Germania. Jaargang 7

Nadeelige invloed van de Fransche voertaal in de Vlaamsche Scholen.
Door J. Wasteels (Gent)

In de laatste algemeene vergadering van den Gentschen tak van het Algemeen Nederlandsch Verbond, heb ik statistieken medegedeeld, die doen zien welke slechte gevolgen het gebruik van het Fransch als voertaal in de Vlaamsche scholen, heeft.

Ik heb de uitslagen doen kennen, voor de Vlamingen en de Walen, van den algemeenen wedstrijd onder de leerlingen der middelbare jongensscholen.

Om de vergelijking mogelijk te maken, heb ik overal de jonge-

[p. 217]

lingen genomen, die geen der 3 studiejaren verdubbeld hadden (die maken deel van de reeks A).

De wedstrijd bestaat uit een letterkundig deel (1^ste taal, 2^e taal, Geschiedenis en Aardrijkskunde) en een wetenschappelijk deel (wiskunde en boekhouden of wiskunde en scheikunde; dit laatste geval heeft zich den laatsten keer in 1902 voorgedaan).

De vakken van het letterkundig deel worden in dezelfde voorwaarden aan de Vlamingen en aan de Walen onderwezen: de 1^ste taal in die taal zelf; de 2^e taal insgelijks; de Geschiedenis en de Aardrijkskunde worden hoe langer hoe beter in de moedertaal onderwezen.

De vakken van het wetenschappelijk deel worden in het Fransch onderwezen aan de Vlamingen, zoowel als aan de Walen; ik weet dat de scheikunde in het Nederlandsch moet aangeleerd worden in de Vlaamsche scholen; maar ik zal doen opmerken: a) dat dit vak slechts voor de 0,3 der punten telt (de wiskunde telt voor de 0,7); b) dat het moeilijk zou zijn om te weten aan hoeveel leerlingen de scheikunde gedurende het schooljaar 1901-1902 in het Nederlandsch geheel en al onderwezen is geworden; in verscheidene gestichten, werd de wet van 1883 maar half of gedeeltelijk toegepast; c) dat, alvorens men een vak behoorlijk in eene taal kan aanleeren, men zorg moet dragen eerst die taal in den grond aan te leeren, de leerlingen in die taal te leeren denken en dat kan op een jaar niet geschieden. In die voorwaarden, twijfel ik eraan of de scheikunde wel in de beste voorwaarden in het Nederlandsch aangeleerd is geworden. Wat er ook van zij, de uitslagen in de scheikunde waren slecht zooals die in de wiskunde.

Wij zullen nu de uitslagen verkregen in het letterkundig deel vergelijken met die welke in het wetenschappelijk deel verkregen zijn geworden:

1^ste en 2^e taal, geschiedenis en aardrijkskunde.
	Mededingers	Prijzen	In 't geheel onderscheidingen	%
1901 { Brussel en Voorsteden	19	0	1	5,2
1901 { Leerl. der andere Vl. scholen	89	3	11	12,3
1901 { Leerl. der waalsche scholen	197	17	54	27,4

[p. 218]

	Mededingers	Prijzen	In 't geheel onderscheidingen	%
1902 { Brussel en Voorsteden	28	0	4	14,2
1902 { Leerl. der andere Vl. scholen	73	3	20	27,3
1902 { Leerl. der waalsche scholen	208	15	48	23,0
1903 { Brussel en Voorsteden	32	3	7	21,8
1903 { Leerl. der andere Vl. scholen	85	5	23	27
1903 { Leerl. der Waalsche scholen	213	16	62	29,1
1904 { Brussel en Voorsteden	26	0	2	7,6
1904 { Leerl. der andere Vl. scholen	97	6	26	26,8
1904 { Leerl. der Waalsche scholen	244	12	62	25,4

De uitslagen van 1901 waren onvoldoende voor de Vlamingen, die van 1902 en 1903 waren veel beter en die van 1904 zijn ten minste zoo goed voor de Vlamingen (Brussel en de Voorsteden uitgezonderd) als voor de Walen.

Uitslagen van het wetenschappelijk deel.
	Mededingers	Prijzen	In 't geheel onderscheidingen	%
1901 Wiskunde Boekhouden { Brussel en Voorsteden	19	0	4	21
1901 Wiskunde Boekhouden { Leerl. der andere Vl. scholen	89	0	11	12
1901 Wiskunde Boekhouden { Leerl. der Waalsche scholen	197	14	83	42
1902 Wiskunde Scheikunde { Brussel en Voorsteden	28	1	5	18
1902 Wiskunde Scheikunde { Leerl. der andere Vl. scholen	73	1	9	12
1902 Wiskunde Scheikunde { Leerl. der Waalsche scholen	208	14	67	32
1903 Wiskunde Boekhouden { Brussel en Voorsteden	32	1	10	31
1903 Wiskunde Boekhouden { Leerl. der andere Vl. scholen	85	0	16	19
1903 Wiskunde Boekhouden { Leerl. der Waalsche scholen	213	17	74	35
1904 Wiskunde Boekhouden { Brussel en Voorsteden	26	0	3	11,5
1904 Wiskunde Boekhouden { Leerl. der andere Vl. scholen	97	1	15	15,4
1904 Wiskunde Boekhouden { Leerl. der Waalsche scholen	244	13	74	30,3

Al die uitslagen zijn zeer slecht voor de Vlamingen.

Op verzoek van sommige leden, heb ik de uitslagen van de geschiedenis en aardrijkskunde, afzonderlijk genomen, ook onderzocht, maar ik heb het slechts kunnen doen voor de leerlingen die, in de letterkundige groep, de 0,5 der punten bekomen hebben (het Staatsblad geeft de punten der anderen niet op). Ik heb gevonden dat, in 1901, de uitslagen voor de Vlamingen onvoldoende waren; in 1902, waren zij veel beter (bijna zoo goed als die der Walen); in 1903 en in 1904 waren zij zoo goed als die der Walen (zelfs bekwamen, in 1904, 3% der Vlaamsche mededingers de 0,8 der punten en slechts 2,4% der Waalsche mededingers).