Geuzenliedboek

74.
Een nieu Liedeken ⁺

op de wijse, Ghy amoreuse Gheesten.

Och Amsterdam, och Amsterdam
Ghy zijt soo schoonen ste,
Godt is op u gheworden gram
Ghy soeckt niet dan onvre,
Hy wilt niet langher lijden
Dat ghy zijn Christen dus vermoort
Nu ende tot allen tijden,
Dies ghy noch sult wesen verstoort. ^8:

Wat moort hebt ghy ghebrouwen?
Noch en houwet ghy niet op,
Onder Mannen ende Vrouwen,
Dus valt die straff op uwen cop
Ghy hebtse doen ontlijven,
Die hier beleden Godes Woort,
By vieren ende by vijven,
Dies ghy noch sult worden verstoort.

+ No. 74. Naar A. Verder in I. J. L. M. S. Bij V.L. LXXVI; Van Vloten II, 87.
Blijkbaar is de wijs hier gelijk aan die van n^o 66, Rijck God wie sal ic claghen. Vgl. Tijdschr. voor Ned. Taal enz. X, 180 en Van Duyse I, 152, 682.
Het lied is uit het najaar van 1573.

8: Gij zult nog daaraan te gronde gaan.

[p. 177]

 

Waerom hebt ghy inghenomen

 

Dit Jesabels ghebroet ^18. te hoop?

 

Hadt ghy ons Prins te gemoet ghecomen

20

Twaer u veel beter coop,

 

Nu zijt ghy tot een roof ghegheven

 

Als Jerusalem rechte voort,

 

Ghy meucht wel vreesen ende beven,

 

Want ghy sult noch worden verstoort.

 

 

25

O Dochter van Zodoma gheweken,

 

Ghy boeleert met den Spaenschen Tyrant

 

U Hooft hebt ghy altoos uutghesteken

 

Boven alle Steden in Hollant,

 

Mocht uwen will triumpheeren,

30

Ghy brocht heel Hollant in discoort,

 

Neen, Godt wil sulcks niet begeeren,

 

Maer ghy sult noch worden verstoort.

 

 

 

Ghy seydet door uwe clachten ^33.,

 

Soudt ghy maken eenen dieren tijt, ³⁴

35

Dat wy van honger souden versmachten,

 

Maer ghy crijchtse selver so ^36. subijt,

 

Wy hebben greyn ^37. ghecreghen

 

Uut het Oosten en uut het Noort,

 

En ghy siet seer versleghen,

40

En wort altemet ^40. verstoort.

 

 

 

Waer is u Neeringh, u welvaren,

 

U triumpheren, u cyraet?

 

Waer sietmen die Schepen paren ^43.

 

By u vol rogghe, en ander Zaet?

45

Fortuna is u ontvloghen,

 

Die gaten zijn te hoop versmoort, ^46:

 

Tnet is over thooft ghetoghen,

 

Dies ghy noch sult worden verstoort.

 

 

 

Die Bloetgierighe Spangiaerden

50

Domineren by u dochters reyn,

 

Papen en Monicken vol onwaerden

 

Eten u Coren en u Greyn,

18. Met Jesabels ghebroet wordt natuurlik op de Spanjaarden gedoeld, maar bepaaldelik als handhavers van de roomse ‘afgodiese’ godsdienst. De naam wordt ook in de Geuzenliederen, dikwels daarvoor gebruikt naar aanleiding van Openbaring II, 20: ‘Maer ick hebbe eenige weynige dingen tegen u, dat ghy de vrouwe Jezabel, die haer selven seght een profetesse te zijn, laet leeren, ende mijne dienstknechten verleyden’ enz. Vgl. ook de aantekening aldaar in de Statenvertaling.

33. door uw clachten: als wraak voor het onrecht, waarover gij te klagen meent te hebben.

34 vlg. Brugmans, Opkomst en Bloei van Amsterdam, 84: ‘Amsterdam was de groote invoerhaven van Holland, vooral van het Oostersche graan. De afsluiting, die in 1572 begon, berokkende de stad wel zeer veel schade, maar verstak tevens ook Holland van geregelden graantoevoer; de West-Friesche steden konden aan dat gebrek niet geheel tegemoet komen’.

36. so. I-S seer.

37. greyn = graan.

40. altemet: binnenkort.

43. paren: bijeenkomen.

46: De zeegaten zijn alle verstopt.

[p. 178]

 

U Specery en u Juweelen

 

Legghen vermooren ^54. half vergoort,

55

U schoone huysen en Casteelen

 

Worden altemet verstoort.

 

 

 

Ghy moecht u niet schoon wasschen,

 

Al hadt ghy al twater inder Zee,

 

Ghy leght ghevallen inder asschen,

60

Beclaecht u ras als Ninive,

 

En laet u sonden smerten,

 

Springt haest uut desen oort,

 

Ontfangt ons Prins met blijder herten,

 

Of ghy sult noch worden verstoort.

 

 

65

Princelick wil ick u raden

 

Ghy uutvercoren Stadt,

 

Dat ghy valt in sPrincen ghenaden,

 

Soo wort ghy niet meer becladt, ^68:

 

En wilt niet meer crackeelen,

70

Na Gods heylighe Woorden spoort ^70.,

 

Soo moechdy met Hollant speelen, ^71:

 

Of ghy sult noch worden verstoort.

54. vermooren: verrotten, vgl. Hgd. modern; I-S lezen versmoort en.

68: Dan worden u geen verwijten meer gedaan.

70. spoort: zoekt, tracht.

71: Zo kunt ge in overeenstemming met Holland komen.