Geuzenliedboek

[p. 43]

23.
Een nieu liet ⁺

Op de wijse vanden antechrist

Wie wil hooren een nieuw liet
Wat daer int Iaer van soevenensestich is geschiet
Hoort toe ick salt u singen
Van veel Heerschoppen hoort na mijn bediet
God wil haer noot verwinnen.
Sy zijn in Hollant te schepe gegaen
Om na Emden te trecken hoort mijn vermaen
Voor Harlingen zijn sy gecomen
Ses kerveels ^9. mit knechten gelaen
Die hebbent so haest vernomen
Doen de Graef van Megen te Amstelredam binnen quam ^{11. +}
De Goesen dit so haest vernam
Van Amsterdam zijn sy geweecken
Sy togen na Meemlick al binnen der stadt
Aldaer zijn sy gestreken.
Die Goesen waren in groter noot
Daer zijnder veel gebracht ter doot
Int water zijn sy verdroncken
En is dat niet lijden groot
God wil haer herte ontfoncken ^20..
De Schipper heft hier niet op verdacht ^21:
hy heftse te harlingen int sant gebracht
Daer hebben sy lange gelegen
Mijn Heer van Arenborch quam met grooter macht
Aldaer zijn sy gecregen ^25..

+ No. 23. Archief Kampen. Zie bij vorige liederen. Bij V.L. LXXXIII.
Tijd als van de vorige liederen,

9. kerveel: karveel, klein, snelzeilend schip.

11. 29 April. Door Bor (1679) I. 169 wordt het in dit lied behandelde aldus verteld: ‘Sommige Edel-luiden dewelke hem met vluchtinge over zee wilden salveren, zijn door de ontrouwigheid van haer-luiden schipper verraden geworden, en tusschen Harlingen en Staveren op een plaete of droogte geset, alwaer sy van Hopman Ernst Mulert, schout tot Hasselt, een van de Capiteynen des Graven van Arenberge aengegrepen en gevangen zijn genomen, en op 't Blokhuis of Casteel tot Harlingen gebrocht. De voornaemste onder dese zijn geweest Gijsbert en Diederik Vryheeren van Batenburg’ enz.

+ Misschien slaat het in dit koeplet verhaalde op wat Hooft IV, 148 meedeelt omtrent de poging van de Graaf v. Megen om het aftrekkende volk van Brederode, dat nu echter al door de vroegere aanvoerders, de heren van Batenburg, was verlaten, te verslaan. Megen was hen van Amsterdam naar Medemblik gevolgd, maar zij hadden zich ingescheept en ontvluchtten opnieuw en kwamen 't Ypesloot bij Amsterdam, aen den dijk' en vandaar naar Duitsland. Maar te Medemblik had Megen toch gelegenheid gehad ‘de zijnen in zekere raazeils te doen treden, die daar op de reede laaghen, om hen te bestooken’. Intussen verwart de dichter dan twee verschillende gebeurtenissen, aangezien Hooft ook vertelt, dat in Waterland de heren van Batenburg hen al hadden verlaten, ‘en voeren over de Zuiderzee naa Vrieslandt’.

20. ontfoncken, nl. tot geloofsmoed of iets derg.

21: heeft daar geen acht op geslagen, nl. op het lijden der Geuzen.

25. gecregen: gevangen genomen.

[p. 44]

 

Het geschiede op een maendach

 

Datmen Arenborchs vaendele vligen sach

 

Te Harlingen op den haven

 

Al waren de Goesen noch so sterck

30

Wy willense veriagen

 

De Schipper vant schip heeft haer verraen

 

Hondert en vijf zijn daer gevaen

 

Soo alst is gebleeken

 

Sy worden te Harlingen gebracht

35

De boyen mosten sy slepen.

 

Doen sy te Harlingen binnen quam

 

Daer stont so menich Wijf ende man

 

Sy beclagen haer allen soo seere

 

O rijck God hoe wil ons dit vergaen

40

Dat weet ghy Godt den Heere.

 

Mijn Heer van Arenborch wel genant

 

Hy was Stathouder over Vrieslant

 

Gesellen wat hebt ghy misdaen

 

Ghy hebt tegen Coninges placaet gedaent

45

Dat sal costen u leven.

 

Wi hebben tegen Conincx placaet nie gedaen

 

Maer om de Inquisitie tegen te staen

 

om te beschermen de onnoselen haer leven

 

Daer toe hadden wy ons bereyt

50

Daer toe hadden wy ons begeven.

 

Sy zijn na dat blochuys gebracht

 

Daer toe alle so seer besocht ^52.

 

Haer gelt ende geweer benomen

 

Sy spraken, Stathouder weest wel gemoet

55

Het sal u niet wel vromen.

 

Batenburchs sonen worden wech gesandt

 

Mit twee Heerschopen ^57: al wt Vrieslant

 

Op dat huis te Vilfoort zijn sy gelegen

 

Sy sullen wel wederom comen

60

Mogen sy anders ^60. leven.

 

De ons dit nieu liet eerst sanck

 

Dat was een Lantsknecht wt Brabant

 

Hy heft dat so wel gesongen

 

Hy heft te Harlingen gevangen gewest

65

Den dans is hy ontsprongen.

 

Loff prijsdense God in eewicheyt

 

Wy bidden door u Mayesteyt

 

Wilt ons genade geven

 

Op datwy moegen zijn bereyt

 

Na u woorden te leven.

52. besocht: onderzocht.

57: Sjoert Byma en Hartman Galama.

60. anders: ten minste. Indien zij ten minste in leven blijven. Wat niet het geval is geweest; zij zijn ‘voor de wreetheyt des Hartoghen van Alva gespaart’, en tegelijk met Egmond en Hoorne onthoofd.