Geuzenliedboek

87.
Hier na volghen de voornaemste Feyten, die onder den nieuwen Gouverneur, Don Lowys de Requesens gheschiet zijn. Item ten eersten van den slag voor berghen op Zoom, daerse hem willecoom geheeten hebben, ende sijnder hoocheyts eerste Mirakel gheschiet is den 18. Januarij, ⁺

Op de wijse van Dueren.

Hoort toe alghemeyne
Al nae een goet nieu liedt
Laet ons God loven groot en cleyne,
Vande victori die daer is gheschiet,
Int laetste januarij, verstaet het bediet
God en verlaet de sijne niet
Hy castijt ons by maten,
Maer hy en wil ons niet verlaten.

+ No. 87. Naar N. Verder in E. I en alle latere, behalve K.O.P.S.V. Bij V.L. LXXXVII; Van Vloten II, 108.
De tijd is die van het vorige.
Over de melodie vgl. Loman, Bouwsteenen II, 223 en Van Duyse, II, 1742.
De vermoedelijke melodie zelve bij R. von Liliencron, Die historischen Volkslieder der Deutschen, Nachtrag, p. 96.
Het opschrift luidt in I.J.L.M eenvoudig: Een liedeken vanden slach voor Bergen op Zoom.
E heeft blijkbaar n^o 86 door n^o 87 vervangen, maar het opschrift behouden en uitgebreid. I had zoowel A als E voor zich en nam nu beide liederen op, maar verkortte het opschrift van E.

[p. 200]

 

Duckdalve met zijn Tyrannen

10

Trock na spaengien tzy u vertelt,

 

Een nieuwe Gouverneur liet hy te panden ^11.

 

Dien gaf hy over het gantsche ghewelt,

 

En seyde: Tis in Brabant wel ghestelt,

 

Verlaten moeten de Geusen het velt,

15

Dus vecht met blijde sinnen,

 

Hollant en Zeelant sult ghy wel winnen.

 

 

 

Tsestich schepen wilt aenhooren

 

Ten Oorloghe, zijt dies wel vroet,

 

Te Berghen quamen die als voren

20

Wel ghemonteert met schut, cruyt en loot

 

Middelburch te spijsen waren zy ghemoet,

 

Want sy dochten sonder teghenspoet

 

Te Middelburch aen lant te comen,

 

Dat hebben de Geusen vernomen.

 

 

25

Sy hebben oorlof ghenomen,

 

En maeckten haer op de vaert,

 

Aen Papen en Monicken sonder schromen,

 

Die seyden: vaert dat u alle heylighe bewaert,

 

En ons lief Vrou van Hal ^29., tzy u verclaert,

30

Wijwater en was daer niet ghespaert,

 

Daer op hebbense wel thien Missen ghesongen,

 

Om dat zy Victory souden becomen.

 

 

 

Die daer hadden bevellen ^33.,

 

Van de geuse Capiteynen goet,

35

Die riepen wel lieve ghesellen,

 

Weest doch nu wel ghemoet,

 

Voor u Vaderlandt wilt waghen lijf en bloedt, ^{37: 38.}

 

En de Prins van Orangie ons Heere goet,

 

Laet ons daer voor leven en sterven,

40

Prijs en eer sullen wy verwerven.

 

 

 

Als de Bootsghesellen vernamen,

 

Dat die Papisten quamen voort,

 

Sy vielen daer dapper ane,

 

Sy en spaerden cruyt noch loot,

45

Sy hebben gheschoten soo menighen schoot,

 

En worpen menighen Spangiaert over boort,

 

Wel duysent zijnder ghebleven

 

Sy moesten daer laten haer leven.

11. liet hy te panden: liet hij bij wijze van schadevergoeding achter.

29. Hal, of Halle bij Brussel. Het wonderdoende Mariabeeld wordt meermalen in de Geuzenliederen bespot.

33. bevellen, mv. van bevel: commando.

37: 38. bloedt: goet. I.J.L.M goet: vroet; Q.R.W.IJ goet: goet.

[p. 201]

 

Thien schepen hebben sy ghenomen

50

Met het gheschut so cleyn ende groot,

 

De nieu Gouverneur mocht wel schromen,

 

Hy stont Sinte Martens dijck ^{52. +}

 

De Spangiaerts riepen Misericoort,

 

Maer de Geusen smetense overboort,

55

Noch hebben sy tot haerder schanden,

 

Het elfste schip wel laten branden.

 

 

 

Ghy Monicken ende Papen,

 

Draecht rouwe aen elcken cant,

 

Middelburch moet ghy verlaten,

60

By faute van provant,

 

Ghy meent ons knecht ^61. te locken uyt Zeelant,

 

So dat ghy met ghewelt inden Haghe quamt, ^62:

 

Maeslantsche sluys verdringhen ^63. mede,

 

Wy wisten wel van uwe loose reden.

 

 

65

Oorlof ghy Heeren en Ondersaten,

 

Ende ghy Officieren vayliant,

 

Wilt onsen Prince niet verlaten,

 

Biet hem trouwelijcken de handt,

 

Op dat de Spangiaert de wrede Tyrant,

70

Mach gheroyt werden uyt Nederlandt,

 

En alle die Babels Dienaren,

 

Datmen Gods woort recht mach verclaren.

52. S.-Maartensdijk op het eiland Tholen;

+ aent hoot aent hoot: op het havenhoofd.

61. ons knecht. I.J.L.M ons volck; AA-DD ons.

62: Evenzo als gij in Den Haag zijt binnengedrongen, 's Gravenhage was in het laatst van 1573 door Romero bezet, die vervolgens ook Maaslandssluis had bezet, waar Marnix was gevangengenomen. De schans bij Maaslandssluis was echter al in October genomen.

63. Bij verdringhen is nogmaals quamt te denken. Verdringhen: verdrukken.