Geuzenliedboek

39.
Als nu Madamme de Parma de Bane weder ruym ghecregen hadde, de principale Hoofden, als den Grave van Egmont ende meer andere, door listige beloften aen haer syde ghewonnen, Is de Weert int Schaeckbert, namelick Duckdalbe, stoutelick int Landt ghevallen, den welcken met zijn Spaensche Enghelkens, de Graef van Egmont, met andere Catholijcken seer feestelick inghehaelt hebben, weynich vermoedende op den quaden nasmaeck van de Spaensche Vijghen.

Vanden Weert int Schaecbert. ⁺

Op de wijse van Harlinghen.

Ghy Borghere hoort al na mijn vermaen,
Ick soudt u gheern ten beste raen,
Wilt den Weert int Schaeckbert vlieden,
En wilter niet meer te Bier gaen,
Men sieter veel boosheyt gheschieden.

+ No. 39. Naar A, al opgenomen in de oudste druk φ. Verder in alle, behalve O. P. S. V. Bij V L. XXXIX.
Voor de wijs, die herhaaldelik voor Geuzenliederen is gebruikt (n^o 60, 95, 97) vgl. Van Duyse II, 1583. De tijd is volgens het wel betrouwbare onderschrift 1570, ofschoon het opschrift aan een ietwat vroegere tijd zou doen denken.
Waarom Alva de Weert int Schaecbert wordt genoemd, weet ik niet. Waarschijnlik omdat zijn wapen zeer sterk gekwartileerd was.

[p. 83]

 

Om tappen was hy eens wel bedocht,

 

Seer neerstich heeft hy een huys ghesocht,

 

Thantwerpen is hy ghecomen:

 

Sijn Dambert heeft hy mede ghebrocht.

10

Daer heeft hy een huys vernomen.

 

 

 

Den Weert int gulden Vlies ^11. ydoon,

 

Boven al de Tappers voerde hy de croon,

 

Syn Bert ^13. sachmen afbreken,

 

Niet meer te tappen was hem verboon,

15

End dat Dambert was daer uut ghesteken,

 

 

 

Noch twee notable Weerden vroet, ^16.

 

Die daer bewoonden haer eyghen goet,

 

Sy tapten tot haerder vromen,

 

Haer Berden smeet hy onder de voet,

20

Met zijn volck is hy in haer huys ghecomen.

 

 

 

Om vechten waren sy stracx bereyt,

 

Die twee Weerden hebben sy neder gheleyt

 

Tvolck was beroert met hoopen,

 

Den Weert int gulden Vlies voorseyt

25

Neerstich sachmen wech loopen.

 

 

 

Den Weert inde Roo Leeu vermaert, ^26.

 

Was met zijn volck by een vergaert

 

Maer hy was oock haest verdreven:

 

Elck was van desen Weert vervaert

30

Daer zijn maer drye Tappers ghebleven.

 

 

 

Den Weert int gulden Vlies met sin,

 

Woont met den Weert inde drye Lelien ^32. in

 

Sy hebben haer huys vol knechten,

 

Twee Tappers in een huys, is cleyn gewin,

35

Dickmael sietmen die kijven en vechten.

 

 

 

Den vreemden Weert int Dambert hier

 

Die heeft nu omme doen roepen zijn Bier,

 

Eer dat hem began tontsueren ^38.

 

Dat wil hy vercoopen hooghe en dier,

40

Maer ten sal hem niet ghebueren.

11. Met de Weert int gulden Vlies moet blijkens het verband Oranje bedoeld zijn.

13. Bert: uithangbord.

16. Egmond en Hoorne.

26. De Weert in de Roo Leeu is Brederode, die de Hollandse leeuw van keel in zijn wapen voerde.

32. Weert in de drye Lelien: De Franse koning. Na zijn mislukte eerste tocht hield Oranje zich in Frankrijk op, en bestreed de koning (vs. 35). Dat hij al in 1569 naar Dillenburg vluchtte, is geen bewijs tegen de datering van het lied, natuurlik: nauwkeurige kennis van de toestanden buitenslands bezaten de dichters der Geuzenliederen gewoonlik niet.

38. ontsueren: beginnen zuur te worden.

[p. 84]

 

Sijn gasten die hy voor vrienden hilt

 

Die hadde hy geern met listen verdult ^42.

 

Soot daer wel heeft ghebleken,

 

Hy hadde gheerne zijn Borse ghevult,

45

Dat thiende bier wilde hy ^45. haer ontreken. ^45.

 

 

 

Die gasten maecten seer groot geluyt

 

Sy smeten den Weert ter deuren uut,

 

Met zijn volck quam hy in sneven,

 

Sy seyden: Pact uut, ghy vreemden Guyt,

50

Wy hebben sulcx noyt ghegheven.

 

 

 

Soo menich Borgher heeft dit verstaen,

 

Sien wilden niet meer te biere gaen,

 

Haer ghelt sal hem nu falen,

 

Hy is met zijn groote Huyshuere belaen,

55

Hoe dat hy die sal betalen.

 

 

 

Als ghy met vreuchden u ghelt verteert,

 

Gaet liever tot den besten Weert, ^{57, 58.}

 

Buyten die Oosterpoort inde Wereldt ghepresen,

 

Daer vindy bereyt wat ghy begheert,

60

Daer wil elck mensch wel wesen.

 

 

 

Buyten die Suydtpoort ^61. op dit termijn,

 

Daer woont een Vrouken hubsch en fijn,

 

Inde Roose over een waterken wijden,

 

Men drinckter goet coop bier en wijn,

65

Tvolck coemter van allen zijden.

 

 

 

Neemt oorlof van dit bediet ^66.,

 

Als hy u meer te gaste ontbiet,

 

Wilt van u ghelt niet wijcken:

 

Want den arbeyt van uwen handen siet,

70

Die soude hy gheerne strijcken ^70..

Anno 1570. B. 2. K. 28. T. 4. D. 28. 28. T. ^71.

42. verdult: misleid.

45. hy ontbreekt in A. B.

45. Een tiende deel van het bier wilde hij hun ontfutselen.

57, 58. Hiermee wordt de Duitse keizer Maximiliaan II bedoeld, van wiens hulp men juist nog in 1570 veel verwachtte; in de Werelt ghepresen is ook als uithangbord bedoeld en doelt waarschijnlik op de rijksappel.

61. Suydtpoort is de lezing van A-D. F-H. K; al de andere hebben Noortpoort, wat evenmin juist is, want dat Elisabeth bedoeld wordt, blijkt ten overvloede uit de Roose, de roos in het wapen der Engelse Koningen. Evenzo in de Polit. Refer. VI. Bibl. II serie No. 7, blz. 42: de weerdinne in de Roose te Lonnen.

66. bediet: verhaal. A leest: bedien, wat reeds in B verbeterd is.

70. strijcken: roven, zich meester maken van.

71. De ondertekening kan ik niet ontcijferen.