Geuzenliedboek

76.
Sommighe Oorloff Catholijcke Claech-Liedekens: Het eerste is vande Swavelstocken ende vande Spillemanden. ⁺

Op de wyse van Arien maet.

Wat sullen wy aenstellen,
Wy geestelijcke Heeren?
Wy waeren vry ghesellen,
Niemandt en mach ons deeren,
Wy droeghen langhe kleeren
Gheschoren Cruyn end Baert,
Ons spel gaet ons affkeeren ^7.
Dat doet der Geusen aert ^8..

t'Vlas rockendese ten Briele,
In Zeelandt ist ghesponnen,
Dordrecht ons teghen viele
Die noyt en was ghewonnen,
Dus wordt ons dienst verslonnen ^13:
In Hollandt soomen siet, ^14.
Nerghens dunckt ons tspel ghewonnen
Dan tAmsterdam alleen.

Enchuysen worpet oock int warre ¹⁷
Daer toe die Stadt van Horen,
Alckmaer dede ons Kraem-waere, ¹⁹
t'Eedam hebben wy 't verloren,
Hoe souden wy vreucht oorboren
Eylaes waer sullen wy gaen?
O Amsterdam vercoren,
Ghy laet ons Kraem noch staen.

Binnen Leyden noch Tergouwe ^25.
Daer en moghen wy oock niet blijven,
Te Ouwater quam Bossouwe,
Die liet hem weer verdrijven,
Dus Mannen ende Wijven
Ick claghe mijn armen staet,
Wat baet ons daghelijcks schrijven
Off ons heymelick verraet.

+ No. 76. Naar I. Verder in J. L. M. S. Bij V.L. LXXIII; Van Vloten II, 74. Waarschijnlik uit het laatst van 1573.

7. affkeeren: zich afwenden.

8. der Geusen aert = de Geuzen.

13: Zo houdt men op ons te dienen.

14. Van Vloten en Van Lummel veranderen stilzwijgend in vs. 14 in soo wy sien en in vs. 16 in allien.

17 vlg. Enkhuizen was in Mei 1572 vrijwillig tot de Prins overgegaan; Hoorn, Alkmaar en Edam in Junie van dat jaar door toedoen of met medewerking van Sonoy.

19 Waarschijnlik moet er kraem waere in twee woorden gelezen worden. De bedoeling van de regel moet toch wel zijn: Alkmaar verwierp onze koopwaar ook; weerde onze kraam af.

25. De overgang van Leiden, Gouda en Oudewater viel ook voor in Junie 1572.

[p. 181]

 

Al de Kanssen loopen ons misse

 

Daer wy ons in verblyden,

35

Wy meynden Alckmaer te cryghen wisse,

 

Don Frederick moest ontrijden,

 

Hy dede ten selven tijden

 

Tot Haerlem groote Moort,

 

Daerom wilde Godt niet lyden

40

Dat Alckmaer worde verstoort.

 

 

 

Met den Prince deden wy jocken

 

Wy spraecken tot zijnder schanden,

 

Dat hy liep met Zwavel-stocken, ^{43, 44. +}

 

Graeff Lodewijck met Spil-manden,

45

Die spillen comen te handen ^45.

 

Tis ons een quade Leus,

 

Die Zwavelstocken branden,

 

Den reuk slaet ons in den Neus.

 

 

 

O lacy wy waeren seer blijde

50

Te Delft al binnen der steden, ⁵⁰

 

Wy deden Mis, wy hielden hoochtijde

 

Te Paesschen nu lestleden,

 

Naer onse oude zeden

 

Hadden wy t'verraet bedocht,

55

Daerom worden wy vertreden

 

Onse dinghen te niete ghebrocht.

 

 

 

t'Amsterdam binnen de Mueren

 

Daer souden wy ons wel spoeyen,

 

Daer is een Magher schuere,

60

Ons Renten willen niet vloeyen,

 

Op de galleyen te roeyen

 

Ende Eten garsten Broot,

 

Daer aff souden wy niet groeyen,

 

Den arbeydt is te groot.

43, 44. Hun vijanden hadden dus blijkbaar in spotliedjes gezegd, dat Oranje en Lodewijk als bedelaars liepen te venten.

+ Spil-manden: manden, waarin de spinsters haar spillen bewaren.

45. Wil dit zeggen, dat de vrouwen met de spillen dreigen, wanneer de priester wil binnenkomen?

50 vlgg. Blijkbaar hadden de Roomsen te Delft in 1573 met Paschen in het geheim een plechtige dienst gehouden. In Julie 1572 was Delft tot de partij van de Prins overgegaan.