Geuzenliedboek

176.
Een nieuw Liedeken, vervatende de Mirakelen die onse Lieve Vrouwe tot Scherpen-heuvel doet. ⁺

Stem. Hansken snee het Cooren was lanck, etc.

Com nu ghy Romanisten koen,
Uut alle dees Contreyen,
Wilt u na Scherpen-heuvel spoen,
Ghy wordt aldaer bescheyen.

Wie dat ghy zijt, Borger of Boer,
Wilt ghy Aflaet van sonden,
Besoeckt daer een nieu Maeyken-moer
In eenen Boom ghevonden.

Treedt derwaerts elck bysonderlyck,
En thoont haer u ghebreken,
Sy doet Mirakel wonderlijck,
Men weeter van te spreken.

Tis een Meestersse delicaet,
Sy helpt u uyt verseeren,
Tot alle zieckten weet zy raet,
Soo haer Quack-salvers leeren.

Wat Sanct dat oyt Mirakel dee,
Zy gaet hem veer te boven.
Het Heylich bloedt te Borstel ^19. mee,
Hoe kan men haer vol loven.

Dus ghy Volck vande Roomsche Kerck
Wilt hare macht belyden,
Sy kan soo wel Mirakel-werck
Als Baal in voor tyden.

+ No 176. Naar V. In geen andere druk. Bij V.L. CLXVI.
De uitgever van V tekent aan: Anno 1604 worde bij de Sichem in Braband, een Lieve Vrouwen Beeldt ghevonden, in eenen hollen Boom, dat daer na op den Berg van scherpen Heuvel vele ende groote Mirakelen ghedaen heeft, soo die van de Roomsche Kercke seggen ende schrijven: Leest hier van de Historye vande Mirakelen tot Scherpen-heuvel, gedruct tot Brussel by Rutgert Velpius 1604 en 1606.
Dit is waarschijnlik wel het ‘refereyn van eenen botten keuvel’, waartegen pater Joannes David ‘Een nieuw liedeken op der ketteren oude af- komste, op de wijze: Hansken sneet, het koren was lanck etc.’ schreef, opgenomen in zijn ‘Beweeringhe van de eere ende mirakelen der hoogh-verheven Moeder Godts Maria, tot Scherpenheuvel’, Antwerpen 1607.
Zie hierover Tijdschr. voor Boek- en Bibliotheekwezen VII (1909), blz. 61–68.
De melodie in Pers, Bellerophon (1669) I, 181; vgl. Van Duyse I, 377.

19. Borstel. De Heilige-Bloeddoeken van Bokstel, Zij gaat zelfs deze te boven, zegt de dichter.

[p. 113]

25

Al roept Christus uyt liefden groen ^25.

 

Tot hem waerts alle Menschen,

 

Laet sulcks alleen de Geusen doen,

 

Die niemant anders wenschen. ^28.

 

 

 

Aen Godt door hem te doen versoeck

30

Dat houden sy voort beste,

 

Niet eene oortjens Olykoeck

 

Gaven sy voor de reste.

 

 

 

Maer ghy Papisten hier te landt,

 

Laet de Geusen al praten,

35

Treckt t'Scherpen-heuvel in Brabandt

 

Neemt Maeyken-moer te baten.

 

 

 

Maer soo ghy inde gifte sneeft ^37.

 

Zoo komt ghy in 't beswaren,

 

Als Pieter oock meer ghedaen heeft ^39:

40

Zoo wy u hier verklaren.

 

 

 

Men sont voor hem bee-vaert devoot ⁴¹

 

Die raesde kreegh Wijshede,

 

Maer de gifte moest zijn te snoot

 

Zy brocht hem weer in onvrede.

 

 

45

Hy heeft er twee ghehouwen doot,

 

Het Huys in brandt ghesteken,

 

Dit wonderlyck Mirakel groot

 

Is binnen Delft ghebleken.

 

 

 

Maer als ghy haer besoecken sult

50

Ghy moet voor eerst bedincken,

 

Dat ghy haer dan de schoot wel vult,

 

Met schyven die wel klincken.

 

 

 

Al ist dat haer 'tGeldt niet en past

 

Om selve te verteeren,

55

Heer-oom sal wesen haren Gast

 

Hy mach te beter smeeren ^56..

 

 

 

Want dees Vrou is een doode pop

 

Uut eenen boom ghehouwen,

 

Maer Heer-oom krijght het gheldt wel op:

60

Met ander lieve Vrouwen.

25. groen: krachtig.

28. Die geen andere Middelaar dan Christus verlangen.

37. sneven: te kort schieten; dus: als gij te weinig geeft.

39: Zoals het ook met Pieter gegaan is, wiens geschiedenis wij u vertellen zullen.

41 vlgg.: Men zond zeer vroom iemand tot zijn genezing op een bedevaart — een krankzinnige zou immers, volgens het zeggen, daardoor zijn verstand krijgen — maar de gift was blijkbaar te gering, want zij [d.i. Maria] bracht hem weer in onrust.

56. smeeren: smullen.

[p. 114]

 

Dus volght hy de voetstappen wel

 

Van zijn voor-Ouders leven,

 

Ick meen de Priesters van den Bel,

 

Die oock alsulcks bedreven.

 

 

65

Och ons lief-vrou van Halle soet, ^65.

 

't Hert sal haer nu beswijcken,

 

Om dat al haer proffijt en goedt

 

Na Scherpen-heuvel strijcken.

 

 

 

Och dat sy aldus wert veracht

70

Zoo't blijckt te deser ure,

 

Daer sy is van soo grooten kracht ^71:

 

Als dees nieu Creatuere.

 

 

 

Conde sy spreken ghelijck wy,

 

Denckt eens wat sou sy seggen?

75

Want sy heeft d'outste brieven vry,

 

Hoe kanment haer ontleggen ^76..

 

 

 

T'en is oock niet seer wel ghedaen,

 

Dat twee ghesusters t'samen,

 

Malcanders Neering onder gaen ^79.,

80

Hoe kan alsulcks betamen.

 

 

 

Soo den toeloop langh dueren sal

 

Tot Maey van Scherpen-heuvel,

 

De Mis-kramers van Maey te Hal

 

Verteeren Cap en Keuvel.

 

 

85

Men mach wel dencken hoe 't hen spijt,

 

Te missen haer Calanten,

 

Want elck soekt gheeren zijn proffijt,

 

Soo't blijckt aen alle kanten.

 

 

 

Maer dat laet ick op zijn beloop

90

Want brocht ick meer te vooren,

 

Ick mocht misschien den Roomschen hoop

 

In haer devotie stooren.

 

 

 

Oorloff Papisten wijt vermaert,

 

Die't bee-vaert-gaen verschoonen ^94.,

95

Ghy zijt daer meed' soo wel bewaert,

 

Als met een blaes vol boonen. ^96.

65. Onze Lieve Vrouwe van Halle, bij Brussel.

71: Terwijl zij toch even groote kracht heeft.

76. ontleggen: ontzeggen, ontstrijden.

79. ondergaen: onderkruipen.

94. verschoonen: goedpraten, mooier maken.

96. een blaes met boonen werd gebruikt om door het geraas kinderen bang te maken. Vgl. Ned. Wdb. III, 443. Het is dus een zeer ondeugdelike bescherming.

[p. 115]