Geuzenliedboek

134.
t'Vry gheleyt na der Hellen. ⁺aant.

Lestent droomde my daer ick lach en sliep
Dat Lucifer tot zijnder poorten uut riep,
Een vry geleyt voor Heeren en Vrouwen
Dat elc sou comen met vast betrouwen,
Alle die Helle deure was vry gheleye,
Elck mocht comen besien die heel contreye
Dus liep t'volck derwaerts met grooten getale
Ick liep oock mede, docht my, tot inde zale
Daer sach ick wonder groot boven maten
Het sadt daer al vol Spaensche Soldaten
Boggers ^11., moorders, en vrouwen schinders,
Schelms die gemaect hadden veel schamel kinders ^12:
Hier woude Lucifer met houden sijn feeste
Om dat elck Duyvel bly sou zijn van geeste,
So hadde hy den Helschen Beyr ^15. geslagen,
Doe moesten al de Duyvelkens penssen dragen,
Al de werelt deure aen Simons gesellen ^17.,
Ick en soude al het wonder niet konnen vertellen,
Den last sou my veel te zwaer' zijn
Zy zijn sot die gelooven dat droomen waer,, zijn.

+ No. 134. Naar I. Verder in J.L.M.S. Bij V.L. CXXIV; Van Vloten II, 204.
Wij hebben dit gedicht op 1578 geplaatst, omdat de hierachter in de Bijlagen medegedeelde parodie dat jaartal draagt.

11. Boggers: smeerlappen, paederasten.

12: die veel kinderen arm hadden gemaakt (doordat zij de ouders hadden vermoord).

15. den Helschen Beyr: het varken van de hel.

17. Simons gesellen: zij, die schuldig zijn aan simonie, het kopen en verkopen van geestelike ambten; hier wel voor Roomse geesteliken in het algemeen, van wie er toch naar de mening van de dichter geen enkele deugde.

[p. 306]

 

Ick sach Vergas ^21. daer gaen en Vitelle ⁺

 

Zy gingen wandelen dwars door de Helle,

 

Doe sprack die een, eylacen ocharmen,

 

Waer vinden wy nu onsen vrient Noirkermen ^24.

25

Hy waer hier ter Feesten quaet vergeten

 

Hy plach so geerne Penssen te eten

 

Hy sal wel comen (sprack Lucifer) na den geur:

 

En terstont quam daer met hem den Commandeur ^28.

 

Des elck hem vraechde op dat pas

30

Of Duc dalve noch niet komen en was?

 

Doe seyde Lucifer ick hebber om gesonden,

 

Ick soude hem selven halen waer ick ontbonden: ^32.

 

Want het is voor my een groot vercleenen ^33.

 

Hy soude my tgelt van den X. Penning leenen

35

Daer soude ick een Erf om coopen hier int gemeyne

 

Want de Helle wort my veel te kleyne

 

Om mijn Feeste te houden, dies ick vergramme

 

Dan wacht ick Pieter Pietersz ^38. van Amsterdamme

 

Die heeft my jammerlick bedrogen

40

Tis dickwils waer al schijnet gelogen.

 

 

 

Door 't droomen docht my dat ick sach wonder

 

Als ick ginck kijcken boven end onder:

 

So en was droncken Fransken ^43. niet vergeten

 

Hy adt oock penssen daer hy was geseten

45

Met veel van zijn beste adherenten

 

Die oock geweest hadden s'werelts regenten

 

Tquam al ter feesten, twaer vet of mager,

 

Maer daer gebrack Sanxio ^48. den Trommelslager

 

Die soude dat hoopken eens hebben doen danssen

50

Doe sprac een tot my vande groote Hanssen

 

Het volck is te veel hier boven maten

 

Hoe sullen wy Roda ^52. hier inne connen gelaten

 

En onsen besten vrint, Capiteyn Juliaen ^53.,

 

Hy heeft allomme zijn beste gedaen

55

Twaer jammer dat zy beyde bleven daer buyten

 

Men salse best inden Peck-kelder sluyten

 

Want t'waer jammer, al is Juliaen half blint

 

Dat hy niet en waer onder t'Helsche Regimint,

 

Sprack Lucifer met alle zijnen Raet,

60

Diet niet en gelooft, doet goet noch quaet.

21. Vergas: het lid van de Bloedraad.

+ — Vitelli: Chiapin Vitelli, overste luitenant van het leger van Alva.

24. Noircarmes, de goeverneur van Valenciennes, Zuidnederlands edele.

28. den Commandeur: Requesens.

32. waer ick ontbonden. Een zeer gewone voorstelling is, dat de duivel de hel niet verlaten kan, doordat hij daar met gloeiende ketenen gebonden is.

33. vercleenen: verlies.

38. Pieter Pietersz: de zeer Spaansgezinde schout van Amsterdam.

43. droncken Fransken. Van Vloten vermoedt, dat Francisco Verdugo zal bedoeld zijn.

48. Sanxio is zeker Sanchio d'Avila, de overwinnaar op de Mookerheide. Maar waarom ‘den trommelslager’?

52. Jeronimo Roda, Spanjaard, lid van de Raad der Beroerten, in 1576 van de Raad van State.

53. Juliaen: Romero.

[p. 307]

 

Doen wasser eenen wijsen Raet gehouden

 

Wie Caspar de Robles inne halen soude

 

Een Gouverneur in Vrieslant, en daer ghevangen

 

Naer zijn punitie had elck Duyvel verlanghen

65

Met den Gouverneur opt slot te Weert, ^65.

 

En den Dragon ^66. wert oock van ons ghe-eert

 

Hy sal inden gloeyenden oven seer wel micken ^67.

 

Daer sal hy slanghen, end padden slicken,

 

Die hebben wy met Tonnen uut Hollant gebracht

70

Dan den Amptman tAntwerpen hier op wacht

 

Om hem te brenghen int Helsche perck,

 

Ende is ghenoemt Godevaert sterck, ⁷²

 

En wort ghehouden voor een Spaens Roffiaen,

 

De Borgermeester vander Meere volcht dan aen

75

Met Wolffaert ^75. schepen als Spaens ghesint

 

Doen quam Judas Lucifer ontrint,

 

En heeft hem een rolle inde handt ghegheven

 

Daer al de Verraders in stonden gheschreven

 

Die ghinckmen daer allomme rustich forieren

80

Men mach alle droomen wel wat vercieren.

65. Wie hier bedoeld wordt, is me niet duidelik.

66. den Dragon: Mondragon.

67. micken: passen.

72 vlg. De Ambtman Godevaert Sterck en de Burgemeester Jan van der Meere komen beide voor op een lijst van betrouwbare Katholieken van 1567. Van der Meere werd bij de Spaanse Furie vermoord. Zie Mertens en Torfs, Gesch. van Antwerpen IV, 609 en V, 44.

75. Misschien Mr. Jan Wolfaert, ridder, die in 1569 burgemeester van Antwerpen was. Zijn naam staat ook op een lijst der Meesters van het Gilde der Heylighe Besnydenisse (Mertens en Torfs, VII, 615), waarop ook o.a. Godevaert Sterck genoemd wordt.