Geuzenliedboek

75.
Een nieu Liedeken, ⁺

op de wijse, van Arien Maet.

Wy Monicken ende Papen
Wy Gheestelicke Heeren,
Met alle onse knapen
Wy moeten sparen leeren
Wy hebben niet om teeren
Die Geus heeft ons verraen ^6.,
Al ons vreucht en triumpheren
Eylaes is nu ^8. ghedaen.

+ No. 75. Naar A. Waarschijnlik pas door A opgenomen; in de oudere drukken komt het niet voor. Verder in I. J. L. M. S. Bij V.L. LV; Van Vloten II, 75.
De wijs schijnt dezelfde te zijn als die van n^o 4: Een vrouwken lucht van geeste.
De tijd moet wel ongeveer de tweede helft van 1573 zijn, na de vrijmaking van Holland en de mislukte aanval op Alkmaar, ofschoon vs. 33, 34 daarmee min of meer in strijd lijken. Immers het lied kan onmogelik geplaatst worden in een jaar na de overgang van de in die verzen genoemde steden. Het komt in precies dezelfde drukken voor als het vorige lied en zal met dat wel het eerst door A zijn opgenomen.

6. verraen: in het verderf gestort.

8. is nu. I-S 't is al.

[p. 179]

 

Wy moeten schoyen ^9. achter lant

10

Al teghen onsen willen,

 

Sonder ghelt oft sonder pant ^11.,

 

Gheen Cleeren aan ons Billen,

 

Wy crijghen niet te schillen ^13.

 

Van ghesoon oft van ghebraen,

15

Hoe dat wy kermen off ghillen

 

Eylaes tis alghedaen.

 

 

 

Wy hebben tgheheele Jaer ghehoopt ^17.

 

Om ons soppen ^18. weer te crijghen,

 

Die Kans ons altijt teghen loopt ^19.

20

Wy connen Godt niet bedrieghen,

 

Hoe dat wy ons op stieghen ^21.

 

Het dijdt ons al ten quaen,

 

Ons Pijlen willen niet vlieghen

 

Eylaes tis al ghedaen.

 

 

25

Is dit niet een groot verdriet

 

Dat wy nu moeten wercken,

 

Dat wy mogen comen niet

 

Weder in onse Kercken,

 

Die Geus ghaet op ons mercken

30

Als wy comen op die paen ^30.,

 

Hy grijpt ons haest by ons vlercken

 

Eylaes tis al ghedaen.

 

 

 

TUutrecht oft tot Amsterdam ^33.

 

Moghen wy niet langher blijven,

35

Wy zijn kaelder als een Ram ^35.

 

Ons kinderen oock ons wijven,

 

Wy moeten na Italien drijven

 

Oft na Spaengien, sonder waen,

 

Adieu Hollandt willen wy schrijven

40

Eylaes tis al ghedaen.

 

 

 

Wy hadden groot ghelt by hoopen,

 

Daer op stont ons betrouwen,

 

De Knechten om te coopen,

 

En verradery te brouwen,

45

Hoe dat wijt al ontfouwen

 

Ten mach ons niet bestaen ^46.,

 

Wy moghen ons hooft wel clouwen

 

Eylaes tis al ghedaen.

 

 

 

O Duckdalve lieve Man

50

Met uwe Spaensche knechten,

 

Daer is nu langher gheen hopen an ^51.

 

Wy vallen van ^52. die plechten. ^52:

 

Wy moghent niet uut rechten ^53.

 

Wy connent niet uut slaen ^54.,

55

Den Geus die can me vechten

 

Eylaes tis al ghedaen.

 

 

 

O Paus, O heylighe Vader

 

Met uwe ^58. Cardinalen,

 

U kinderen alle gader

60

Moeten achter Lande dwalen,

 

Och hoe pleghen ^61. sy te pralen?

 

Nu neemt men haer ghevaen,

 

Sy moeten tghelach betalen

 

Eylaes tis al ghedaen.

9. schoyen: rondzwerven.

11. pant: bezitting.

13. schillen zal hier ‘kluiven’ moeten betekenen. Vgl. voor een overeenkomstig gebruik Ned. Wdb. XIV, 683.

17. In I-S: Wy ginghen tgheheele Jaer hoopen.

18. soppen, substantivies te nemen in de zin van: onze weelde, ons lekker eten eigenlik. Te vergelijken is bijv.: dat is ook geen vet soppen.

19. In I-S: Die Kans is ons teghen gheloopen.

21. opstieghen zal wel het trans. opstijgen zijn, vgl. Ndl. Wdb. i. v., en zich opstijgen heeft dan ongeveer de betekenis van: zich inspannen.

30. paen: paden. I-S baen.

33. In het overeenkomstige lied n^o 76 wordt vs. 57 op enigszins gelijke wijze over Amsterdam gesproken, ofschoon daar de ‘Kraem’ der geesteliken nog blijft staan.

35. waarom kaler dan een ram? Om het rijm?

46. bestaen: stand houden.

51. In I-S: Langher isser gheen hopen anne (in vs. 49: Manne).

52. van. I-S heel van.

52: Wij raken ons ambt, onze plaatsen kwijt. Vgl. Van Lennep, Zeemans-woordeboek i.v. plecht.

53. uutrechten. Deze twee verzen zijn lastig. Misschien moeten zoowel uutrechten als uutslaen opgevat worden als ‘ten einde brengen’.

54. uutslaen, I-S afslaen.

58. uwe, I-S allen u.

61. pleghen, praeteritum, evenzo vs. 67.

[p. 180]

65

Oorlof Aflaet ende Cassen,

 

Adieu Vesper ende Missen,

 

Daer wy pleghen af te brassen

 

Dat ghaet ons nu ter quissen ^{68. 68.},

 

Tvaghevier gaen sy uut pissen

70

Zy werpen ons Offer na die Maen,

 

Ons Vissery en wil niet ^71. vissen

 

Eylaes tis al ghedaen.

68. ter quissen = ter quisten: verloren. Vgl. Mnl. Wdb.

68. ons nu ter quissen. I-S. nu uut ons gissen.

71. en wil niet. I-S wil niet meer.