Geuzenliedboek

213.
Een nieu Liedeken, Ghemaeckt op het overgaen van Steenberghen op den 7. October, het welcke den vyant op den 18. Julij te voren inghenomen hadde. ⁺

Op de wijse: Albertus goedertiere, etc.

Nu looft den Heer al te same,
Met hert en monde verblijt
Prijst sijnen heylighen Name
Verbreyt sijn lof breet ende wijt:
Hier en in allen wijcken,
Men sijn goetheyt siet blijcken
Hy is de Man, die helpen can
Niemant kan hem ghelijcken.

Soo't nu wel claerlijck mach blijcken,
Tot Steenberghen ist gheschiet
Dat den vyant quam met pracktijcken ^11..
En brochtse al int verdriet,
Maer sy den Heere baden,
Dat hy haer woud' ontladen
Heeftse verhoort, en heeft verstoort
Seer haest al s'vyants daden.

Na dat den vyant seer spoedigh ^17:
Gheweken was van Bergh op Zoom,
Soo heeft onse Prince goedigh,
Hy is wel waerdigh de kroon
Om den vyant te terghen,
Ghetrocken na Steenberghen,
Tot ons ghewin, verstaet den sin.
Paep Jan ^24. die moest hem berghen.

+ No. 213. Naar L. Verder alleen in M. S. Niet bij V. L.
Enkele dagen na het ontzet van Bergen op Zoom werd Steenbergen weer door de Spanjaarden overgegeven.

11. pracktijcken: listen.

17: Spoedig nadat de vijand enz.

24. Paep Jan eigenlik spotnaam voor de geesteliken, zoals ook Marnix Heer Jan, hier blijkbaar meer voor de vijand in het algemeen. — hem berghen: zich redden.

[p. 216]

25

Graef Ernst ^25. een van wijsen Rade,

 

Vergheselschapten den Prins,

 

Met Famers ^27. van cloecke daden,

 

Die hy heeft betoont alsins.

 

Met noch veel Heeren blye

30

Tweeenveertigh compagnye

 

Cloecke Soldaten wilt dit vervaten

 

Marcheerden op een rije.

 

 

 

tSavonts den sesten October

 

Quam ons volck tSteenberghen an

35

Den vyant die creegh het sober,

 

Maer schoten eerst sterck daer van,

 

Soo datter daer beneven,

 

Noch eenighe doot bleven,

 

Van onse Soldaten tmocht haer niet baten

40

Moesten de stadt op gheven.

 

 

 

Graef Ernst die ginck eerst daer binnen,

 

Om te maecken het accoort,

 

Hy sey wilt u wel versinnen,

 

Om terstont te trecken voort,

45

Waer toe sy haer bereyden

 

Van Steenberghen te scheyden,

 

Die Borghery, die was wel bly,

 

Ginghen haar niet gheleyden.

 

 

 

Doen trock ons crijchsvolck daerinne

50

En besetten het stadthuys

 

Wat mocht den vyant beginne,

 

Hy is hier ghemaeckt confuys ^52.,

 

Den Paus had doen vereeren, ⁵³

 

Veel mis en outaer-cleeren

55

Die men daer vont ter selver stont

 

Waren daer slechs wat meere.

 

 

 

Noch wel vier duysent meel-sacken

 

Vonden wy al inde stadt

 

Met noch veel goet ende packen,

60

Daer was oock verstaet wel dat,

 

Ghecomen een soetlare

 

Die hadde van den clare, ^62.

 

Daer in gebrocht, tdient wel ontknocht ^63.

 

Ginck oock uyt de stadt vare.

25. Graef Ernst: Ernst van Mansfelt, zie bij n^o. 210, vs. 106.

27. Famers, zie bij n^o. 210, vs. 43.

52. Confuys: in verwarring gebracht, ook: beschaamd.

53 vlgg.: De Paus had hun veel miskleederen en altaarkleeden doen schenken, die daar nu gevonden en buitgemaakt werden. De dichter had wel gewild, dat de buit nog grooter geweest was.

62. van den clare: klare wijn; waarschijnlik wordt er wel geen brandewijn, en zeker geen jenever mede bedoeld, die toen nog niet in gebruik was.

63. ontknocht: ontknoopt, meegedeeld.

[p. 217]

65

Tsavonts ontrent ten vijf uren,

 

Trock den vyant eerst daer uyt,

 

Sy sullent moeten besueren

 

Wat dunckt u van sulcken buyt

 

Wilt vry wederom keeren,

70

Wy sullent u wel verleeren,

 

Ghy hebt noch saen ^71. beter ghedaen,

 

Als Spinla uwen Heere.

 

 

 

Die ginck van te voren loopen

 

Eer hy den Prince vernam

75

Hy salt wel moeten becoopen

 

Den Paus sal hem inden ban

 

Doen, dat hijt heeft begonnen

 

En de stadt niet ghewonnen

 

Berghen op Zoom, sy is te vroom ^79.

80

Dat hyse sou winnen connen.

 

 

 

Albertus die had gheschreven

 

Uut t'vaghevyer eenen brief

 

Aen Spinola verheven

 

Dat hy wou doen sijn gherief ^84:

85

En winnen Bergh op Zoome

 

Dat daer leyt aen den stroome

 

Want men ghewis daer moet doen mis

 

Eer hy daer uyt kan komen. ^{87, 88:}

 

 

 

Prince looft den Heer eendrachtich,

90

Want hy ons ghenadich is:

 

Vreest niet haer vaghevier prachtich ^91.

 

Nochte haer versierde ^92. mis

 

Haer hosty en cibory ^93.

 

Het is maer duyvels glory,

95

Maer God de Heer behoort de eer

 

Hy is die gheeft victory.

71. saen: allicht, in elk geval.

79. sy is te vroom. Is dit een toespeling op: Berg op Zoom Houdt sich Vroom, of is het rijm Zoom: Vroom eenvoudig gangbaar in deze tijd? In het eerste geval zouden wij een bewijs hebben, dat het lied bij Valerius niet van deze, maar inderdaad uit de tijd van het beleg is. [Het rijm ligt m.i. wel zoo voor de hand, dat men het noch in een bepaalden tijd gangbaar kan noemen, noch het aan een bepaalden dichter toeschrijven. L.]

84: Of hij hem het genoegen wilde doen.

87, 88: Albertus kon niet uit het vagevuur bevrijd worden, voor men in Bergen op Zoom de mis las.

91. prachtich. De betekenis zal wel zijn: waar zij zo hoog van opgeven, waar zij zoveel drukte van maken.

92. versierde: verzonnen. Het leerstuk van de mis nl. is vals.

93. Ouwel en sacramentshuisje.