Germania. Jaargang 3

[p. 202]

Naar aanleiding van Krugers afwijzing door het ambtelijk Duitschland.

De Nieuwe Rott. Ct:

De beste redevoering die graaf Bülow nog als rijkskanselier heeft gehouden, was die van gisteren (13 December); zij was ook de ernstigste en zakelijkste, geheel vrij van de onderhoudende grappen waarmee hij anders zijn uiteenzettingen graag opfleurt. Dat was geen fout. Want hoe graag men ook lacht in den Duitschen Rijksdag en de voorkeur geeft aan een vermakelijk spreker, de stof was ditmaal niet geschikt voor humoristische behandeling. Daarom heeft de rijkskanselier verstandig gedaan met de stemming in Duitschland over de afwijzing van president Kruger te ontzien. Gisteren heeft Bülow vele dingen openlijk gezegd, en vele dingen tusschen zijn woorden door voor fijnere politieke ooren te verstaan gegeven, die de houding van de Duitsche politiek tegenover de Boeren verklaren. Maar de meerderheid van zijn landgenooten heeft hij daarom nog niet overtuigd van de noodzakelijkheid dat de oude pelgrim Kruger te Berlijn geweerd moest worden. En in weerwil van alle verzekeringen van Bülow dat geen wensch van Engeland van invloed was geweest op de houding van de ambtelijke kringen in Duitschland blijft toch de indruk bestaan dat men gehandeld heeft als men deed, om een plasdankje van Engeland te verdienen. Want dat de Duitsche regeering inderdaad vreesde dat zij de volksdemonstraties ten gunste van Kruger niet voldoende in toom zou kunnen houden, zoodat zij het karakter aan konden nemen van gewelddadige demonstraties tegen Engeland, gelooft toch geen verstandig mensch. De Pruisische poli-

[p. 203]

tie-staat machteloos legen straatbetoogingen?! De gedachte alleen staat bijna gelijk met hoogverraad.

Eerder zou men kunnen gelooven dat graaf Bülow in zulk een teere zaak, als de afwijzing van president Kruger ten hove, de spraakzaamheid van zijne Majesteit liever niet op een nieuwe en zware proef wilde stellen. Maar de Keizer heeft met zijn politieke redevoeringen in de laatste maanden zooveel leergeld moeten betalen, dat men moet aannemen dat zijn meening om zich, overeenkomstig zijn temperament, uit te laten over buitenlandsche aangelegenheden, bij hem voor eenigen tijd merkbaar verminderd, moet zijn. Neen! De bons dien men Kruger gegeven heeft, moet verklaard worden uit den politieken toestand, waarin de eenigszins stormachtig aangekondigde wereldpolitiek ons, Duitschers in verband met andere gebeurtenissen uit vroeger tijd, gebracht heeft. Wij kunnen geen vijandschap van Engeland gebruiken, noch in Europa noch in overzeesche gewesten, sedert de bekende ‘herverzekering’ van Bismarck met Rusland is opgezegd.

De Telegraaf:

De nieuwe rede van graaf von Bülow heeft de Boerengezinde bladen in Duitschland nog niet overtuigd. De overige vinden de verklaring alleszins afdoende en juichen met de Engelsche bladen over de groote bekwaamheden en staatsmanswijsheid van den graaf von Bülow. De voornaamste grief, die de Frankfurter heeft, is wel, dat niet steeds naar strikte neutraliteit gestreefd is, zooals de Rijkskanselier het wil doen voorkomen.

Evengoed als de Keizer naar Engeland ging tijdens den oorlog, had hij President Kruger kunnen ontvangen. Door zulk een ontvangst zou men zich niet verplicht hebben de Boeren te helpen. Voor President Kruger zou de ontvangst teleur-

[p. 204]

stelling hebben meegebracht, dat is waar, maar Duitschland zou daardoor hebben bewezen boven de partijen te staan. Hierop is de kanselier niet ingegaan. Hij proclameert echter wel de emancipatie van de politiek van de volksmeening. In de volksmeening, die hij op het oog had, spiegelt zich het gekwetste rechtsgevoel, dat zedelijk bewustzijn van het volk, dat ook tegenover de grooten onwrikbaar is en dat ten slotte over eene natie beslist. Want gerechtigheid is het fundament van de Staten.

De Vossische bepaalt zich meer in het bijzonder tot de polemiek van graaf von Bülow en de Alldeutschen om ten slotte toch nog eenige beschouwingen aan de rede van den kanselier te wijden. Getoond is, zegt het blad, dat bij een conflict met Engeland, Duitschland alleen zou staan. In dat geval is niet op Oostenrijk of Italie te rekenen, terwijl Duitschland met zekerheid kan verwachten, dat Engeland bondgenooten krijgt.

In Parijs wenscht men evenals in 1896 nog steeds een conflict van Duitschland met Engeland. Wanneer het zoover zou zijn gekomen, zou Frankrijk het eerste land zijn om hoonlachend Kruger te laten vallen en met Engeland gemeene zaak te maken.

Over het niet ontvangen van den President zegt het blad verder: Niet om Engeland aangenaam te zijn en ook niet op verzoek van Engeland, maar alleen uit vrijen, zelfstandigen wil van de Duitsche regeering, is tot het niet ontvangen van den President besloten.

In Frankrijk zijn de politici er niet over gesticht, dat men in Duitschland op de waardeloosheid en op de ijdelheid van de daar plaats gehad hebbende ovaties aan President Kruger heeft gewezen. De Temps schrijft o.a.: Het zou moeilijk voor hem (von Bülow) zijn, te bewijzen, dat de waardigheid van een mogendheid niet te lijden heeft onder het laten vallen van een

[p. 205]

staat, omdat die als te zwak wordt beschouwd en dat de tegenstelling tusschen het telegram van Januari 1896, waarin de openbare meening van Engeland bijna een casus belli zag en de boodschap naar Keulen, waarin de geheele wereld de volkomen vernietiging van de diplomatieke hoop van een klein volk heeft erkend, in staat is, het zedelijk aanzien van een hoofd van staat te vergrooten.

De Français schrijft: De heer von Bülow heeft ongeveer het volgende willen zeggen: ‘Frankrijk heeft Kruger met hoerageroep begroet. Dat is echter ook alles. Duitschland doet in dit opzicht evenals Frankrijk. De heer Delcassé is een ervaren staatsman. Ik ben er ook een’. Pardon, heer von Bülow, gij vergist u. Er bestaat een klein onderscheid tusschen u en Delcassé, tasschen Duitschland en Frankrijk. Wij hebben Kruger toegejuicht. Onze ministers, onze vertegenwoordigers hebben hem bezocht en geëerd....

Hij heeft gezien, hoe men zijne tanen begroette, hij heeft een geheel volk ijverig in de weer gezien, hem een glimlach te ontlokken door de herinnering aan de moordpartijen en brandstichtingen een oogenblik te verbannen. Zijn heldenmoed heeft onze ziel zoo geroerd, onze harten zoo doen kloppen, dat iedereen de voorzichtigheid uit het oog verloor en wij bezonnen ons eerst nadat wij gastvrij en goed geweest waren.

Dat hebben Duitschland, noch keizer Wilhelm, noch gij gedaan, M jnhee. Dat is het groote onderscheid. Waarom hebt gij u onthouden, waarom hebt gij u geplooid, vernederd, wanneer er tusschen Duitschland en Engeland geen verbond bestond zooals gij zegt? Ziet gij, heer Kanselier, er is tusschen onze landen een onderscheid. Wij hebben onze Schuldigkeit gedaan en gij niet.

De Globe meent, dat er nu geen twijfel meer kan bestaan, of de Keizer heeft gehandeld als een wijs en vaderlandlievend

[p. 206]

vorst en zegt dat hij, zich niet latende influenceeren door familie-betrekkingen, stelling genomen heeft tegen intriges, waardoor men hem tegen ons land trachtte op te zetten.

_**_*

Niet minder te ekenend de volksuiting te Hamburg. Daar werd een opgewonden vergadering gehouden om te protesteeren tegen de houding van de Duitsche regeering ten aanzien van president Kruger. Een der sprekers zeide o.a.: ‘De ridderlijke Franschen hebben de hand van den heer Kruger gedrukt, maar wij hadden andere reisbeschikkingen getroffen. Wij hebben het recht om te eischen dat onze regeering tusschenbeide komt. Als de heele wereld - Franschen, Nederlanders, Denen, Amerikanen - voor arbitrage is, moest dit, en zoo noodig het kanon, de Engelsche staatslui dwingen zich te bezinnen en toe te geven. Als een natie hebben wij het recht niet alleen woorden te hooren, maar onafhankelijke daden te zien, en het zou een daad van dien aard zijn als 's Keizers reisbeschikkingen hem in staat stelden den ouden president te Berlijn te ontvangen’.

_**_*

Ten slotte geven wij de volgende namen van gemeenten die naar aanleiding van Krugers onhoffelijke bejegening en de daarmede in verband staande rede van Prof. D^r Hasse in den Rijksdag uitgesproken, waarin de moedige boerenvriend de Duitsche regeering te woord stelde en waarop door den rijkskanselier zoo onernstig met een paar kwinkslagen werd geantwoord - in klinkende taal haar gevoelen omtrent deze allerjammerlijkste houding van het ambtelijke Duitschland lucht geven. Uit alle hoeken van het groote rijk en zelfs van daarbuiten, uit Engeland en Amerika, zijn deze uitingen toegestroomd. Wij brengen er enkele en slechts de voornaamste van onder de oogen onzer lezers.

Buiten de takken van den Alld. Verb, uit Berlijn, Karlsruhe

[p. 207]

en Leipzig hebben nog verzet aangeteekend of de rede van v. Bülow gelaakt, de steden: Bonn, Lübeck, Reichenbach i. P., Lindau am Bodensee, Hoboken b. Antwerpen, Nordstrand, Letschin, Pritzwalk, Wöllstein, München, Hamburg, Rhein-Main-Gau, Scherrebek, Essen, Dieburg, Werdau, Plauen i. V., Düsseldorf, Halle, Battenberg, San Francisko; van enkele personen uit München, Leipzig, Detmold, Wertheim i. Baden, Londen, Regensburg, nog eens Leipzig, Thorn, Stadtlengsfeld en vele andere.

Treffend b.v. de verklaring uit Reichenbach i. P.: Ondergeteekenden stemmen ten volle in met Prof. Hasse's indrukwekkende openhartige en passende verdediging van de stamverwante Boeren en van hun eerbiedwaarden leider in den rijksdag. Zij betreuren levendig de weinig waardige smaaklooze wijze waarop de rijkskanselier Prof. Hasse's rede beantwoordde...

Eveneens die uit Hoboken: deze tak wenscht Prof. Hasse geluk en dankt hem hartelijk voor de waardige, manlijk-kloeke wijze waarop hij aan het gevoelen en de meening der nationaalgezinden van het Duitsche volk in de Boerenvraag en de ware gemoedsstemming van deze bij de bejegening van President Kruger door de Duitsche regeering, heeft weten een uitdrukking te geven.

Wöllstein zendt Prof. Hasse gelukwenschen om zyn heerlijke Boerenredevoering naast dank en heil!

De tak München zal voor als na in de Boerenvraag niet alleen drukken op de stamverwantschap met het door roovers overrompelde volk, hij zal ook voortgaan met klem te verklaren dat in den grond de Boeren voor de stelling van wat Duitsch is in Afrika strijden...

Hij zal zich niet laten weerhouden uit al zijn krachten voor de zaak der Boerente werken, inzonderheid in het rustloos voortzetten van de inzamelingen ten bate van de strijders en hunne

[p. 208]

gezinnen (er kwam reeds 253,983.89 Mark binnen) en in zijn werkzaamheid tot het inlichten van het Duitsche volk in deze zwaarwichtige aangelegenheid.

Hij hoopt echter dat de regeering in de Boerenvraag spoedig weer een waarachtig nationale houding zal aannemen en hem aldus toelaten haar in de oplossing van deze zaak zooals van elk ander nationaal vraagstuk krachtig te steunen.

De tak Essen dankt en verklaart: Gij hebt in de ons diepberoerende vraag en vooral sedert het afwijzen van Pres. Kruger ons nog dieper aangrijpende vraag, manhaftig en Duitsch het gevoelen der groote meerderheid van ons volk, van de nationaalgezinde meerderheid uitgesproken.

De tak Dieburg dankt Prof. Hasse hartelijk voor zijn kloekmoedig optreden in den rijksdag naar aanleiding van de diep te betreuren afwijzing van Presid. Kruger door de keizerlijke regeering. Hij spreekt zijn volle instemming uit met de verklaringen door hem gedaan en houdt zich voor overtuigd dat het Rijk zoo goed als Frankrijk en Nederland den President mocht ontvangen, dat het aanzien van het Rijk in het buitenland, zooals tal van bladen bewijzen, een gevoeligen knak heeft gekregen en dat tusschen de gevoelens der Duitsche volksziel en de houding van de Duitsche Rijksregeering op dit stuk een pijnlijke gaping bestaat.

_**_*

Na het woord van hulde, van bewondering en vereerende genegenheid door Germania bij monde van onzen medewerker D^r Haller von Ziegesar aan het grijze, waardige staatshoofd onzer dappere, roemrijke broederen, kan wel bij geen onzer vele lezers eenige twijfel bestaan omtrent ons gevoelen ten aanzien van de grof onheusche behandeling Oom Kruger van wege de Duitsche regeering wedervaren: het was voor ons een ontgoocheling, een bittere teleurstelling.

Red.