Germania. Jaargang 6

De boerentrek naar Chili
Brief van een uitgeweken Boer uit ‘Transvaal’ in Chili ons bereidwillig medegedeeld.

Een nieuw tehuis, eigen woningen, eigen vruchtbare velden en wouden - wij hebben ze weer! Wie had het durven hopen en verwachten, toen ik u mijne laatste brieven zond van op het Afrikaansche oorlogsveld, waar wij, altijd vechtend, ons verdedigend, ten slotte voor een twintigmaal sterker vijand moesten zwichten? En hoe troostloos steeg niet ons lot voor ons op, als de eenen, broodloos, naar Europa togen, de anderen onder het onverdraaglijke juk der gevangenschap gebukt gingen? Dat alles

[p. 34]

is thans voorbij! Goddank! En voorbij ook, is de lange reis over de zee, die ons nog het laatste zieleleed aandeed, onder engelsche vlag te moeten varen. - Gewis was het schip, ‘De Oropesa’ goed, waren kapitein en officieren vriendelijk en hadden wij gewoonlijk gunstig weer. Maar de kost was Engelsch en de vlag was Britsch - en dàt was meer dan voldoende om alle genoegen der zeevaart te vergallen. Is het dan ook te verwonderen, dat een gejuich opsteeg uit de borst der, onder mijn bevel varende, Boerenstrijders, toen wij te Talcohuana de gastvrije kust van den stillen Oceaan betraden? De geestdrift waarmede wij door de bevolking ontvangen werden; de voorzorgen welke de regeering genomen had, wij hadden het alles zóó niet durven droomen. - Rijkelijk werden de 250 uitgehongerde uitwijkelingen van alles voorzien en het deed deugd aan 't harte, na te gaan hoe de gezichtjes der kindertjes aldra frisch werden, zij die met meer dan gewone inspanning de altijd en nog altijd opgediende soep, op het schip, hadden binnengeslikt. Dan voerde ons een bijzondere sneltrein het land verder in, langs vriendelijke steden waar, aan de stations, vrouwen en juffers stonden, in feestgewaad, met bloemen, koeken en koffie; langs de bloeiende koloniën der Duitschers, waar blondbaardige mannen ons met een krachtigen handdruk groetten en met stralend oog hunne vreugde lucht gaven over de Boerenstrijders die, tot den kleinsten jongen toe, zoo goed het Platduitsch verstonden waarin zij ons ernstigen raad gaven. Iedereen kan hier vooruit komen, zegden zij; maar eerlijk werken moet men, en een dronkenlap of liederlijke kerel mag men niet zijn.

Met bewondering zien wij aan, wat deze lieden, in weinige jaren tijds, alléén door vlijt en verstand, hebben voortgebracht; want geld, kapitaal zullen wel weinigen onder hen mêegebracht hebben. Rijke velden, weiden waarop vette kudden graasden, lagen rond de vriendelijke hoeven en overal in de door rechtlij-

[p. 35]

nige straten doorkruiste steden, zijn fabrieken, zeemtouwerijen, steenfabrieken, zaagmolens en - natuurlijk - ook brouwerijen.

Met aandacht luisterden mijne mannen naar de berichten van de blauwoogige vóórtrekkers en menigeen onder hen zal wel in stilte gedacht hebben den ontvangen raad te volgen. Ik hoop dat zij het doen zullen.

Niet ver achter eenige Duitsche koloniën, nabij Petrusquen, houdt onze trein stil. -

In eenige ruime woonkamers, uit hout en latten opgetimmerd, werd onzen uitwijkelingen een tijdelijk onderkomen verschaft. Daarna ontvingen zij vee, groenten, meel en zoo meer, voor de drie eerste maanden als voedsel aangeduid, alles rijkelijk uitgemeten en de belofte der regeering nog bovendien, dat zij gedurende het eerste jaar zouden onderhouden worden. - En nu ging het naar den een paar kilometer verder opgelegen, nog braakliggenden grond - en dààr waren wij eindelijk aan ons doel.

Groote uitgestrektheden gronds zijn, langs beide kanten der spoorbaan, platgebrand. Hier is een plaats afgebakend waarop ons eerste spoorwegstation ‘Transvaal’ zal gebouwd worden, zooals wij in ons kontrakt op ons genomen hebben. Daarachter, op eveneens platgelegden grond, komt, in een halven cirkel gelegen, de stad en hierachter weer, tot vèr in het oerwoud, liggen de velden die ons, bij geschenke, overgelaten worden. - Arm oerwoud! Morgen reeds zullen uwe reuzenstammen in laaie vlam staan en die aan het vuur ontkomen zullen onder de bijl vallen en in mijn zaagmachien, dat ik te Santiago bestelde, tot planken gemaakt worden. Waartoe is dan ook de spoorbaan daar, die ons de markten van Santiago, Valparaiso en de kustplaatsen van 't zuiden in eenige uren laat bereiken.... Uwe dagen zijn geteld, arm oerwoud, zoowel als die uwer oerbewoners, de roodhuidige Indianen, wier heldenverhalen ik eens met bezieling gelezen heb en wier afgetrokken, onderwerpige gezichten ik

[p. 36]

hier niet zonder droomen betrachtte: waar de spoorweg komt, is het uit met de romantiek. -

Intusschen hebben onze beste landbouwers den grond onderzocht en hem als eerstklassig en doorgaans rijk bevonden. En wanneer nu nog de Commissaris der Regeering verklaart, dat elk huisgezin het dubbel zal ontvangen van wat als voorschot toegezegd was (1 paard, 2 ossen, 2 koeien) en dat daarbij voor elk een wagen en akkergereedschap gereed staan,.... wanneer aan ieder volwassene een geweer met munitie gegeven wordt - dan stijgt uit elks borst een krachtige jubelgroet ten hemel. -

Op dit oogenblik ontrolt een mijner lieden de oude, dierbare vierkleurige vlag van Transvaal. Als op bevel volgt stilzwijgen; een weemoedig, aandachtig stilzwijgen. De hoofden worden ontbloot en dan klinkt in volle tonen het vrijheidslied der Transvaalsche strijders over de vlakte en machtig rolt de echo het voort in het oerwoud....

Zóó namen wij bezit van onze nieuwe woonsteden. Heden reeds heerscht leven en beweging alom. Sterke armen dragen zware balken om huizen te bouwen, geoefende handen timmeren en nagelen; gewapende mannen rijden achter het vee, dat vrij graast in de vlakte en de vrouwen bereiden druk het eten. Enkelen doorkruisen de bergen, wier goud hen lokt. Alluviaalgoud wordt hier overal veel gevonden; wij zullen trachten, door de ervaring gestut, die wij in Transvaal opgedaan hebben, de goudaders te vinden waarvan het afgeworpen wordt. Intusschen blijft zoo iets de zorg der minderheid, in 't goudzoeken ervarenen. De menigte onder ons is blij dat ze nieuwe woonplaatsen op vruchtbaren gronden in een gezonde luchtstreek gevonden heeft. - Men heeft ons verteld dat de Regeering in vroegere jaren andere uitwijkelingen niet zoo goed ontvangen heeft, als ons, Boerenstrijders. Dit is mogelijk; dat is onze zaak niet. - Intusschen schijnt toch de groei en bloei der Duitsche koloniën daarvoor te pleiten,

[p. 37]

dat alle vreemdelingen rechtvaardig en welwillend behandeld worden. -

Wij blikken vertrouwend de toekomst in. Wij zitten weer op eigen erf. God zal ons bijstaan opdat ons zweet aan dien grond de voedende vruchten zou schenken.