Geuzenliedboek

[p. 268]

118.
Een nieu liedeken op de wijse Swinters Somers even groen, al waer de Staten van Brabandt ende Vlaenderen troosten die van Hollant ende Zeelant, naer haer verlies van Zierickzee, met een cort verhael van al tgene dat by haerlieden geschiet is om haer lant in vryheit te brengen, al eer sy luyden den vrede tot Gent maecten, gemaeckt op Vrage en Antwoorde. ⁺

De Staten van Brabant ende Vlaenderen vraghen.

O Hollant en Zeelant cloeckmoedich,
Waerom treur dy in desen tijt?
Want Godt die sal noch seer voorspoedich
Verstercken u daden ghebenedijt,
Dus treurt niet lieve metghenooten
Want ghy sult sien aen elcken cant
Dat vuyt u wercken zijn ^7. ghesproten
Vrijheyt in ons vaders lant.

Antwoorde.
O Brabant en Vlaenderen verheven
Hoe connen wy oock zijn verfraeyt ^10.:
Deen stadt comt naer dander in sneven
Ons velden leggen onbesaeyt,
Zierickzee dat zijn wy nu quijte
Veel ligghen int verdriet versmoort,
Dwelck ghy ons doet tot grooten spijte
Om dat wy leeren Godes woort.

Vraghe.
Hout op van claghen vrienden fiere
En toont u cloeck in u voortstel ^18.
So ghy ghedaen hebt ghoedertiere ^19.
Al sien u vyanden noch ^20. so fel:

+ No. 118. Naar A. Verder in B-D. F-M. S. Bij V.L. CXIV; Van Vloten II, 170; Wackernagel n^o 79.
Dit lied valt ook in September 1576, evenals het vorige.
Voor de wijsaanduiding, die wij ook bij n^o 17 en 194 vinden, zie Tijdschr. voor Ned. T. en Lett.kunde X, 182 en Land in Tijdschr. voor Noord- Ned. Muziekgesch, I, 181.

7. zijn. In I. J. L. M. S is, dat een betere lezing is, tenzij er oorspronkelik zal zijn gestaan heeft.

10. verfraeyt: verheugd.

18. voortstel: voornemen.

19. ghoedertiere: op edele wijze.

20. noch ontbreekt in I. J. L. M. S.

[p. 269]

 

Sy hebben u noch niet verbeten ^21.

 

Al toonen sy haer so vaillant

 

Want wy wenschen ooc wilt dit weten

 

Vrijheyt in ons vaders lant.

 

 

 

Antwoorde.

25

Dat ghy sout dencken Broeders pleyne ^25.,

 

Dat wy van u volck zijn vervaert:

 

Ghy abuseert u al certeyne, ^27:

 

Den Heer die ons dus heeft ghespaert,

 

En voor wien dat wy oock ^29. strijden,

30

Die sal ons schilt zijn met accoort ^30.

 

Want ghy ghaet ons alle benijden ^31.

 

Om dat wy leeren Godes woort.

 

 

 

Vrage.

 

Strijdt ghy dan voor Gods woort warachtich,

 

So strijden wy noch eer yet lanck ^34.

35

Met al het ghantsche lant eendrachtich,

 

Om te ^36. leven vry ende vranc:

 

Vuyt het ghewelt der Spaensche honden,

 

Die ons dus langhe hebben vermant:

 

En vercrijghen so tot aller stonden,

40

Vrijheyt in ons vaders lant.

 

 

 

Antwoorde.

 

O Brabant seer schoone landouwe,

 

Die woorden luyden daer seer soet:

 

Dan wilt ghijt beghinnen op trouwe,

 

So ghrijpt nu eenen Leeuwen moet:

45

En wilt daer in parsevereren,

 

Oft anders wort ghy al verstoort:

 

Alsomen ons nu ghaet tracteren ^47.,

 

Om dat wy leeren Godes woort.

 

 

 

Vraghe.

 

Wat denckt ghy Hollantsche Roomeynen?

50

Dat wy so slecht zijn, neen voorwaer:

 

Doen wy Mansvelt ghinghen vercleynen ^{51, 52}

 

En Barlamont vinghen eenpaer:

21. verbeten: verslonden, verscheurd.

25. pleyne zal wel adverbium zijn (= duidelik, voorzeker) en dan met denken moeten worden verbonden.

27: Dan vergist gij u zonder twijfel.

29. oock. In I. J. L. M S oock hier.

30. met accoort, eigenlik: met verdrag, met overeenstemming. Als de dichter zich zoo nauwkeurig rekenschap van zijn woorden heeft gegeven, zal hij gedacht hebben aan de bijbelse uitdrukking, dat God een verbond had gemaakt met zijn uitverkoren volk.

31. benijden: haten.

34. eer yet lanck: binnenkort.

36. Om te. In I. J. L. M. S om hier te.

47. tracteren: behandelen.

51, 52 slaan natuurlik op het gevangen nemen van de Raad van State op 4 Sept., maar met Julian wordt Romero bedoeld, die tot de Spaanse generaals behoorde, die reeds einde Julie zich in een soort van halve gevangenschap te Brussel bevonden.

[p. 270]

 

Met Julian, en meer ander gasten

 

Die sy verheffen als een sant,

55

So ^55. bereyden wy ons de ⁺ basten ^55.

 

Vrijheyt in ons vaders lant.

 

 

 

Antwoorde.

 

Der vrienden raet seyt die Schriftuere ^57.

 

Sult ghy achten Brabanders stout

 

Ghy siet aen ons een schoon fighuere ^59:

60

Dus en spreeckt toch niet alsoo bout,

 

Want wy worden verjaecht, verdreven

 

Ons onschult ^62. wort oock niet ghehoort

 

Jae veel moeten laten haer leven

 

Om dat wy leeren Godes Woort.

 

 

 

Vraghe.

65

Te Bruyssel hebben wy versleghen

 

Veel Spaengiaerden verstaet dit wel

 

En ses Walen sijnder deurreghen

 

Van ons op de mueren fel.

 

In Vlaenderen bedrijftmen wonder

70

Tot Uutrecht ist oock al herplant ^70:

 

Om te hebben hoort dit bysonder

 

Vrijheyt in ons vaders lant.

 

 

 

Antwoorde.

 

Dit hebben wy onlancx vernomen

 

God sy daer van ghebenedijt

75

Dat nu soo verre is ghecomen

 

Dat ghy ontwaket soo subijt

 

En met troost dus thert verstercken

 

Alst ons was van ancxt heel doorboort

 

Want het sijn ^79. des hoochsten wercken

80

Om dat wy leeren Godes Woort.

Castijt sonder verwijt. ⁺

55. So. In I. J. L. M. S Alsoe.

+ de alleen in A, ontbreekt in alle andere. S heeft bovendien vasten voor basten. Van Lummel verandert eigenmachtig in voor.

55. Het vers is heel onduidelik; daarom hebben S en V.L. veranderd (vasten van S zal wel het bijwoord moeten zijn: zeker). Maar het zal wel ironies moeten worden opgevat: zoo maken wij voor ons de stroppen klaar, die de Spanjaarden ons hebben toegedacht, maar het wordt de vrijheid.

57. Vgl. Spreuken XII, 15.

59: Spiegelt u aan ons.

62. onschult: verontschuldiging, verdediging.

70: Te Utrecht heeft men ook al opnieuw het plan gemaakt.

79. het sijn. In I. J. L. M. S het zijn al.

+ Castijt sonder verwijt is de zinspreuk van P. Steerlincx. Zie n^o 51. De ondertekening ontbreekt in I. J. L. M. S.