 Mei San Salvador aan de Allerheiligenbaai. Twee dagen later kwam Van Dorth, die van 9 April af langs de kust van Brazilië naar Wilkes gezocht had. Hij bleef er nu als commandant, maar werd kort daarna door Brazilianen vermoord.

62. versteken: uit de koers geraakt.

67. mede perty: tegenpartij, tegenstander.

[p. 255]

 

t'Mocht speck Jan wel spijten saen,

 

Want wy gaven haer vanden lepen ^92.,

 

Sy mosten haseleeren ^93. gaen,

 

. . . . . . . . . . . . . . . . ^94.

95

Het Kasteel dat kreghen wy in,

 

En de stad verstaet den sin,

 

Verlieten sy ten selven ty, ^97.

 

En lieten daer blijven,

 

Kostelijckheyt menigherly.

 

 

100

Het en is niet om te sommeeren,

 

Den Buyt die ons volck daer kreegh,

 

Men siet de Gasten domineeren,

 

Matroos heeft nu sijn rechte deech,

 

Om te drincken lustig Wijn,

105

En Toeback op dit termijn,

 

Vroech en laet Elck daer gaet,

 

Als een Joncker,

 

Het schijnt dattet Heeren sijn.

 

 

 

Wel wat mach den Koninck dencken,

110

Dat die Hollanders so koen,

 

In zijn Landen sonder mencken ^111.,

 

Durven comen wilt bevroen,

 

Want hy meent het Nederlant,

 

Dat het nu heel was vermant,

115

Door zijn ghewelt, dat quam te Velt

 

Met t'Volck van den Keyser

 

Maer t'is nu heel anders ghestelt.

 

 

 

Wilt nu Biecht en Bevaert loopen,

 

Klaecht den Paus nu u Misval,

120

Dat den Geus met groote hoopen,

 

In u Landt comt over al,

 

Met haer houte Peerden saen

 

Daer sy u mee komen aen,

 

Door die zee, in die Stee,

125

Dat ghy haer soudt dwinghen

 

Loopt ghy self met Kackhielen mee.

 

 

 

Maer soo den Paus hem begint te stooren

 

Teghen den Geus seer rebel,

 

Soo is het altemael verlooren,

130

Want hy verdoemt haer in de hel,

92. vanden lepen geven: slaag geven.

93. haseleeren: het hazenpad gaan.

94. Dit vers ontbreekt in S.

97. De stad werd zonder slag of stoot genomen, doordat de bevolking gevlucht was. Zie het uitvoerig verhaal bij Baudartius, Memorien enz. 16e boek, bl. 72 vlg. Met niet veel meer moeite werd de stad in Februarie 1625 heroverd door de Spanjaarden onder Don Frederik de Toledo.

111. sonder mencken: zonder mankeren, zonder missen.

[p. 256]

 

Want t'is hem een groote spijt

 

Dat sy die schoone Stadt sijn quijt,

 

Maer voor mijn besluyt, wilt overluyt

 

Den Heere dancken,

135

Geeft hem die Eer van desen buyt.

 

 

 

Dus wilt Godes naem belijden,

 

Voor dees blijde tijdingh ghewis,

 

Die ons nu ten selven tijden,

 

Vande ^139. vloot ghecomen is,

140

Het Schip genaemt den Vos seer saen,

 

Is uyt de vloot ghecomen aen,

 

In ons Lant triumphant,

 

Rijcklijck gheladen,

 

Met veel kostelijckheyt abondant.

 

 

145

Wy dancken Godt voor dees Victory,

 

Die ons den Heer geeft triumphant,

 

Singht hem nu Lof ende glory,

 

Door dit heele Nederlant,

 

O Heer breeckt doch des vyants macht,

150

Houdt u ghemeente in eendracht,

 

Dat sy met vlijdt, Tot aller tijdt,

 

Uwen naem belijden,

 

In Liefde aen allen sijdt.

 

 

 

Prince Godt seer goedertieren,

155

Bewaert ons vrome Nederlant,

 

Wilt die Staten herten stieren,

 

Tot wijsheyt seer abondant,

 

Behoet den Edelen Prins Nassou,

 

Met sijnen Broeder ghetrou,

160

En al die met vlijdt, Voor u Kerck strijdt,

 

Wiltse beschermen

 

Voor verraet, Tot aller tijdt.

139. Vande. S Lande, drukfout.