Geuzenliedboek

130.
Een schoon nieu claechliedeken van Dom Jan de Austria, seer lustich en cortwijlich te singhen, ⁺

Op die wijse van Wilhelmus van Nassouwen.

Al nae een groot verblijen
Coemt wel een droefheyt na
So gheschiet my nu ten tijen,
Sprack Johan de Austria,
Uut Italien sonder schromen
Tooch ick na tNederlant hin,
Waer ick daer niet ghecomen
Dat waer wel ^8. mijnen sin.

Met eenen loosen liste, ^9.
Dat ick die reys aen nam
En hiel my stil int eerste
Tot dat ick in Brabandt quam,
Ick ghedachte haer te betrapen
Met eenen valschen moet
Ghelijck den wolf die schapen
Den vos die Hoenderen doet.

Waer ick weder uut den Lande,
Ick en comer nemmer in
Ick bestae nu gheheel met schande.
Des treurt dat herte mijn
Ick dacht sy sullen my croone,
Tot Bruyssel in dat Hof
Sy en achten my niet een boone,
Des heb ick cleynen lof.

Thantwerpen op dat Castele ²⁵
Daer had ick my ghepast
Dat lant tot mijnen dele,
Docht ick te houden vast
Het Casteel is af ghebroken
Die knechten die zijn uut
Op my so doen sy coken ^31.
Sy willen my maken de bruyt ^32..

+ No. 130. Naar A. Verder in B-D. F-M.S. Bij V.L. CXXX; Van Vloten II, 235.
Dit lied is het laatste uit de door mij veronderstelde druk ψ. Het moet dagtekenen na het afbreken van de citadel van Antwerpen in Augustus 1577 (vs. 25 vlgg.) en zeker wel voor de slag bij Gemblours in Febr. 1578. Ik stel het in October 1577.

8. wel ontbreekt in A, in geen der andere. In de verschillende drukken zijn een groot aantal onbelangrijke varianten.

9. Toespeling op de vermomming, waarin Don Jan de reis had gedaan.

25 vlgg.: Ik had mij voorgesteld van de citadel van Antwerpen uit het land in mijn macht te brengen.

31. koken: braken, walgen, vgl. kokhalzen. Dus: zij walgen van mij.

32. de bruyt maken: vuil maken, beschimpen. Voor bruid = ‘drek, vuiligheid’ zie Ned. Wdb. III 1630, vooral de Aanm. Misschien moet men het hier opvatten als: nietswaardig maken, van alle aanzien en macht beroven.

[p. 298]

 

Die Spaeniaerden alle ghelijcke

 

Die zijn nu uut den Landt,

35

Die Walen doen my afwijcken

 

Sy laten my hier te pandt ^36.

 

Die Overlanders ^37. moeten fadsen ^37.,

 

Uut allen steden nu

 

Al draghen sy groote ladsen ^{39. +},

40

Die en hebben niet daer tsou.

 

 

 

Al van den Raedt uut Spaengien,

 

Bracht ick een vals bewijs

 

Den Prins al van Oraengien

 

Die soude ick maken prijs,

45

Nederlant woude ick dwinghen laten

 

Boven Duck dalf seer wreet,

 

Die steenen vander straten

 

Die vallen my nu te heet.

 

 

 

Ick ghedacht in corten daghen,

50

Mijnen naem sal worden vermeert ^50.,

 

Die Cans is om gheslaghen

 

Dus ben ick nu onteert:

 

Brabant, Gelder ende Friesen

 

Sy vallen my allen af,

55

Des moet ick nu verliesen,

 

Sy en achten my niet een caf.

 

 

 

Adieu Amsterdam vrome

 

Die ons ghetrouwe sijt,

 

Ick ghedachte tot u te comen

60

In eenen corten tijt,

 

Op Hollant woude ickt waghen

 

En Zeelant oock ghemeyn

 

Dat blat is om gheslaghen

 

Ick laet u alleyn.

 

 

65

Ick hadde mu hooch vermeten

 

Ick kende my veel te stout

 

Den Prins woude ick op eten

 

Sonder mostaert ofte sout:

 

Op my doet hy niet passen ^69.

70

Ick stae nu heel in schandt:

 

Mijn spillen die vallen in dassen ^71.

 

Sy zijn wel half verbrant.

 

 

 

Adieu mijn vrienden vercoren

 

Die noch zijt hier en daer

75

Ick laet u nu ghantsch verloren

 

Het valt my veel te swaer:

 

Ick cruyp weder in mijn schelpen

 

Nu spaer u God ghesont,

 

Ick en can u niet ghehelpen,

80

Ghy moghet maken hoe ghy cont.

36. te pandt laten: eig. als gijzelaar achterlaten, vandaar: in de steek laten.

37. Die Overlanders: Hoogduitsers. Don Jan trachtte na het vertrek der Spaanse troepen van de Hoogduitse benden tegen de Staten gebruik te maken. — fadsen: op de loop gaan.

37. fadsen. Zo in A. B. De andere lezen fradsen, behalve S: fransen.

39. ladsen. M. S lezen lansen.

+ ladse: ‘zakvormig tusschenstuk ter sluiting van eene mansbroek‘ (Ned. Wdb. VIII. 1167), ook puts genoemd.

50. vermeert: vermaard.

69. Hij bekommert zich niet om mij.

71. Mijn zaak is bedorven. Zo Biencorf 5, ‘Maer ten laetsten int jaer McccLxxxiii quam voort een groote Ertz-Ketter Joannes Wiclef die alle de spillen der H. Roomsche Kerke inde assche stiet.’