Germania. Jaargang 5

Boekennieuws

Heinrich Kruse: Gedichte, Verlag von S. Hirzel, Leipzig. - In een tijd als de onze, waarin zooveel gedicht en gerijmd wordt - meer gerijmd, natuurlijk - is het verkwikkend, verzen in de hand te krijgen, die het bij een zoete taal, een mooien vorm niet laten, maar waarin ook ‘gedachten’ liggen opgesloten. Zulke verzen vindt men vele in de hier aangegevene gedichten van H. Kruse. De dichter smaakt er genoegen in’ klassiek’ te zijn en is dit ook ten volle, zonder daarom ‘droog’ te worden en vervelend, integendeel. Hun, die Duitsch kennen, raden wij aan het net verzorgd boekje zich te verschaffen.

Juranitsch

[p. 63]

^**^*

Besiedelung der Azoren durch Vlamen. - (Nach: Histoire de la découverte des Iles Açores et de l'origine de leur dénomination d'Iles Flamandes par Jules Mees, docteur en philosophie et lettres, 27^me fasc. 8†, 143 S. u. 6 Portulanausschnitt-) Kärtchen. Gent 1901, J Vuylsteke.)

Sicher scheint dem Verfasser die Beteiligungvon Jacques de Bruges (gegen 1450 auf Terceira) und Guillaume van der Haegen (Vandaraga; da Silveira) auf S. Jorge (ob auch auf Fayal, Terceira, Flores?) an der Besiedelung der Azoren. In grösserer Zahl sind Vlamen aber nur nach Fayal eingewandert unter dem Statthalter Josse de Hurtere (Jobst von Hutter, Joz de Utra (s. Kol. Atl. Nr. 10), dem Schwiegervater Martin Behaims, um 1464, aber nicht zu mehreren Tausend. D. und Vlamen, wie Behaim 1490 will, sondern erheblich weniger, denn Munzer schätzt für 1490 die ganze Bevölkerung von Fayal und Pico (also einschliesslich der Portugiesen) auf nur 1500. Dass die vlamische Sprache (nach Valentin Fernandez) bereits am Anfang des 16. Jahrhunderts verschwumden gewesen sein soll, erscheint wenig wahrscheinlich, wenn auch natürlich d'Avezacs Angabe von vorhandenen vlamischen Sprachresten um die Mitte des 19. Jahrhunderts (!) irrtümlich ist. Der Name Neu - Flandern für Fayal (und Pico) starnmt von Behaim, ebenso der Name ‘insulae flamengorum’, ‘Vlaemsche Eylanden’ (zuerst 1494), der bis ins 17. Jahrhundert, auch in Portugal, vielfach gebrauchlich war. Die Zurückführung der Benennung auf Entdeckung der Inseln durch Vlamen (Josuah van den Berghe) gehört ins Reich der Fabel.

Die vlamische Ansiedelung auf Faval (Azoren)

Paul Langhans: in der ‘deutschen Erde’ (Gotha bei Perthes).

^* * ^*

Van onzen medewerker Lodewijk Scheltjens zal over kort een nieuw drama verschijnen: Fivierschuimers. - Wij hebben schrijver zijn werk hooien voorlezen en bekennen gaarne dat de geheele indruk meer dan bevredigend mag heeten. - Het komt ons voor, dat dit nieuwe drama het beste is onder alles wat de Rupelmondsche tooneelschrijver al liet drukken. - Wij hopen later breedvoerig over Rivierschuimers te spreken.

Juranitsch

^**^*

[p. 64]

Dr. Karl Borinski: Das Theater, sein Wesen, seine Geschichte, seine Meister, Preis 1,15 Mark.

Dr. B. Zander: Die Leibesübungen und ihre Bedeutung für die Gesundheit, Preis 1.15 Mark.

Beide werkjes, met smaak ingebonden zijn uitgegeven in de bekende boekdrukkerij van B.G. Teubner te Leipzig.

In vorige nummers van ons tijdschrift hebben wij reeds met een aanbevelend woord gewezen op de uitgaven van Teubner te Leipzig: Aus Natur und Geisteswelt een verzameling van werkjes over onderwerpen van allerlei aard, een soort ‘volksaniversiteit’. Veel belangrijks is hierin reeds verschenen zooals ‘das deutsche Volkslied’ ‘Aufgabe und Ziele des Menschenlebens’, enz, enz. Ook das Theater door Dr. Borinski en die Leibesübungen door Dr. Zander behooren tot deze verzameling - Hoe bondig het overzicht ook zij, dat ons Dr. Borinski geett van de geschiedenis van het tooneel, heel veel leert het ons toch; vooral met de Grieken maakt hij ons nader vertrouwd. Zij die de geschiedenis van het tooneel bestudeerd hebben, moeten bij het lezen van dit boekje aangename berin eringen verkrijgen uit hun stodietijd, bij hen, die van tooneeldichters iets willen afweten en tot uitgebreider studiën geen tijd hebben is het boekje warm aan te bevelen. Vooral de aandacht van onze Vlaamsche (Duitschkennende) tooneelschrijvers vestigen wij op dit nummer van de Teubnersche verzameling.

Niet minder aanbevelendswaard. maar op een heel ander gebied, is het werkje van Dr Zander: die Leibesübungen. Nu men meer en meer gaat inzien, hoe noodig het is dat het ‘turnen’ overal aangeleerd wordt en men steeds beter en beter de spreuk vat ‘een schoone ziel in een schoon lichaam’ is het oogenblik daar om schriften als het hier besprokene bij het groote volk bekend te maken en te doen genieten.

Wij bepalen ons bij een greep uit de inhoudstafel van Dr. Zander's boekje, om onze lezers een voorsmaak te laten hebben van het vele en belangrijke dat het werkje behandelt:

‘Die Leibesübungen bei den Hellenen’; ‘Die beibesübungen in der Neuzeit’; ‘Nutzen der Leibesübungen’; ‘Das Wesen der Leibensübungen und die Wirkungen der Leibesübungen auf die einzelnen Organe des Körpers und auf den ganzen Körper’; Wahl der Leibesübungen’; Die Leibesübungen der Frauen’ enz.

Het boekje behelst verder eenige houtsneden en is evenals de andere werkjes der genoemde verzameling - in linnenband netjes ingebonden.

Wij betreuren het, dat nog zoo weinigen onder ons Duitsch kennen; zij zouden door die taal een schat kennissen kunnen verzamelen dien ze moeilijk in een andere taal zullen vinden.

Juranitsch