Gentsche Almanak voor den Jare 1823

[p. 20]

Pieter de Groote.

De nuttige hervormingen door Pieter den Grooten, in zyn uitgestrekt ryk, ingevoerd, en de beschaving, waer van hy den eersten grond heeft gelegd, onder volkeren, die nauwelyks, voor verlichting, vatbaer schenen, zyn alom bekend. Onder de menigvuldige vooroordeelen welke deze groote vorst, te bestryden had, was het vol gende: Dat de jongen, de ouden niet zullen verbeteren, wel een der voornaemste, 't welk aldaer, veel voorstaenders vond, gelyk er nog hedendaegs, hier en daer, eenen van dat gevoelen, gevonden wordt.

De keyzer, willende, onder andere, zyne nieuwe schikkingen, omtrent de kleederdragt, zien tot stand komen, waertegen men niet naliet, de gewone opwerping te doen, dat de jongen, de ouden niet zullen verbeteren, (of anders gezegd, dat onze voorouders, beter wisten wat zy deden, dan wy) verzinde den volgenden middel om hun zulks eens te doen beproeven, en zoo veel mogelyk, zyne onderdanen, van deze dwaling te doen te rug komen.

Aen een zyner raden oorlof gegeven hebbende, om een huwelyk aen te gaen, nam hy de kosten der bruyloft op zich, en liet op dezelve vele voorname lieden, zoo inboorlingen, als vreemdelingen nodigen, en beval, dat alle de gasten, in de dragt, die over 200 jaren in gebruyk was, aldaer zouden verschynen. De boyards, met mutzen op het hoofd, een voet hooger, dan het toenmaels de mode was, hadden bespottelyke en zeldzame kleederen aen, en waren alle te peerd gezeten; het peerden-tuyg was met afhangende vierkante zilvere platen, bezet, die tegen elkander sloegen, en het geluyd maekten van eenen turkschen beyaerd. Zyne czarsche majesteyt, was, in die kleeding zelf, tegenwoordig, en een ander oude boyard, moest deszelfs hoogen persoon, verbeelden. De andere min aenzienlyken, hadden de tuygen hunner peerden, met vertind blek, in plaets van zilver, doen behangen. De dames

[p. 21]

moesten mede, in oude russische dragt, verschynen; hare mouwen waren ten minste 12 ellen lang, doch in vouwen zamengetrokken, de hielen harer schoenen en muylen, bovenmate hoog, en zy kwamen in zeldzame en ongemakkelyke wagens, aenryden. Op de bruyloft-zael zag men verscheyde tafels, doch eene derzelve, dry voeten hooger, dan de anderen, aenwelke de verkleedde czar, beneffens de valsche czar, zaten, en die aen elk der gasten een schael brandewyn, toereykten. Vervolgens plaetste men zich aen de tafels: er werden overtollig vele geregten aengebragt, die wonder zeldzaem waren toebereyd, en in slechte schotels, werden opgedist. Hunne dranken kon men mede niet aenbieden: want het beste dat zy hadden, was brandewyn met honig vermengd, en als iemand daer van zich beklaegde, en een glas wyn verzocht, werd hem geantwoord, dat hunne loffelyke voorvaderen, waerop zy zich, zoo dikwils, beriepen, diergelyk een drank gebruykt hadden. De dans en het muziek, werd mede naer de oude eenvoudige wyze ingerigt, enof schoon het in 't midden van den winter was, werd het bruydsbed, naer de oude wyze, in eene koude kamer, gespreyd.

Deze byzondere zinryke vinding, waerover men zich niet genoeg, verwonderen kan, leerde den russen, hoe weynig regt zy hadden, zich op de zeden en gewoonten hunner voorvaderen, te beroepen, die zy nu zelven, niet zonder afkeer, beschouwen konden. Dit stopte den wederspannigen den mond, en maekte hun te gewilliger om zich naer heylzame verordeningen, te schikken.

De préjugé, dat de jongen, de ouden niet kunnen verbeteren, is oud, men kan er mede lagchen, zoo men wil, doch denzelven niet uytroeyen, om dat hy steunt op eygenliefde en dikwils op eygenbelang.

Plutarchus verhaelt, daer omtrent, het volgende:

‘Een der oude inwoners van Sparte, zeyde eens (aen Agis, zoon van Archidamus) die ook, reeds oud was, dat

[p. 22]

daer alle oude wetten en gebruyken des lands, dagelyks verbasterden, en men'er nieuwe invoerde, die slechter waren; en dat het al, van onder te boven, ging. Hy antwoordde al lagchende: Wel, indien het is, gelyk gy zegt, dan gaen de zaken immers goed; want het geheugt my, van myn' vader gehoord te hebben, toen ik nog een jonge was, dat het, in zynen tyd, ook, alles het onderst te boven, stond; hy zey my nog daerby, dat hy van zynen vader gehoord had, dat ook in zynen tyd, de gansche boel in de war was.’

Montaigne lagchte er ook mede toen hy zeyde:

Je serois honteux et envieux, que la misère et l'infortune de ma vieillesse, eust à se préférer à mes bonnes années, saines, éveillées, vigoureuses, et qu'on eust à m'estimer, non par où j'ai estè, mais par où j'ai cessé d'estre. Maer deze lagchen op hunne beurt, met Plutarchus en Montaigne.