Geuzenliedboek

169.
Slagh Liedt, van den grooten Veldtslach tusschen syn Princelycke Exellentie, ende den Hartocht Albertus, Geschiet in Vlaenderen by Nieupoort.
Op de 2 July 1600. ⁺

op de Voys: Het is geschiet, wilt hooren, etc.

Draegt rou der Inlandtsche Spangien, ^l.
Der Victory in Vlaenderlandt,
Van den Prins al van Orangien
Albertus en d'Admirant
Draeght rou en wilt beweenen
Kruynenburgh breet en smal,
U druckelyck verkleenen,
Blockenburch, Hout en Stenen
Heeft prijckel al vanden val.

Aen de Waerdt in de drie Kroonen ^10.
t'Engelenburch ghelogeert,
Gaet daer nu om verschoonen ^12.,
Om hulp hem obidieert ^13.,

+ No 169. Naar V. In geen der andere drukken. Bij V.L. CLX.
Opschrift. In plaats van July heeft V hier de drukfout Juny. Maar in vs. 20, en evenzo in de voorafgaande historiese toelichting, staat de juiste datum.

l. De eerste strophe is verre van duidelik uitgedrukt. De bedoeling zal wel zijn: Hebt nu rouw over de Spaanse Nederlanden en over de overwinning in Vlaanderen, gij Albertus en de Admirant, draagt rouw en wilt tegenover Rome [Kruynenburgh: de stad der geschoren kruinen] uw droevige achteruitgang beklagen. De Roomse kerk [Blockenbureh: de stad der blokken, der houten beelden] met al haar heiligen van hout en steen komt in gevaar door deze nederlaag.

10. Bedoeld wordt de Paus. Engelenburch, Sant' Angelo, de burcht der Pausen te Rome, vandaar Rome zelf.

12. verschoonen: herstel.

13. obidieert: valt te voet, smeekt onderdanig.

[p. 91]

 

Want meest is nu verslegen

15

Die u plach vooren te staen,

 

Doodt, vangen en ghekreghen,

 

Door ongheluckigen zeghen,

 

'tSchijnt ghy moet heel verloren gaen:

 

 

 

By Nieupoort hoogh van Muyren

20

In Julij den tweeden dach,

 

Nae middach ontrent twee uyren

 

Gheschiede den grooten Slach,

 

Ghekryt en veel ellende

 

Was daer aen beyde partien,

25

Dat men naeu paeden en kende,

 

Tusschen Nieupoort, en Oostende

 

Van bloede, en doode Lien:

 

 

 

'tEerste Vyandts aenvechten

 

Was op het Schotsche Quartier,

30

Met Ruyters ende voet knechten,

 

Seer vreeselyck ende bloedtgier,

 

Eenen Schans ^32. vol Soldaten

 

Kreghen sy met Ackoort,

 

Die Nassous Volck most verlaten,

35

Maer Albertus tot zijnder onbaten

 

Die heeftse Tyrannigh vermoort:

 

 

 

Briesschende sy aen quamen,

 

Met eenen stouten hooghmoedt,

 

Ons Heeren dat vernamen

40

Deden eenen val te voet, ^40:

 

Elck lustich hem verfraeyde ^41.,

 

Teghen haer vyanden strangh,

 

Zoo dat niemant dolaeyde ^43.,

 

Maer de Fortuyne die draeyde,

45

Meer dan twee uyren langh.

 

 

 

Coragie, Coragie mijn kinderen, ^46.

 

Riep den Prins int openbaer,

 

Haer macht begint te minderen

 

Nu wil ick als een vaer,

50

Met u leven en sterven,

 

Coragie tot deser tijdt,

 

Laet ons prijs en Eer verwerven,

 

En den Vyandt doen swerven ^53.,

 

Met schande, in desen strijdt.

32. Eenen Schans: Oldenburg.

40: deden een gebed.

41. hem verfraeyde: greep moed.

43. dolaeyde; treurde; dolaeyen is niet van Lat. dolere overgenomen, maar van Fr. doloir.

46. Vgl. de aant. bij no 167, vs. 34.

53. doen swerven: doen lopen, uiteenjagen.

[p. 92]

55

Maer Godt door zijn ghenade

 

Heeft zijn Exellenti bewaert,

 

Met zijn Heeren wijs van Rade,

 

En den Vyandt beswaert

 

Met overvloedighe Dooden,

60

Ontalbaer ende veel,

 

Besegelt met Geuse Looden,

 

Hier ende daer gevlooden,

 

Op Arm Rijck ende Eel.

 

 

 

d'Admirant met meer Heeren,

65

Menich Hertoch en Baroen,

 

Moet den Graeff ^66. nu Geusen leeren

 

En den Prince eere doen,

 

Want dooden ende vangen,

 

Was daer de meeste leus,

70

'tMach den Delver wel verlangen ^70:

 

Dat het spul dus is vergangen,

 

Ter Victory al vanden Geus.

 

 

 

Ons Volck als Helden vochten,

 

Met syn Exellenti wijs bedacht,

75

Hoe wel sy veel stormen brochten,

 

Maer Godt door synder macht,

 

Gaff sterckeyt en victory,

 

Zijn Volck kleyn ende groot,

 

d'Welck Godt sy eer en glory.

80

En den Prince tot memory,

 

Van 't loffelijck Exploot.

 

 

 

Hier mede ghedenckt Princesse

 

Infante Clara Ysabel,

 

Doen u man met syn Noblesse,

85

Track deet ghy hem bevel

 

Voor u Maurus te bringen

 

Voor eenen Intre Prijs ^87.,

 

Om den boosen Geus te dwingen, ^{88, 89.}

 

Maer hem doch sonderlingen,

90

Den Ketter seer afgrijs.

 

 

 

Noster Dame de Lorette, ^91.

 

Versoeckt nu om secoers,

 

Dat sy Ketter Geus belette

 

Te maken soo veel remoers,

66. den Graeff is blijkbaar het onderwerp; maar wie daarmede bedoeld wordt, weten wij niet, misschien de kastelein van Woerden.

70: Het mag den delver [Albertus, die Anneken van den Hove levend heeft laten begraven] wel verdrieten.

87. intreprijs: zegeteken bij de intocht.

88, 89. Om de boze Geuzen in het algemeen te dwingen, maar toch meer in het bizonder hem, de afschuwelike ketter.

91. Lorette is de beroemde bedevaartplaats in de provincie Ancona in Italië, met de Santa Casa, die Maria in Nazareth bewoonde.

[p. 93]

95

Sijn Alteez is gheslaghen,

 

Schier doot, vol swaren ellendt

 

Romeynen ^97. wilt nu klaghen,

 

En over die Rouwe draghen,

 

En u tot Geusen wendt.

 

 

100

Prince 'tdient niet verholen

 

Jonck, Out, Arrem ende Rijck,

 

Den almogenden bevolen,

 

Looft, prijst, hem al ghelijck,

 

Prijs en Eere wilt oock gheven

105

Zijn Exellenti vroet,

 

Met syn Heeren verheven,

 

Die den vyandt heeft verdreven

 

Met syn Spaensche ghebroedt.

97. Met Romeynen bedoelt de dichter waarschijnlik de Roomsen. Hij zegt dan: draagt rouw over die [d.i. over de gevallenen] en begint Geus te worden. De Zuidelike Nederlanden moeten zich nu maar bij het Noorden aansluiten.