Geuzenliedboek

41.
Ante-Christs Nieuwe- Jaer 1571
Een ander refereyn ⁺

Hier onder, hier onder Jonckvrouwe, ghy dochter Babel,
U schamelheyt is ontdect, hier staedy naeckt: ^2.
Wee u, die de leeringe Christi acht voor een Fabel
U misse is verwonne, u brootgod in schand gheraect:
U Afgoden staen beschaemt, u goden te niet gemaect

+ No. 41. Naar I. Verder in J.L.M.S. Bij V.L. XVII.
Dit gedicht komt voor in het handschrift in de Bibliotheek der Universiteit te Gent, waarin de Refereynen enz. van Laurens Jacobszoon Reael, waarover ik in de aantekeningen van het volgend lied spreek. Het lijdt dus geen twijfel, of het is van die dichter, ofschoon in geen der drukken zijn zinspreuk er onder is geplaatst. De door mij er boven geplaatste titel is uit het hs. overgenomen. De inhoud is grotendeels ontleend aan Openbaring, XVIII en volgende capita, ook veel aan Jesaja, XLVII.

2. Vgl. Jes. XLVII, 3.

[p. 91]

 

U bedriegerije koopt niemant so diere om gelt

 

De Coningen die met u hoereerden zijn ontwaect:

 

U tien Hoornen ^{8. 13.} hebben haer ooc tegen u gestelt

 

Die u vlees sullen eten, en branden met gewelt,

10

Wee, Wee u, Gods wraec is over u gecomen,

 

Om dat ghy die Aerd' met Toovery hebt gequelt.

 

God heeft by hemselven wat vreemts voorgenomen

 

Dat sal hy over u bringen sonder schromen:

 

Want sterck is de verlosser de Heere Zebaoth ^14.:

15

Alle man is kennelic, dat ghy staet int verdomen

 

Want men roept van u overluyt, hier hebdy tslot,

 

In Spaengien (t'is wonder) oock in Aragonia:

 

Cecidit, cecidit, Civitas, magna Babilonia. ^18.

 

 

 

Wat meendy stoute, ghy Babelsche Hoer?

20

Dat mijn volc van my sal Weduwe zijn verlaten?

 

Set u int stof, ghy hebt gheen Stoel, breydt uut u Vlechtsnoer, ^21.

 

Ick wil my aen u wreken, gheen mens salt my afpraten,

 

Dat u jonge manschap sal liggen opter straten

 

In al u steden doorsteken, vermoort en doorwont,

25

Want doe ic mijn volc u overgaf thaerder baten

 

Beweesdy hun noyt barmherticheydt t'eenigher stont:

 

Daerom zal t'zweert komen en u bederven inden gront:

 

Siet ick, Ick de Heere wil my teghen u stellen

 

Om dat gy my blasphemeert met u lasterlicke ^29. mont:

30

U Vorsten, wagens, paerden, wil ic neder vellen,

 

Roept dan u Toovenaers, stelt int werc u gesellen, ^31.

 

Siet of sy u uut mijnder hant sullen helpen:

 

Daer ghy u op verliet sullen u meest quellen

 

U boosheyt is ontdect, wie sal u jammer stelpen

35

U Heylichste kint roept met die in Gasconia ^35.,

 

Cecidit, cecidit ^36.72., Civitas, magna Babilonia.

 

 

 

Vlient uut, vliet uut Babel mijn uutvercoren volck,

 

Elc verlosse zijn ziele met wysheyt voordachtich

 

Vander sonden des Hoers, sy moet inden vyerigen Kolck

40

Op dat ghy niet en wert haer plagen deelachtich

 

Want ist dat yemant t'Beest aenbidt, of zijn beelt prachtich,

 

Een merckteecken ontfanght in zijn voorhooft offt rechterhant,

 

Die sal oock drincken vanden Wijn mijns Torens warachtich:

8. U tien hoornen, vgl. Openb. XVII, 16: Ende de tien hoornen die ghy ghesien hebt op het Beest, die sullen de Hoere haten, ende sullense woest maken ende naeckt: ende sy sullen haer vleesch eten, ende sullense met vyer verbranden.

13. sal hy. S hy sal.

14. Zebaoth, Rom. IX, 29; Jac. V, 4. De beteekenis is: Heer der heirscharen.

18. Openb. XVIII, 2; XIV, 8 en passim.

21. Jesaja XLVII, 1: ‘breyt uut u vleehten’; Jes. XLVII, 2: ‘ontdeckt uwe vlechten’; de Vulgata heeft: ‘denuda turpitudinem tuam’.

29. lasterlicke. L lanterlicke, drukfout, in M overgenomen.

31. Jes. XLVII, 12 en 13.

35. Gasconia. L. M. S Galconia.

36.72. Cecidit, cecidit. L.S. Cecidick, cecidick.

[p. 92]

 

Ja zwaerlic ghepynicht werden inde Helsche brant:

45

Een Coninginne ben ic (seyt sy ^45.) tot mijner schant

 

De Hemel can ic sluyten, die Engelen gebied ic pleyn ^46.,

 

Daerom heb ic by mijner zielen gezworen, want

 

Zy sal noch een ander liet ^48. leeren singen met geweyn

 

Daerom vliet van dese Hoer, mijn volck reyn

50

Wilt den rechten klaren wijn van my om niet coopen

 

Want ick bent alleene, die levendige Fonteyn,

 

Die den Paus doode, en doe over hem roopen

 

In Italia, oock boven Macedonia,

 

Cecidit, cecidit, Civitas ^54., magna Babilonia.

 

 

55

Soo trect dan henen, gy die de galg zyt ontvloden:

 

Gedenct wat Babel nu mijn volc heeft begaen

 

Wreect u aen haer, als mijn getrouwe Boden

 

Vergelt haer dobbelt, so sy u heeft gedaen

 

Haer fondament is gevallen, sy kan niet langer staen

60

Rust u Schilden, palleert ^60. u pijlen, schiet t'gheschut in haer:

 

Want sy heeft tegens my gesondicht plaen ^61.,

 

Verghelt haer t'roepen, Brekekekex, Koax, Koax, zwaer, ⁺

 

Roeyt uut Babel die Zaeyer en die Maeyer claer

 

Dat elck vant Zweert der Tyrannen tot zijnen volcke keere,

65

Trect opwaert teghen t'Lant dat alle dinghen verbittert, maer

 

Opent haer Coornhuysen, en werptse ter neere,

 

Geluckich is hy die haer kinderen teere

 

Verworght, ende morseltse aenden steen,

 

Doot ^69. haer nacomelingen datter niemant blyft meere

70

Plondert haer Juweelen, nu zy heeft hulpe gheen,

 

Want men roept int Noorden, oock in Livonia ^71.,

 

Cecidit, cecidit, Civitas, magna Babilonia.

 

 

 

Prince.

 

Lof loffelijcke Prince, alder Princen Vader

 

U is de Salicheyt, Eere, glory ende macht:

75

U oordeelen zijn recht, die ghy uut minlicke Ader ^75.

 

Over die groote Babylonische Hoere hebt ghebracht,

 

Die de Aerde bedorven heeft door des draecx cracht

 

En de Coningen der aerden met hoererye quaet.

 

Juycht heylige Propheten en Apostelen geacht,

45. sy. Alle drukken hebben hy. Blijkbaar begreep men dit vers niet, dat echter met moderne interpunctie zeer verstaanbaar is: ‘Een Coninginnen ben ic’, seyt sy tot mijner schant.

46. pleyn: volkomen.

48. liet, L. M. siet.

54. Civitas. L.M.S Clavitas.

60. palleert: maakt glad.

61. plaen: ten volle.

+ Bij vs. 62 tekent Reael aan: roepen die vorsschen uit den modder; alsoo seyt Apoc. 16 dat des Pausen legaten de menschen ten oren roepen, ende onlustig maecken met haer roepen; van den allerheyloosten onder den Paus.

69. Doot. L. S Doet.

71. Livonia; Lijfland, waar inderdaad de hervorming in deze tijd grote vorderingen had gemaakt.

75. ader: gemoed, geest.

[p. 93]

80

God oordeelt u oordeelen van haer metter daet,

 

Der Heyligen bloet, dat gestort is door haren raet,

 

Wert nu dapper gewroken door Gods bevel,

 

Hy geeft haer bloet te drincken vroech en laet

 

Want sy zijnt waerdich, door haer sondich overspel

85

Haer rijck is verduystert, sy knauwen haer tongen snel: ^85.

 

Looft God, Aerde, Fonteynen, en ghy Hemelen

 

Dat God zijn macht toont aen dese Hoere fel,

 

End ons verlost van die Roomsche Kemelen

 

Dies wy singen, spijt alle de Cacademonia ^89.,

90

 Cecidit, cecidit, Civitas, magna Babilonia.

85. Openb. XVI, 10: ende sijn Rijcke is verduystert geworden; ende sy kaeuwden hare tongen van pijne.

89. Cacademonia: de hel.