Geuzenliedboek

66.
Van don Frederico synen soon. ⁺

Op de wijse: Rijck Godt wie sal ick claghen, etc.

Eylacen ick mach wel claghen,
Tot u O mijn Oude Vaer,
Hoe sal ick moghen verdraghen
Dit bitter lijden swaer,
Met beven ende schromen
Claghe ick u mijn verdriet,
Dat ick in Hollant ben ghecomen,
Godt verderf hem diet my riet.

+ No. 66. Naar A. Verder in E. I en alle volgende, behalve K. S. V. W. IJ. Bij V.L. LXV; Van Vloten II, 69; Loman, Twaalf Geuzel. no 9; Van Duyse II, 1718.
De melodie bij Van Duyse I, 681. In de Souterliedekens wordt zij gebruikt voor Psalm 67, zie Mincoff, bl. 185. Vgl. ook Scheurleer, Een Devoot …. Boecxken, blz. 163, 341.
Het lied is gedicht na, of misschien nog tijdens de belegering van Alkmaar, dus ongeveer in October 1573.

[p. 154]

 

Dit derf ick niemandt wijten, ^9.

10

Dan u Stede van Amsterdam,

 

Ghy dedet niet dan roepen ende crijten,

 

Tot dat ick in Hollant quam:

 

Daer op soo quam ick loeren, ¹³

 

Op u belofte certeyn,

15

Ten was niet dan der Geusen voeren,

 

Soo ghy seyt, haer macht was cleyn.

 

 

 

Ick betroude dat door raet der Papen,

 

Dat is my nu misluckt,

 

Dat bedde daer ick meende te slapen,

20

Dat is my nu ontruckt,

 

Van Rammekens moest ick ruymen, ^{21 +}

 

Dat maect my therte seer bang,

 

Termuyen meenden wy te sluymen,

 

Maer waren daer oock veel te lang.

 

 

25

Mijn beloften achten sy cleyn van waerden,

 

Mijn boosheyt een yeghelick ruyckt,

 

Die ick al binnen Naerden,

 

En te Haerlem heb ghebruyckt:

 

Daerom sy malcander sweeren,

30

En doen my wederstoot ^30.:

 

Sy spreken: Laet ons dapperlick weeren,

 

Wy en moghen niet quader als ^32. doot.

 

 

 

Ist dat ick uut Hollant moet wijcken,

 

En Zeelant met schanden verlaet,

35

Soo sullen my de Lieden na kijcken,

 

Waer ick gae by der straet,

 

Een yeghelijck sal segghen:

 

Daer gaet Duckdalven soon,

 

Die Hollant moeste laten legghen, ^39.

40

Sulck schempen ben ick niet ghewoon.

 

 

 

O Stadt ghy moecht wel beven, ^41.

 

Die daer leyt aen de Watercant,

 

Wanneer ick Hollant moet begheven,

 

Soo coem ick u ter handt ^44.,

9. Alle andere lezen: Niemandt derf ick dit wijten.

13 vlgg. Op uw vaste belofte vertrouwende deed ik een aanslag op Noord-Holland, maar het was niet anders dan een geuzenstreek, dat gij zeidet, dat hun macht klein was.

21 vlgg. Met het verlies van Rammekens had Don Frederik in werkelikheid natuurlik niet te maken, zie Bor I, 449.

+ De 15 Aug. hadden de Zeeuwen onder de broeders Boysot ‘het slot Rammekens, anders Zeeburgh genaemt, in absentie van den Capitein die met een deel van zijn volk te voren uitgetogen was binnen Armuiden’ genomen. De volgende regels zullen dus moeten betekenen: wij meenden te Arnemuiden op ons gemak een dutje te kunnen doen, maar toen bleven we daar te lang (Rammekens werd intussen ingenomen).

30. wederstoot: tegenstand.

32. als. Alle andere lezen dan.

39. Alle andere lezen: Hollant moeste hy laten legghen.

41. Hier wordt weer Amsterdam aangesproken; vgl. vs. 10.

44. ter handt: in de nabijheid. Dan kom ik u aan boord.

[p. 155]

45

Ick sal u plonderen ende rooven

 

U Kisten ^46. ende Cantooren schoon,

 

Ghy mocht my wel ghelooven,

 

Want het is u verdienden loon.

 

 

 

De Landen te verderven ⁴⁹

50

Daer toe zijt ghy ghesint, ^50.

 

Dat soude moeten besterven

 

Dat alder jongste kint:

 

Maer Godt sal niet ghelijden ^53.

 

Soo grouwelicken Moort,

55

Sy sullen haer noch verblijden,

 

Als ghy sult wesen verstoort.

 

 

 

Ghy Steden onghewonnen ^57.

 

Blijft vroom tot deser tijt,

 

Diet ^59. quaet aen u begonnen

60

Die zijn haer macht meest quijt,

 

Dus wilt Godt dancken en loven,

 

Hy maeckt u cloeck en stout,

 

Die cracht coemt u van boven, ^63.

 

Dat ghy u soo vromelick houdt.

 

 

65

Oorlof ghy Borghers allen.

 

U Steden doch wel bewaert,

 

Ghelooft nu gheen schoon kallen

 

Al van den Spaenschen aert ^68.,

 

Die wreede macht uut Spaengien

70

Wilt stellen achter de handt,

 

Dat de loffelicke Prins van Oraengien

 

Mach regeren zijn eyghen Vaders Landt.

46. U kisten: uw geldkisten. Ook kantoor heeft hier nog de betekenis van een lessenaar, schrijfbureau, waarin ook geld kon worden geborgen.

49 vlgg. Het is wel eigenaardig, dat de dichter hier Don Frederik als boetprediker tegenover Amsterdam laat optreden. Herhaaldelik wordt in de Geuzenliederen aan Amsterdam verweten, dat het de winzucht boven de vaderlandsliefde stelde, maar hier schijnt de dichter zelfs te bedoelen, dat Amsterdam de ondergang van Haarlem en andere concurrerende steden zocht.

50. Alle andere lezen: Ghy daer toe zijt ghesint.

53. ghelijden. Alle andere lyden.

57. Met deze strophe neemt de dichter zelf het woord en spreekt de steden van Holland aan. Al lijkt dit ons misschien wat vreemd, toch is dit nog geen aanwijzing, dat wij hier een vereniging van twee liedjes hebben, of dat het laatste gedeelte later is bijgevoegd.

59. Diet. A heeft Dit, drukfout, nergens overgenomen.

63. Alle andere lezen: U koemt die kracht van boven.

68. aert: geslacht, de Spaensche aert, eenvoudig = de Spanjaarden.