Geuzenliedboek

193.
Een Nieuw Liedeken, daer in vande Hoge Overicheyt geklaegt wort over de ondanckbaerheyt, ontrouwigheyt vande Arminiaens ghesinde, ^{+ 37.}

Op de Wijse: Wilhelmus van Nassouwe, &c.

Met recht mach ick wel klagen
Datmen my nu verstoot
Nu ick wort out van daghen
Nu wijcktmen van my bloot,
Moest ick daerom te Velde
Teghen den vyandt straf,
Die daer al met ghewelde
Mijn Landt wou nemen af.

Nu gaen zy van my wijcken
Zommighe steden bloot
Spaert my Godt van Hemelrijcke
Ick sal haer voor myn doot
Wel leeren rebelleren
Teghen haer eyghen Heer,
Laet haer dan vry studeren
Al in haer nieuwe Leer.

Ghy loose Stadt van Leyen
Ghy brenght myn landt in twist
En ghy gaet u vermeyen
Na Haerlem met list,
Van daer nae Rotterdamme,
En vaert voort nae Uutrecht,
Begin ick my te vergramme,
Ghy wort haest neer ghelecht.

Is het u al vergeeten
Dat ghy soo waert benout?
Van den Spangjaert, wilt weten
Doen ghy waert heel verflout,
Had den Prins van Nassouwen
U doen niet by ghestaen
Met Ponten en met Schouwen
Ghy waert gheheel vergaen.

+ No. 193. Naar V. In geen andere druk. Bij V.L. CLXXXIV.
Het lied is van October 1617, want in vs. 43 vlgg. wordt gezegd, dat de soldaten van Maurits nu in Den Briel zijn. Zij waren er 30 September gekomen. Zie Brandt II, 630.
V plaatst het veel later, na n^o 203, dus in het najaar van 1619. Maar dat is zeker onjuist.

37. Een bepaald feit, waar dit op doelen kan, kennen wij niet. Misschien wil de dichter in het algemeen zeggen, dat men Maurits buiten de regeling der zaken wilde houden door de eis, dat de troepen onder het stadsbestuur zouden komen te staan.

[p. 158]

 

Nu gaet ghy hem verachten

 

Den vromen Orangien stam,

35

Daer hy om maeckt veel klachten

 

Met moeden alsoo gram,

 

En gaet u Poort toe sluyten

 

Oft wast een boos Tyran,

 

Hy moest daer blyven buyten

40

Als een ghebannen man.

 

 

 

Sy hadden tot haer Raden,

 

De Heeren vanden Bril,

 

Maer die zijn nu beladen

 

(Ten is niet met haar wil)

45

Met Nassousche Soldaten

 

Die daer nu rechte voort

 

Hebben, tot mijnder baten

 

De sleutels vande Poort.

 

 

 

Die den Briel voor haer houwen ^49:

50

Ghestadich op de neus,

 

En roepen al Nassouwen

 

Couragie vive le Geus,

 

Teghen d'Arminianen

 

Haer Burghermeesters koen,

55

Mochten sys' laten ganen

 

Zy souden't seer wel doen.

 

 

 

Zijt ghy nu oock uyt-sinnich ⁵⁷

 

O ghy Steden verwoet,

 

Dat ghy wilt nemen vinnich

60

Teghen u Prins seer goet

 

De wapenen in handen,

 

Ziet toe wat ghy beghint,

 

Hy is kloeck van verstanden

 

Veel volcks hem bemindt.

 

 

65

Ick heb al met ghewelden

 

Wel eer ghedwonghen schier

 

Meest al de Spaensche Helden

 

Te water en te lande hier:

 

Doen sy gheen kans en saghen

70

Sonden sy in mijn Landt

 

Een Monnick ^71. loos van laghen

 

Die socht aen ons bestandt.

 

 

 

Voor twaelf jaren vrede,

 

Versocht hy een Bestandt

75

En brocht by hem oock mede,

 

'sConinghs van Spangiens handt,

 

Om alsoo te verstercken

 

Zijn woorden, die hy wel

 

Kon doen, soo ick ginck mercken,

80

Want 'twas een loos ghesel.

 

 

 

Hy docht kan ick haer krygen

 

Zoo verd' al in een Net,

 

Ick sal't voor eerst wat swygen

 

d'Wijl sal ick mijn opset

85

Een personagie spelen ^85.

 

Binnen de twaelf Jaer,

 

Dat sy groote krackelen

 

In haer Landt kryghen swaer.

 

 

 

Nu krijghen wy't verstanden

90

Sy koken ons dees Vijch, ^90.

 

Om in ons eygen Landen

 

Te maken eenen krijgh,

 

Dit ist gheen dat sy meenen

 

Om soo met haer practijck

95

Mijn Landen groot en kleenen

 

Te nemen alghelyck.

 

 

 

't Mach my voorwaer wel spijten

 

Al van dit loos Bestandt,

 

Men siet de Jesuwijten

100

Bragheren ^100. in mijn Landt

 

Die gaen 'tvuyr onder-stoken

 

Al met dees nieuwe Leer,

 

Het is nu al aen 't koken

 

Aen alle kanten seer.

49: Die nu de bril op de neus der regenten houden.

57 vlgg. Dit ziet op het plan om waardgelders in dienst te nemen.

71. Een Monnick. De Minderbroeder Jan Neyen, de Spaanse onderhandelaar voor het sluiten van het Bestand. In strijd met hetgeen de dichter hier vertelt, waardeerde Maurits hem zeer. Vgl. Nieuw Ned. Biogr. Wdb. III, 911.

85. Zijn personagie spelen: zijn rol spelen.

90. Men meende hier, dat in Spanje dikwijls vijgen gebruikt werden om iemand te vergiftigen. Vandaar de herhaalde vermelding van Spaensche vijgen.

100. Bragheren: pronken, trots rondlopen.

[p. 159]

105

'kWou dat het waer ontsteken

 

Al inden lichten brandt

 

Men sou haer leeren preken

 

Dwalingen in mijn Landt,

 

Waert mes eens uyt zijn schede

110

Ten quamer ^110. niet weer in,

 

Voor dat mijn Landt in vrede

 

Waer, alst was int begin.

 

 

 

Mijn Landt dat fray en lustich

 

Met kloeck volck is beset

115

En oock met schepen rustich,

 

Dat sal ick fraey en net

 

Bereyt maken ter wapen

 

Teghen u Arminiaen,

 

Denckt vry ick sal niet slapen

120

Als het gaet op een slaen.

 

 

 

Staet my by Amsterdamme,

 

En oock Enchuysen mee

 

Laet ons haer vande vlamme

 

Laten proeven ter Zee,

125

Bewaert ghy de Zee-stromen

 

Laet my begaen te Landt,

 

Ick salse 't onser vromen

 

Wel verjaghen met schandt.

 

 

 

Delft en Dordrecht meden

130

Die bieden my de handt,

 

Met noch meer vrome steden,

 

Ja oock gheheel Zeelandt,

 

En Gelderlandt seer machtigh

 

Dat sal my niet afgaen:

135

Dus sullen wy eendrachtigh

 

Verjaghen d'Arminiaen.

 

 

 

Oorlof ghy platte Landen

 

En Steden wijs beraen,

 

Blijft doch al met verstanden

140

Op Godes Woordt vast staen,

 

Datmen nu wil verkeeren

 

Daer soo veel Heeren goet

 

Al om de reyne Leere

 

Ghewaeght hebben haer bloet.

 

 

145

Ghy Princen en Princieren

 

Neemt dit in danck van mijn,

 

Ick hoop Godt sal't Regieren

 

'Tonser Zalicheyt fijn,

 

En onsen Prins Orangien

150

God geeft hem zijn Geest sterck

 

Teghen 't ghewelt van Spangien,

 

Om voor te staen zijn Kerck.

 

 

 

Veel liever voor Nassouwe te sterven int veldt

 

Dan vande Arminianen te syn ghequelt.

 

H. S. vander Laen.

110. quamer, V quamen, zeker wel drukfout.