Geuzenliedboek

73.
Een nieu Liedeken ⁺

op de wijse vanden ouden Hillebrant.

Amsterdam.

O Radt van avontueren
Wildy schier omme slaen,
Mach ons gheen hulp ghebueren
So moeten wy vergaen,
En dit doet ghy Enchuysen
Wy wijtent u alleen,
Alle dees groot abuysen
Brengt ghy int Lant gemeen.

Enchuysen.

Wat wilt ghy op ons kijven,
Ghy Ste van Amsterdam,
Hadt ghy ons by willen blijven
Eer Ducks voor Haerlem quam,
Dit rooven en dit branden
En waer ons niet ghebeurt, ^14:
Die Croon van dese Landen
Hadt ghy noch ongetreurt.

+ No. 73. Naar A. Verder in B-D. F-N. Bij V.L. LXXV; Wackernagel, n^o 77; Van Vloten II, 84; Loman, Twaalf Geuzeliedjes n^o 7.
Kort na de slag op de Zuiderzee vervaardigd.
De wijs is niet zeker. Van Duyse I, 37 geeft een melodie, die afwijkt van de door Loman medegedeelde. Bovendien vermeldt Van Duyse op bl. 43 een wijs ‘vanden ouden Hillebrant’ in strophen van 7 verzen. Evenzoo geeft Mincoff, bl. 197, een melodie voor ‘O radt van avontueren’ in strophen van 7 verzen en bl. 157 een andere in strophen van 8 verzen. Vgl. nog Tijdschr. v. Ned. T. en Letterkunde X, 182, 184.
Blijkbaar waren zoowel Hildebrand als het rad van avontuur zeer populair en kwamen in zeer verschillende gedichten en melodieën voor.
De liederen op de wijze ‘van den ouden Grijn’ in strophen van 5 en 10 verzen (zie hier n^o 225 en 231) kunnen hier niet bij behooren.

14: Hadden wij niet gedaan. Nog zegt men wel Wat overkomt je nu? in de zin van: Wat doe je nu?

[p. 175]

 

Amsterdam.

 

Ick en had u niet begheven

 

O ghy Enchuysen coen,

 

Maer den Coninck had geschreven

20

Dat ick dat moeste doen,

 

End oock om te beschermen

 

Het heylich Roomsche Rijck,

 

Al ist dat die Landen dus verarmen

 

Sy en hebben gheen ghelijck.

 

 

 

Enchuysen.

25

De Coninck van Hispaengien

 

Sal oock ons Coninck zijn,

 

Maer de Prince van Orangien

 

Onsen Stadthouder fijn.

 

Met hem so willen wy strijden

30

Het is een Christen man,

 

Gods woort tot desen tijden,

 

Dat nemen wy met hem an.

 

 

 

Amsterdam.

 

Wilt ghy den Prins beminnen

 

Hy can u helpen niet,

35

Dus wilt u wel versinnen

 

Of u naect noch verdriet:

 

Aenmerckt Haerlem de Stede,

 

Hoe sy ghevaren is,

 

En noch wel ander mede,

40

Wy zijn u veel te fris ^40..

 

 

 

Enchuysen.

 

Dat ghy dees Steden hebt gewonnen

 

Het coemt al anders by,

 

Ghy hebt altijt begonnen

 

Met u verradery,

45

Twelck u Papen en Cardinalen

 

Hebben seer fray gheleert,

 

Maer hier naer sult ghijt betalen

 

So verre ghy niet bekeert.

 

 

 

Amsterdam.

 

Hoe souden wy andersghelooven

50

Als ons Voorouders deen?

 

Neen, al soude comen boven

 

Den alder ondersten steen,

 

Al souden wy oock verliesen

 

Dats onsen Stadt gheheel,

55

So sullen wy altijts kiesen

 

Tweedracht ende crackeel.

 

 

 

Enchuysen.

 

Amsterdam ick woudt u raden

 

Dat ghy thooft legt inden schoot,

 

En valt aen ons ghenaden,

60

So hebt ghy gheenen noot,

 

U backen en u brouwen ^61:

 

Dat is toch al ghedaen,

 

Die Zee sullen wy inhouwen,

 

Ghy conter ons niet uut slaen.

 

 

 

Amsterdam.

65

Al hebdy nu ghegrepen

 

Onsen Stadthouder net,

 

Met een deel van onse Schepen,

 

Wy willen noch al bet, ^68:

 

Wy dorvent noch wel waghen,

70

Al waerdy noch so quaet

 

En hopen in corte daghen

 

Te verwinnen onse schaet.

 

 

 

Enchuysen.

 

Coemt vry uut met uwen spinnen ^73:

 

Wy setten u in ons deer, ^74:

75

Ghy sulter gheen prijs met winnen

 

Als op die Haerlemmer Meer,

 

Ten sal u niet ghebueren,

 

Al quaemdy noch so fel,

 

Wy hebben binnen ons Mueren

80

So menich fray Bootsghesel.

40. te fris: te sterk.

61: Gij krijgt gebrek aan brood en bier, want wij beletten de graanschepen te Amsterdam te komen.

68: Wij willen doorzetten.

73: Kom maar op met uw boos worden.

74: Wij tellen u niet; eigenlijk: wij hebben deernis met u, zooals de ene jongen tot de andere zegt: ‘Och, ventje, wat wou jij nu?’

[p. 176]

 

Amsterdam.

 

Godt is wonderlick in zijn wercken,

 

O ghy Enchuysen spreeckt niet bout,

 

Hy helpt altijt den stercken

 

Elcken seer menichfout,

85

Spangiaerts ende Walen

 

Die staen ons oock ter handt,

 

Wy connen oock wel halen

 

Den Hoochduytsman in het Lant.

 

 

 

Enchuysen.

 

Amsterdam ghepresen

 

Laet doch sulck roemen staen,

90

Ghy moet bedorven wesen,

 

Ghy hebbet u selfs ghedaen,

 

Om dat ghy gaet versaken

 

Uwen Edel recht Lantsheer,

 

En stelt al u vermaken

95

In Duckdalba den Verreer.

 

 

 

Amsterdam.

 

Is Duckdalba een Verrader

 

Wy kennen hem voor goet,

 

Ghy hebter noch wel quader

 

Daer ghy me te Velde moet,

100

Nu willen wy swijghen stille

 

Laet varen dese quest ^101.,

 

Ghebruyckt al uwen wille

 

Wy sullen oock doen ons best.

101. quest: twistgesprek, dispuut. ‘Laten we met woorden maar ophouden: we moeten het maar uitvechten.’