Geuzenliedboek

[p. 210]

92.
Van den slach gheschiet by Moock, ⁺

Sanghwijse op de wijse van den slach van Munster.

Wie wil hooren een nieu liet,
Wat int jaer lxxiiij. is gheschiet,
Ick salt u gaen verclaren,
Al van den Edelen Graef Lodewijck,
Hoe dat hy is ghevaren.

Graef Lodewijck lach ^6. met menich helt,
Voor die stadt van Maestricht int Velt,
De Papisten laghen daer beneven,
Sy en waren doen niet eens soo stolt,
Dat sy sich dorsten streven ^10..

In April den achtsten dach voorwaer
Tooch Graef Lodewijck op met sijn gantsche schaer
Al naerder Moockerheyden,
Soo sterck quamen de Spangiaerts daer aenboort
Graef Lodewijck moeste scheyden ^15..

Het huys te Heumen hebben zy in ghecreghen, ^16.
En hebben de Spangiaerts daer van ghedreven, ^17.
Veel beter hadden sy moghen rouwen,
Het hadde hen smorghens noch beter gheghaen,
Niemant derft sijn vyandt te licht betrouwen.

Te vier uren smorghens hoort mijn vermaen,
Hoordmen de Spangiaerts allarm slaen,
En waren seer wel ghemoet om vechten
De Geusen waren seer moede van gaen,
Niet wel dorsten sy bestaen te vechten.

Gascoenjaerts en Walen verstaghet my
Stonden Graef Lodewijck trouwelijck by,
Als vrome Crijchslieden haren Heere,
Met schanden weken de Hoochduytschen daer van
Waer af sy hadden cleyn eere.

+ No. 92. Naar N. Verder in E. I en alle latere, behalve K.S.V. Bij V.L. XCI; Van Vloten II, 118.
Het lied is onmiddellik na de slag, 14 April 1574, gedicht; altans van de dood van Lodewijk is nog geen sprake.
Voor de wijs zie bij n^o 69.

6. lach. I.J.L.M quam.

10. sich streven: zich roeren. Intussen heeft d'Avila bij Maastricht herhaaldelik de strijd gewaagd.

15. scheyden: wijken.

16. (E) I.J.L.M.N.O.P drukken Henmen; Q.R.U.W.IJ Hemmen; AA-DD Heumen.

17. Dit slaat misschien op het terugslaan en gedeeltelik gevangen nemen van ‘eenige harque-busiers te paerde’, welke Avila vooruitgezonden had de vorige dag en die op 400 ‘swerte ruiters’ waren gestoten, die voor Lodewijks voortocht uitreden. Bor I, 490.

[p. 211]

 

Met schanden zijn de duytschen gheweken,

 

Ende hebben een schuere inde brant ghesteken,

 

Daer waren die Geusen verraden,

 

En zijnse so dapperlijck ^34. na ghestreken, ⁺

35

Ende gheslaghen in haer slachoorden.

 

 

 

Seven uren heeft dese scharmutsingh geduert

 

Maer Joris schenc ^37. Ruyters hebbent meest besuert

 

En werden meestendeel doot gheslaghen,

 

Hem vielen so dapper de Waelsche Ruyters aenboort, ^39.

40

T'welck sy wel mochten beclaghen.

 

 

 

Van de schermutsingh zijn bleven doot,

 

Neghen hondert en thien, verstaet mijn woort,

 

Wat in den achtertocht is bleven legghen,

 

Van Hoochduyschen, Wijven en kinderen bloot

45

Daer weetmen niet veel van te segghen.

 

 

 

De tijdingh ^46. quam te Nimmeghen op dat pas,

 

Dat Graef Lodewijcks slach verlooren was,

 

Die goede Heeren waren daer bleven,

 

Sy luyden die clocken wel alsoo ras

50

En schoten so dapper daer beneven.

 

 

 

Die van Nimmeghen hebben dat vernomen,

 

Dat vijf metale stucken binnen Nimmeghen zijn gecomen ^52.

 

Op de Cruystrate dedense vueren,

 

Sy stakense met Rosemareyn tot een spot,

55

Dit zijnse die soude breken de mueren.

 

 

 

Hoort watmen noch ghebueren sach,

 

Als dat gheschut daer comen was, op dien dach,

 

Brandende lanteernen hebben sy aenghesteken, ^58.

 

Op dat elck soud' aensien met groot geclach,

60

Sy zijn daer stoutelijck na ghestreken.

 

 

 

Die van Nimmeghen waren soo seer verblijdt

 

Als Graef Lodewijck hadde verlooren den strijt

 

Maer ick hope het sal ten besten verkeeren,

 

Als Graef Lodewijck weder te velde comt

65

Dan sullen sy wel laten haer tryumpheren.

34. dapperlick: snel. (Zonder ironiese bijbedoeling dus).

+ — nastrijken: achterna rijden.

37. Joris Schenck, een der onderbevelhebbers van d'Avila. De beschrijving van de slag is zo vluchtig en onnauwkeurig, dat een vergelijking met andere beschrijvingen niet mogelik is.

39. I.J.L.M: De walsse ruyters vielense dapper aen boort.

46. De tijdingh. I.J.L.M Den roep.

52. I.J.L.M: Dat in haer stadt vijf metalen stucken waren comen.

58. Tot spot hebben zij die kanonnen met rozemarijn bestoken en met brandende lantaarns binnengehaald, alsof het een begrafenis was.

[p. 212]

 

Al is hy daer soo deerlijck verjaecht,

 

Hy heeft verloren dorp noch Stadt,

 

De Prins heeft weder een buyt ghewonnen, ^68.

 

Maer eer de tijdt ten eynde gaet,

70

Sal het noch al ten besten comen.

68. Deze regel is me niet geheel helder. Misschien slaat hij op de bezetting van het huis te Waardenburg bij Bommel door de Prins, die op het bericht van Lodewijk's nadering daarheen was opgerukt.