Geuzenliedboek

194.
Een nieu Liedeken, waer in Verhaelt wort al 't gheene binnen Uutrecht ghepasseert is, ⁺

ende gaet op de wijse: De reyn Liefde vierigh, Secreet &c.

Maurits van Nassouwe
Dien vromen Krijchs-heer,
Met veel Staten trouwe
Hebben met begheer
Te samen gaen letten
Op d'Uutrechtse Magistraet,
Om die te versetten,
Die daer saten inden Raet.

+ No. 194. Naar V, Ook in W. IJ. Bij V.L. CLXXX.
Het lied is uit de eerste helft van Augustus 1618, maar na de 7e.

[p. 160]

 

In July verheven ⁹

10

Den lesten ghewis,

 

Doen hielt sonder sneven

 

Prins Maurits Kermis, ^12.

 

't Uutrecht in der stede,

 

Mogelyck wel onghenoot,

15

Maer 't verginck met vrede,

 

Want niemandt en bleef daer doot. ^16.

 

 

 

Smorgens hoord' men rijden

 

Ruyters met ghetier,

 

Lustich met verblijden

20

Al by drie of vier,

 

Graef Ernst ^21. in persoone

 

Reedt selven ^22. oock heen en weer,

 

Soldaten quamen schoone

 

Al nae haers Princen begeer.

 

 

25

Graef Ernst seer kloeckmoedigh

 

Sprack als een Heldt stout,

 

d'Officieren goedigh

 

Vande Vaendels out,

 

Maer hy liet in vrede

30

Doen Hertevelts ^30. Compagny,

 

Die d'wacht hadde mede,

 

Om dat sy was vant party.

 

 

 

Doen heeft hy ghegeven

 

Ordeningh seer goet,

35

Krijghslieden verheven

 

Te Peerd' en te voet,

 

Dat zy sonder laten

 

Besetten souden vailjandt

 

Stegen ende straten,

40

Teghen eenich wederstant.

 

 

 

Smorgens nae dry uyren,

 

Ginck Orangjen treen

 

Lustich sonder truyren

 

Voorby't Stadt-huys heen,

45

Tot dat hy ghekomen

 

Is, op de Neu metter spoet,

 

d'Waert-Gelders met schromen

 

Verlooren doen haest haer moet.

 

 

 

Terstondt soo ginck vragen

50

Hy nae Hertevelt,

 

Die sonder vertragen

 

Daer quam heel ontstelt:

 

Maurits sprack seer spoedich,

 

Leght t'saem u Wapenen neer

55

Twelck sy deden goedich,

 

Volgende 's Princen begheer.

 

 

 

Noch heeft hy doen seggen

 

d'Ander Capiteyns vijff, ^58.

 

Dat zy souden leggen

60

Het Gheweer vant Lijff,

 

Met al haer Soldaten,

 

Twelcke gheschiede seer ras,

 

Twas 'tbegeer der Staeten

 

Generale op dat pas.

 

 

65

Dit gheschiede alt'samen

 

Met goe ordening,

 

Jae alsoo bequamen

 

Dat het verwondring

 

Voor d'menschen scheen te wesen,

70

O dit was soo wijs beleydt,

 

Van ons Prins ghepresen,

 

Die sijn tijdt wel heeft verbeydt ^72..

 

 

 

Drie Vaendels ghetrouwe

 

Quamen daer oock in,

75

Tot hulp van Nassouwe,

 

Soo hem schied onmin,

 

Dees zijn daer noch binnen

 

Doende mede tocht en Wacht,

 

Malcaer zy beminnen,

80

d'Oud' Soldaten hoogh geacht.

9 vlgg. De afdanking der waardgelders had plaats op 31 Julie, tijdens de kermis te Utrecht.

12. V heeft Mauris, dat zeker niets dan een drukfout is, maar toch getrouw door W en IJ overgenomen, evenals Maurus in vs. 53, 81, 89, 105.

16. De bedoeling van de dichter zal wel niet zijn, dat een kermis gewoonlik met doodslag gepaard ging.

21. Graef Ernst. Ernst Casimir van Naasau, jongste broeder van Willem Lodewijk, was luitenant-gouverneur van Utrecht.

22. selven. IJ alom.

30. Hertevelt, de oudste kapitein en commandant van de waardgelders, had reeds 30 Julie bezwaar gemaakt om de wacht waar te nemen op last der Staten van Utrecht.

58. Utrecht had zes compagnieën waardgelders aangenomen.

72. verbeydt. W. IJ verbreyt.

[p. 161]

 

Maurits Ruyterye

 

Quam van Amersfoort,

 

Haestich met verblye

 

Voord' Witte- Vrou-Poort,

85

En hebben gheleghen

 

Op de Bilt dien gantschen dagh,

 

Maer't verging ^87. ter deghen, ^87:

 

Doen maeckten sy gheen ghewagh.

 

 

 

Prins Maurits voorzichtich

90

Stelde Ordre wijs,

 

Op veel saken wichtich,

 

Dies behoort hem prijs,

 

Veel Staten ^93. ghekomen

 

Zijn tot Uutrecht seer playsant,

95

Gingen sonder schromen

 

By den Prince tryumphant.

 

 

 

Veele hondert menschen,

 

Meest van Amsterdam,

 

Quamen na haer wenschen,

100

Na Uutrecht niet lam,

 

Twas een vreucht die't sagen

 

Alsoo vele Schuyten bly,

 

Oock soo men'ge Waghen,

 

Aenkomen met melody.

 

 

105

Prins Maurits seer waerdich

 

Hielt daghelycks raet,

 

Met zijn Heeren vaerdich,

 

Om de Magistraet

 

Dies zy die ontslagen

110

Hebben al van haren Eedt,

 

Kiesend' met behaghen ^111.

 

Anderen met goedt bescheedt ^112..

 

 

 

Daer na hoord' men lesen

 

Vant stadt-Huys seer weert,

115

De Buyr-Kerck sou wesen

 

Voor d'Ghereformeerd,

 

Die daer souden leeren,

 

Vryelyck den dach daer nae,

 

Niemandt en mocht keeren,

120

Het selve vroeg ofte spae.

 

 

 

Dingsdaegs hoord'men luyden ¹²¹

 

De Clocke te recht,

 

Van Oost, West en Zuyden,

 

En quamen niet slecht

125

Veel menschen ghegangen,

 

Om hooren Godts reyne Woort,

 

Elck hadde verlangen

 

Godt te dancken met accoort.

 

 

 

Prins Maurits vol eeren,

130

Graef Ernst Casimier,

 

Veel Edelen en Heeren

 

Quamen oock alhier,

 

Coll'nels en Capiteynen,

 

Luytenants en Vendricks veel,

135

Quamen daer ghemeyne

 

Om hooren Gods Woort seer eel.

 

 

 

Broeders looft eendrachtich

 

Ons Godt t'aller Tijdt,

 

Want hy helpt waerachtich

140

De syne met vlijt,

 

Hy troost die int lijden

 

Sijn, en in benautheyt seer,

 

Hier om t'allen tijden

 

Betrouwet op Godt den Heer.

87. verging. W verhing.

87: Maar alles verliep rustig.

93. Staten: leden der Staten van Utrecht.

111. Maurits verzette de wet op 4 Augustus.

112. bescheedt: oordeel, verstand.

121 vlgg. Op 7 Augustus werd in de Buurkerk de eerste openbare Contraremonstrantse preek gehouden door Roelof Pietersz. uit Amsterdam, waarbij een zeer groot aantal vreemden, vooral Amsterdammers, tegenwoordig waren.