Geuzenliedboek

[p. 209]

211.
Een nieu Liedt, van Marquis Rou-Mantel over Berghen op Zoom, ⁺

Opde wijse: Alsoo het beghint.

Ghy Bay-verkoopers hoort myn sprake
Treckt na Brusselen seer eel
Daer is eenen Rou te maken,
Men behoefter stof seer veel,
Over Berghen op den Zoom,
Om dat den Marquis en Heer Oom, gelat
Soo op ghekraemt is vande stadt,
Met al zijn Signoren plat.

Siet aldus en wilt niet laten
Vaert daer henen met uwen danck ^10.,
Meet hun vry met groote maten
Want den Rou moet wesen lanck
Hy moet strecken met ghetreur
Van Brussel heel Antwerpen deur, vant getier
Leuven, Mechelen ende Lier,
Draegt oock Rou om Bergen fier.

Maer den Marquis in persoone
'Tvertreck van Berghen is hem een spijt
Hy begeert een Rou-mantel schoone,
Met dry steerten breet ende wijt,
Den eenen hoeck sal komen bou
Over gantsch Italien rou, ^22. is van doen
'tHert dat sinckt hem inde schoen,
Signoor die kakelt als een hoen.

Den tweeden hoeck, oft steert gheheten
Behoeft Spangien wel te keur,
Om hun te decken datse sweeten
Met den Rou van achter en veur,

+ No. 211. Naar V. Ook in W. IJ. Bij V. L. CXC.
V geeft als toelichting: 'Tselve Jaer den derden October, worden de Stadt Berghen op den Zoom van Prins Mauritius ontset, ende den sevenden dito worden de Stadt Steen-berghen met Apoyntement aen den Prince van Oranghien overghegeven.
Nicolaes van Wassenaer, Lib. 2. Pag. 95.
Lambertius de Rijcke. Pag. 287.
Opschrift. Marquis is genitief, dus: de rouwmantel van de Markies, d.i. Spinola. Dat men hem de bijnaam Rouwmantel zou gegeven hebben, is toch ondenkbaar.

10. met uwen danck: als het u behaagt, asjeblieft.

22. De komma is hier, als meermalen, een rijm- geen leesteken. Wij zouden haar achter Italien zetten.

[p. 210]

 

Want voor Berghen in brabant,

30

Leyt nu soo veel speck int sant, versmacht

 

Maer Signoor en had niet ghedacht

 

Dat Bergen hielt soo goede wacht.

 

 

 

Den derden hoeck van Spinloos mantel

 

De Jesuwijten gheveynst van klap

35

Behoeven die met hun ghetrantel

 

En maken daer af elck een kap,

 

Want sy meynden in Berghen koen

 

Hun Apen ^38. spel de Mis te doen, Paus ghedicht ^38.,

 

Absolvat, vuyl vat, met haer biecht

40

Most ^40. weer na Antwerpen licht.

 

 

 

Franciscus de Servetus bouwe ^{41. 41.}

 

En Pater Ingenatius schoon

 

Bekleet die arme duyvels met rouwe

 

Tis wijt van Jesus haren patroon

45

Hen was belooft in Berghen saen

 

Boven op den Autaer te staen, wel gewis

 

Maer den Prince Mauwerits

 

Heeft vergalt den Papen Vis ^48..

 

 

 

Van Isabel maeck ick geen gequekel

50

Berghen is haer een hart ghelach

 

Sy heeft kleeren soo rou als een hekel, ^51.

 

Soomen hier wel dencken mach,

 

Dus ghy bay-verkoopers stout

 

Treckt na Brussel sonder fout, seer snel

55

Geeft vijf vierendeel voor een El,

 

Meet aan hallif pijcken wel. ^56.

 

 

 

Maer den Paus seer hoog verheven

 

Verkoopt hem 't Laken doch niet te duer

 

Hy sal u thien Jaer Aflaet geven

60

Al laeght ghy midden int Vagevuer,

 

Den heyligen bloet is soo bedroeft

 

Daerom hij oock wel Rou behoeft, sonder geck,

 

Over des Spinoles vertreck,

 

Van Bergen op Zoom, met Signoor speck.

38. Apen. V Apel, drukfout, in de andere verbeterd.

38. Paus ghedicht: het gedicht van de Paus, nl. het volgende rijmpje.

40. Most: zij moesten.

41. de. W. IJ en.

41. Met Franciscus de Servetus kan wel niet anders bedoeld zijn dan Michael Servet, die de dichter hier dan verwart met de heilige Franciscus. Dat deze beiden naast Ignatius de Loyola als leiders der Jezuieten genoemd worden, bewijst wel, dat de vaderlandsliefde van de dichter zijn kennis van de kerkgeschiedenis overtrof.

48. den Papen Vis is geen drukfout voor der Papen Vis; uit den der papen visch liet men vroeger veelal het tweede lidwoord weg, tegenwoordig bijna altijd het eerste.

51. Isabella droeg gaarne het nonnenkleed.

56. Waarschijnlik wil dit zeggen: gebruik maar een halve piek voor maat.

[p. 211]

65

Snyders neemt u schaer, naelt en garen

 

Loopt na brussel, gants bier en broot,

 

Daer is wel werck voor ses Jaren,

 

Den Rou van Bergen sit hun int hoot,

 

Snijt doch der bagijnen Rock,

70

Groot en wijt al sonder jock, lieve man

 

Dat Heer-Oom daer onder kan

 

Jaghen in 's susterkens waran ^72..

 

 

 

Oorlof Marquis als ghy wilt houwen

 

De droeve uutvaert oft maeltijdt ^74:

75

Men sal te berghen sterck bier brouwen

 

Komt halet, en drinckt u wel verblijdt

 

Oock sal daer zijn voor uwen mont

 

Hammen wel van veertigh pont, goet en vast ^78.

 

Wilt niet laten hier op past

80

Berghen noot u noch te gast.

72. waran voor warande: tuin.

74: Het lijkmaal.

78. Hiermede worden bommen bedoeld.