Germania. Jaargang 5

Verscheidenheden.

Twee echte Rubens zijn ontdekt in het Katholiek Seminarie Ste-Marie e Baltimore. De schilderijen die sedert 1840 zoek geraakt waren, stellen voor: den heiligen Petrus en den heiligen Paulus. Dank zij den schilder Weidenbach van Canada, die in genoemd seminarie schilderijen retoucheerde, kwam men tot het herkennen der twee werken van den grooten Vlaamschen Meester.

_* * _*

De laatste Veteraan der Tiroler Vrijheidsoorlogen van 't jaar 1809

[p. 249]

vierde vóór eenige weken zijn 102ⁿ verjaardag te Meran. - De man heet Högger Jaggeln. Hij werd geboren te Vernün (Valuera) in het Passeierdal en was dus nauwelijks negen jaar oud, toen hij reeds de wapens droeg.

_* * _*

De duur van een oogenblik is door een Duitsch onderzoeker vastgesteld, na door een eenvoudig waarnemen de bewegingen der oogschelen onderzocht te hebben. Het waarnemen bestond hierin, dat aan den rand der oogschelen een stukje papier werd gedaan en daarna de beweging door photographische opname werd bepaald, De uitslag leerde, dat het ooglid zich zeer snel naar onder beweegt, dan een weinig halt maakt eer het zich geheel sluit. De beweging naar omhoog is langzamer. De gemiddelde duur der bewegingen naar omhoog wordt als 75-91 duizendste van een seconde aangegeven, de tijd tot volledig sluiten van het oog duurt 15-17 honderdste, tot openen van het ooglid 17 honderdste seconde; zoodat een geheel oogenblik ongeveer 0,4 of geen volle halve seconde duurt.

_* * _*

De snelste treinen. - Zoowel de Pennsylvanialijn als de Nieuw-centraallijn heeft een dagelijkschen sneltrein tusschen New-York en Chicago ingericht, welke den tocht in 20 uur aflegt. Tot nu gold 24 uur voor het vlugste spoorvervoer in Amerika. De afstand tusschen Chicago en New-York bedraagt op de New - York Central 980 engl. mijl. De nieuwe sneltrein ‘Twentieth Century Limited’ genaamd, bestaat uit acht prachtwagens. Hij doet op zijn doortocht acht spoorstations aan, om de locomotief te verwisselen en reizigers af te zetten of op te nemen. De gemiddelde snelheid van den trein is 49 Engelsche mijl per uur. -

Op eenige korte gedeelten van de lijn, bereikt de trein een snelheid van 4 mijl in minder dan drie minuut. De mededingende trein der Pennsylvania-lijn bereikt een gemiddelde snelheid van 45 1/2 mijl per uur. De afstand bedraagt op deze lijn slechts 912 mijl, doch zij heeft meer oneffenheden dan de andere lijn. Men zegt dat beide dagelijksche sneltreinen de snelste zijn van den aardbol, wanneer men den grooten afstand in aanmerking neemt.

_* * _*

Ontdekking van vijf nieuwe Planeten.

Door professor Max Wolf en zijn medewerker Dr. Carnera zijn in de laatste weken op de Groothertogelijke Astrophysikalische sterrewacht ‘Königstuhl’ bij Heidelberg vijf nieuwe planetoïden door photographische duuropnemingen ontdekt geworden. De nieuwgevonden objecten zijn in hun

[p. 250]

geheel zeer lichtzwak; hunne helderheid komt tusschen de sterrengrootten 11,5 en 13,0.

_* * _*

Russische schooltoestanden. - Een Petersburger blad deelde voor eenigen tijd naar een blad uit de provincie, mede, dat een schoolmeester in het Gouvernement Wolhynie zes roebel jaarwedde heeft. Deze gelukkige is een oud-soldaat, die gedurende den zomer als dorpsherder werkzaam is en in den winter de jeugd onderwijst. Hij kan nauwelijks lezen; van schrijven heeft hij geen begrip. Dit voorval is niet het eenige in Rusland. Zeer vele onderwijzers in Russische dorpen trekken slechts 50-75 roebel per jaar en zijn blijde als ze zooveel ontvangen.

_* * _*

Handelsvloot der Wereld.- Grootbrittanië: 14,431,072 ton; Vereenigde staten van Amerika: 3,337,156 ton; Duitschland: 3,138,568 ton; Norwegen: 2,632757 ton; Frankrijk: 1519922 ton; Italië 1159082 ton; Rusland: 800334 ton; Spanje; 784537 ton; Japan: 690581 ton; Zweden: 690581 ton. Spanje alleen uitgezonderd, hebben alle andere handelsvloten een toename aan te stippen; vooral is deze toename groot bij de Fransche, Zweedsche en Japansche handelsvloot. Duitschland heeft dus het vierde der Britsche stoomschepenvloot, een bewijs, dat het ver daarbij achterstaat. Maar meteen merkt men ook Duitschlands vooruitgang op dit gebied, wanneer men de statistieken der laaste jaren onder elkaar vergelijkt.

_* * _*

Onbekende werelden in het zonnestelsel. - Nog is de vraag niet opgelost of buiten de baan van Neptunus, de verst bekende planeet van het zonnestelsel, zich nog andere hemellichamen bevinden, die eveneens om de zon wentelen. Ongeveer twee jaar geleden gaf prof. Forbes aanleiding tot een grondig onderzoek met het oog op deze veronderstelde tot nu onzichtbaar gebleven werelden. Hij beweerde dat zoowel Jupiter als Neptunus een bijzondere groep van kometen bezitten, waar van de zonneafstand dicht bij hun banen ligt. Daaruit leidde hij af, dat waarschijnlijk verder dan Neptunus nog twee planeten moeten bestaan, waarvan de een e ongeveer 100 maal verder van de zon ligt, dan de aarde; de geleerde gaf ook juist de plaats op waar op gestelden tijd de planeet moest verschijnen, D^r Roberts doorzocht nu zorgvuldig de aangeduide hemelstreek met den grooten verrekijker van de Kaapsche sterrenwacht, maar vond niets. Dan heeft Dr. Forbes zijne berekening nog eens gemaakt om tot het zelfde besluit te komen. Daarop heeft een ander sterrekundige getracht bij middel der photographie de planeet op te nemen,

[p. 251]

maar slaagde er niet in, daar de verrekijker te zwak bleek en het werk meer dan één jaar moest duren. Door een vriend der sterrekunde werd nu een veel sterkere lens ter beschikking gesteld om scherpere phothographische proefnemingen te kunnen doen. Maar ook nu werd niets gevonden, schoon de platen elk een gansch uur blootgesteld bleven, zoodat zelfs een zeer klein hemellichaam erop moest zichtbaar worden. Zoo ontdekte men b.v. de planeet Juno, hoewel de plaats ervan onbekend was en aldaar niet vermoed werd. Niettemin hebben toch nog andere sterrekundigen, Dr. Todd in Amerika en Prof. Lau in Nederland uit de storingen van Uranus tot het bestaan besloten van een planeet verder dan Neptunus gelegen.

_* * _*

Een staaltje van tucht en kranigheid op de Duitsche zeeschepen bekwamen onlangs de passagiers van de Auguste-Viktoria behoorende tot de Hamburg-Amerika lijn. De snelstoomer bevond zich temidden den Oceaan en vaarde met een snelheid van 19 knoop, toen plotseling de alles electriseerende noodkreet wêerklonk: ‘Een man over boord’. Een halve minuut nadien sidderde de reuzenboot over den heelen romp door het stoppen en achterwaarts werken der machienen, en lieten ijlings de matrozen een boot te water; dit lag reeds in het water toen de stoomboot stil bleef. Vlug werd naar de plek geroeid waar men een hoed en een arm zag uitsteken; dan werd de half verstikte drenkeling bovengehaald. Twaalf minuut na den noodkreet stoomde de Auguste-Viktoria met volle snelheid weer voort.

_* * _*

Hoe diep de mensen in de aarde kan neerdalen, - Hoewel de aard-warmte met de diepte zoo sterk toeneemt, dat het vertoeven, laat staan elk werk, in zeer diepe mijnen bijna onuithoudbaar wordt. Zoo hebben onlangs ingenieurs verzekerd, dit er middel is, op welke diepte ook, iets te gaan halen indien de bewerking ervan de moeite loont en winst afwerpt. De diepste bergwerken liegen wel in Zuid-Afrika aan den Witwatersrand. Nog onlangs hoorde men dat sommige mijnen de ongelooflijke diepte van 4000 voet hadden bereikt en men nam alsdan als het diepste, dat men dalen zou, 5000 voet aan. Nu brengt de ‘Engineer’ de melding, dat men reeds tot 6000 voet gedaald is. Om hier nog te kunnen uitbaten zijn er bijzondere machienen noodig om het bijna 2000 m. lange touw in 1 1/2 minuut op en af te winden. De bergingenienrs van Transvaal zijn met dezen uitslag echter nog niet tevreden; op de jongste vergadering der Zuid-Afrikaansche ingenieurs werden twee voorstellen ingediend, het eene om de goudmijnen tot op 10,000 voet, het andere tot op 12,000 voet te kunnen uitbaten. Eerst beneden deze diepte, beweert men,

[p. 252]

wordt het mijnwerk voor den mensch onmogelijk wegens te hooge warmte. Volgens de meening van den ingenieur Yates moet het mogelijk zijn, in een diepte van 10,000 voet 2000 werklieden aan 't werk te houden met hun door bijzondere luchtpompen elke minuut 140,000 kub. meter lucht toete-voeren.

_* * _*

Dat zekere bloemen elkaar niet verdragen kunnen, is onlangs op een vergadering van geleerden vastgesteld. Zoo kunnen b.v. de rozen en de reseda elkaar niet uitstaan. Men heeft ze slechts met andere bloemen tot een tuil sâam te binden en in een glas water te zetten. Reeds na een half uur zal men bemerken, dat rozen en reseda zich nauw omsloten houden en verwelken terwijl de andere bloemen lief en frisch zijn als vroeger. Ook de meibloemen leven in vijandschap met andere bloemen, die ze zonder medelijden dooden. Daartegen hebben nelken en zonnebloemen veel sympathie voor elkaar. - De heele natuur geeft ons dus een bewijs van eeuwigen strijd onder haar wezens.

_* * _*

Mozaïkvondst te Timgad. - Te Timgad in Algerië vond onlangs een reiziger een prachtige Mozaïk, voorstellend de Venus, wier beeld in het water weerspiegelt. Zij heeft drie vrouwen bij zich, waaronder eene half gekleed is, die water uit een vaas giet. Armen en voeten der vrouwenbeelden zijn met gouden ringen omhangen.

_* * _*

De Duitsche taal in Engeland. - De beoefening van de Duitsche taal in Engeland neemt tegenwoordig zeer toe en het Fransch wordt meer en meer door het Duitsch verdrongen. Dit feit wordt hieraan toegeschreven, dat bij de Engelschen het bewustzijn ontwaakt van de noodzakelijkheid der kennis van de Duitsche taal om de concurrentie met Duitschland op het gebied van handel en nijverheid te kunnen volhouden. In de laaste 10 jaar is het aantal leerlingen, die vrijwillig Duitsch leeren, op de hoofdscholen van Engeland verdrievoudigd, en terwijl in de meeste scholen vroeger Fransche onderwijzers volstrekt noodzakelijk waren, worden nu de Fransche meesters door Duitsche onderwijzers vervangen.

_* * _*

Duitsch als taal der wetenschap. - Op de Noorsche Geneesheeren vergadering te Kopenhagen, waarop de Skandinavische landen talrijk vertegenwoordigd waren, werd het voorstel gedaan, dat de versla-

[p. 253]

gen welke gedrukt worden in het ‘Nordisk medicinisk Archiv’ in de toekomst in het Duitsch zouden opgesteld worden. Men steunde zich hierbij op het feit, dat de toegang tot de Skandinavische wetenschap van uit Duitschland daardoor gemakkelijker zou zijn. De Duitsche taal, heeft men ondervonden, is best geschikt voor verhandelingen van medicinischen aard. Men heeft bemerkt dat verhandelingen, die in het Engelsch of het Fransch geschreven zijn min of meer onopgemerkt voorbijgaan, terwijl men veel meer de verhandelingen aanhaalt en beoordeelt, die in Duitsche bladen verschijnen. Op een vergadering voor dokters te Parijs, was er dan ook een Hollander die zijn rede in het Duitsch hield voor dat geleerd corps.