Geuzenliedboek

[p. 162]

195.
Een Nieu Liedeken, daer in verhaelt wort het afdancken vande Waert-Gelders, ⁺

Op de Wijse: Seght ghy Berghsche Soldaten, &c.

Seght nu ghy nieuw' Soldaten,
Hoe waert ghy soo ghesint
Dat ghy teghen de Staten
En uwen Prins bemint
Het Mes ginckt gorden op u zijden?
Ghy bracht u selven int lijden,
Dit vryelick doch bekint.

Laet nu met een moet ^8. maken
Een waghen exellent,
Daer ghy mee mocht gheraken
In Landen onbekent,
Daermen groot'lycks heeft van doene
Alsulcke Waert-gelders koene,
Ghy bent noch niet aen 't ent.

Voor op moeten wy setten
Met een seer goedt ackoort,
De Uutrechtsche Cadetten,
Want haer de plaets behoort,
Lijckent nu niet wel Monnicken schoone
Nu zy dus sitten ten thoone
Op d'Waghen onghestoort?

Want veel van d'Officieren
Binnen Uutrecht ghewis,
Waren Cononicken fiere, ^24.
Die noch den deghen fris
Droegen tegen haer bescherm-Heere
Maer mosten't weer leggen neere,
Zoo het daer gheschiet is.

+ No. 195. Naar V. In geen andere druk. Bij V.L. CLXXVI.
Het gedicht is uit het laatst van Augustus 1618. Op 18 Aug. hadden de Staten Generaal een resolutie aangenomen over het afdanken der waardgelders; 21 Aug. werd het desbetreffende placaat afgekondigd, en onmiddellik daarna werden in de meeste steden de waardgelders afgedankt. Te Rotterdam had men het reeds 18 Aug. gedaan, te Leiden gebeurde het 23 Aug.
De dichter wil nu alle waardgelders op een wagen laden en naar Den Bosch, naar de Spanjaarden, sturen.
Voor de wijs zie n^o 147.

8. met een moet: met een blij gemoed, met vreugde.

24. Hartevelt was Kanunnik van den Dom te Utrecht. Of ook de andere officieren die waardigheid hadden, is ons niet bekend.

[p. 163]

 

Tis te Leyden ghebleecken

30

Hoe dat zy zijn ghequelt,

 

Met den Key onbesweecken

 

Het dient hier oock vertelt,

 

Hoe de Key daer begost te wercken, ^33.

 

Doens' begonnen daer ter percken

35

Dit Volck te gheven Geldt.

 

 

 

Sy moeten op den Waghen

 

Al waert teghen haer sin,

 

Mede sonder versaghen,

 

Want zy en zijn niet min

40

Als hare maets, wat machmen praten

 

Teghen de Generale Staten

 

Dienden zy om ghewin.

 

 

 

Wat hebbens wel bedreven

 

Sonder eenigh gheschil,

45

Als men wel vint beschreven,

 

Tot Leyden al moet-wil?

 

Gingen sy daer doch wel aen-stellen

 

Om d'Inwoonders daer te quellen

 

Met moeyt-maken niet stil.

 

 

50

Die van Haerlem met moede

 

Namen oock Soldaten ras,

 

Oock aen tot haer behoede,

 

Soo 't bleeck al op dat pas,

 

Schier niet een Wever mocht doen houwen,

55

Een Knecht langer op zijn Touwen,

 

'Tscheen of het Oorloch was.

 

 

 

My dunckt zy moeten mede,

 

Op dees Waghen playsant,

 

En oock een goede stede,

60

Daer toe noch hebben, want

 

Sy hebben haer als sulck volck souden

 

Altijdt manhaftigh ghehouden,

 

Maer saghen noyt vyandt.

 

 

 

De Rotterdamsche Knechten

65

Die moeten oock al mee,

 

Die liever Eten als vechten

 

En krijgen ^67. alst is vree.

 

Dit waren oock wel wreede gasten

 

Daer sy droncken ofte brasten,

70

'Twas buyten oft in stee.

33. Van een dwaas zeide men, dat hij een kei in het hoofd had. Als die in beweging kwam, vertoonde de eigenaar zijn dwaasheid.

67. krijgen: oorlog voeren. De dichter zegt dus, dat zij zeer dapper waren, zolang er niet te vechten viel.

[p. 164]

 

Die haer tot dienst begaven

 

Onder dees Vaendels jent,

 

Waren't wercken als slaven

 

Seecker niet wel ghewent,

75

Hadden liever de spaed' ^75. op zyde

 

Al mostens half hongher lyden,

 

Wast niet een groot torment?

 

 

 

Ick moet oock niet vergeten

 

De Crijchslieden zeer stout,

80

Van Schoonhoven vermeten,

 

Die oock dienden benout

 

Teghen zijn Prinslijck Exellency,

 

Die haer in yegh'lycks presency

 

Weder af sette stout.

 

 

85

Dees moeten oock mee rijden,

 

Of haer schiet onghelyck,

 

Om haer wat te verblyden,

 

Dewijl zy dus in slijck

 

Leggen van haer Heeren verlaten,

90

Wat mach nu haer dienen baten

 

Zeght my sonder bezwijck.

 

 

 

Een Ezel met lange ooren

 

Zal trecken pertinent

 

Dees Waghen sonder stooren,

95

Op dats' niet te seer en rent:

 

Want door al dat hard' hotsebotsen

 

Mochtens' haer leden verstotsen,

 

Half waren zy gheschent.

 

 

 

Of daer waren vergeten

100

Eenighe door abuys,

 

Of datse niet gheweten

 

En hebben als quansuys

 

Die konnen d'Waghen noch beloopen

 

Die sacht is voor heen ghesloopen,

105

Of zy blyven te huys.

 

 

 

Wijslijck moeten zy varen

 

Sonder eenigh ghebaer,

 

Dat sy niet int bezwaren

 

t'Jutphaes raken voorwaer, ¹⁰⁹

110

Want de Muele staet seer wint-gierich,

 

En slaet het Volck onmanierich

 

Die haer komen te naer.

75. spaed': degen.

109 vlgg. Wat er bij de molen te Jutfaas gebeurd is, weten wij niet.

[p. 165]

 

Prins, Waert-gelders verheven,

 

Vaert dus nae den Bosch toe,

115

En wilt ons vry begheven,

 

Want wy zijn u al moe,

 

Zy sullen u daer al sonder falen

 

Wel met Processy in-halen,

 

Amen, 'tgeschiet alsoo.