Geuzenliedboek

[p. 132]

182.
Een Nieu Liedeken vande schrickelijcke moort des Conincx van Vranckrijck. 1610. ⁺

Opde wyse: Alst beghint.

Aenhooret doch allegaere
Van dese droeve maere,
Wat in Vranckrijck is gheschiet,
Zeer groot jammer en verdriet:
Hoe een Coninck Edel gheboren,
Zijn leven heeft verloren,
Hoort doch neerstich toe met vliet.

Den dartichsten ^8. dach in Meye
Heeftmen daer sien bereyen
In des Conincks Hoff gheweest
Een seer schoon heerlicke Feest,
Want de Coninginne ydoonen
Heeftmen aldaer sien Croonen
Groote vreucht is daer gheweest.

Veel Heeren en Courtisanen
Quamen aldaer ter banen
Met soo menich Edel vrou,
In des Conings Hof ghetrou,
Des Conings Feeste ter Eeren
Maer men sach seer haest verkeeren
Haer blydschap in grooten rou.

Want tsanderdaegs na de Feeste
Is de Coninck bly van gheeste
Met zijn Edel Heeren saen
In zijn Carrosse vermeyen ghegaen,
Al vry sonder achterdencken
Dat het ^27. yemant soude krencken
Hoort hoe deerlick het is vergaen.

Vry sonder wacht oft gaerde
Off yemant die hem bewaerde
Is den Coninck uutghereen,
Denckende op gheen gheween,
Want alle Potentaten
In rust en vrede saten,
Met den Coninck groot en kleen.

+ No. 182. Naar I. Verder in J. L. M. S. V. Bij V.L. CLXXI.
V heeft tal van afwijkende lezingen, maar slechts een enkele van belang.

8. dartichsten. V heeft hier alleen derthienden, wat juist is.

27. het. V beter hem.

[p. 133]

 

Soo den Coninck dan passeerden ^36.

 

In een Straet hem recontreerden

 

Een Waghen met een zwaer pack

 

Die teghen s'Conincx Coetse stack ^39.,

40

Soo dat de Coetse bleeff staende

 

Een verrader daer toe gaende

 

Een langh mes uut zijn Bocxsen ^42. track.

 

 

 

Soo sprong hy op de wielen,

 

Om seer deerlijck te vernielen

45

Den Edelen Coninck minjoot

 

Met een mes affgrijsselick groot,

 

Die eerste steeck soomen bespeure ^47.

 

Doorsneedt het vel maer deure

 

Aende schouder ten hadde gheen noot.

 

 

50

Maer den moorder loos van treken

 

Heeft noch een steeck ghesteken,

 

Een affgrysselicke wonde diep,

 

Dat hem t'bloet ten monde uutliep,

 

Den goeden Coninck Edel Heere

55

Viel in zijn Coetse neere,

 

Elck mensche daer seer riep.

 

 

 

Die Koetse ginckmen wenden

 

Na het Hoff met groot ellenden

 

Tis voorwaer een droeve Feest,

60

Voor die Coninginne gheweest,

 

Soo haest de Coninck was ghecomen

 

Op zijn Hoff met groot verschromen

 

En soo ghaff hy zijnen gheest.

 

 

 

Zijn handen tesamen ghevouwen

65

Zijn ooghen met betrouwen

 

Sloech hy na den Hemel devoot,

 

Alle Heeren kleyn en groot,

 

Zy weenden al diet saghen

 

Elck ginck daer seer beklagen

70

Haers Conincx Hoochloffelijcker doot.

 

 

 

Den verrader met verstranghen,

 

Wert van stonden aen ghevanghen

 

Daer ghegrepen byden hals,

 

Als een Moorder loos ^74. en vals,

75

Ghepynicht sonder ghenade

 

Wie hem sulcks had gheraden

 

Om te weten bescheyt van als.

36. passeerde. V palleerde.

39. stack: stootte.

42. Bocxsen: broek.

47. bespeure. V mocht speure, waardoor de zin beter wordt.

74. loos. I loop, drukfout, in de andere verbeterd.

[p. 134]

 

Seer vast in Ysere banden

 

Ghesloten lyff end handen

80

Wert seer neerstich ondersocht,

 

Wie hem daer toe hadde ghebrocht,

 

Wat pijne men hem aendeden

 

Niet een Woort heeft hy beleden

 

Desen Moorder loos bedocht.

 

 

85

Hoort hoemen hem ginck ontmoeten ^85.

 

Aen zijn handen ende voeten

 

Ende nae des Heeren eysch,

 

Die Naghelen al uut zijn vleys

 

Met Nyptanghen ghetoghen,

90

Noyt mensch en soudt ghelooven

 

Maer de moordenaer noyt en krees.

 

 

 

Doe heeftmen hem gaen ontkleeden ^92.

 

Al zijn vinghers affghesneeden

 

Geschroeyt met gloeyent yseren ^94. tou,

95

Om dat hy niet dootbloeden sou,

 

Le Roy de France est il morte,

 

Dat waeren al zijn woorden

 

Die hy sprack voor mans en vrou.

 

 

 

Doe moest hy den doot besueren,

100

Met vier Paerden te verscheuren,

 

Dat was zijn sentency wreet,

 

Dese moordenaer noyt en kreet:

 

Die Scherp-rechter sonder smarte

 

Nam zijn verraders harte

105

Levendich hem int aensicht smeet.

 

 

 

Dus schandelick is hy ghestorven

 

Wat heeft hy nu verworven?

 

Dan zijn vleys en bloet ghequelt,

 

En zijn lyff in perijckel stelt ^109.,

110

Zijn vrienden tot smaet en schanden

 

Tot verwijt in alle Landen,

 

Int verraders gheslacht ghestelt.

 

 

 

Tis wel een deerlick klaghen

 

Men hoort nu alle daghen

115

Niet dan droeffheyt en ellent,

 

Waermen hem nu keert off went:

 

Wy menschen zijn soo verbolghen

 

Elck wil de boosheyt volghen

 

Daerom God veel plaghen sent.

85. ontmoeten. V groeten.

92. ontkleeden. V ontleden, zeker wel juister.

94. yseren. V yser, wat beter is, want tou is niet het subst. touw, maar het adv. toe. Het was de gewoonte, op de pijnbank groote wonden toe te schroeien, om het doodbloeden te voorkomen.

109. stelt. V ghestelt, beter.

[p. 135]

120

Daerom laet ons met verstanden

 

Bidden dat den Heer ons Landen

 

Doch bewaer voor ^122. eenich verraet,

 

En vergheeft ons sonden quaet,

 

Soo wel die arme als de Rijcken,

125

Alle vrome Catholijcken ^125.

 

Dat hy ons in noot bystaet.

 

 

 

Oorlof ghy Princen end Heeren

 

En al die't Landt regeeren

 

Neemt doch hier een Exempel aen,

130

Hoe't den Coninck is vergaen,

 

O Heere bewaert ons Landen,

 

Voor verradery en schanden,

 

Als ghy dus langh hebt ghedaen.

122. voor. S door, merkwaardige drukfout.

125. Is hier het lied van een Katholiek in het Geuzenliedboek verdwaald geraakt?