De Gemeenschap. Jaargang 17

[p. 189]

Peter Crassaerts
Het wondere meeleven

Toen Jezus op Golgotha den geest gaf, was het of het heelal en al de krachten der natuur bij dit ontzettende gebeuren, het sterven van den Godmensch, werden geschokt. Reeds vanaf het zesde uur hing er over het geheele land een ongewone dichte duisternis, die als het ware vol schaamte de schanddaad der menschen scheen te willen verbergen. En toen het negende uur, de stervensstonde van den Wereldverlosser, was aangebroken, toen was het, of alles door een panischen schrik werd bevangen: het voorhangsel van den tempel scheurde in tweeën van boven tot beneden; de aarde beefde en steenrotsen spleten vaneen; de graven gingen open en vele lichamen van ontslapen heiligen verrezen. Zoo verhaalt de evangelist Mattheus kort en sober.

De verbeelding der menschen echter heeft dit meeleven van de natuur met 's wereld grootste drama nog verder uitgesponnen en tal van vrome legenden verhalen ons, hoe in het bijzonder de planten- en dierenwereld in het lijden van den Zaligmaker was betrokken. In oude boeken en almanakken kan men daarover tal van bijzonderheden vinden, die wij den lezers niet willen onthouden. Toen Jezus zich op Palmzondag gereedmaakte voor Zijn intocht in Jerusalem, vroeg Hij eerst aan een paard, of het Hem zou willen dragen. Maar het paard weigerde en zei, dat het geen tijd had, daar het eerst nog eten moest. Tot straf voor deze weigering moet het paard nu aldoor eten, zonder ooit verzadigd te worden. Jezus wendde zich toen tot een ezel, die zich aanstonds bereid verklaarde, Hem te dragen, en als herinnering hieraan ontving hij een donker kruis op den rug.

Alvorens Jezus het groote lijden aanvaardde, begaf Hij zich eerst naar den hof van Gethsemani om daar te

[p. 190]

bidden. Toen Hij den Vader smeekte, den kelk des lijdens van Hem weg te nemen, lag hij neergeknield onder een populier. Jezus werd door doodsangst bevangen en Zijn zweet droop als bloeddruppels neer op den grond. Toen de populier dit onbeschrijfelijke leed aanschouwde, begon hij te sidderen, de bladeren beefden en trilden, en dat doen zij tot op den huidigen dag. Een andere sage verhaalt, dat de populier het hout geleverd heeft voor het kruis en dat hij daarom nog altijd siddert en trilt.

De legenden zijn het er echter niet over eens, welke boom het hout voor het kruis van Christus heeft afgestaan. Sommige noemen den els en men zegt, dat daarom het hout van dezen boom bloedrood wordt, wanneer men erin hakt of snijdt. Andere verhalen, dat de clematis vroeger een groote boom was en dat van zijn hout het kruis werd vervaardigd. En omdat de clematis zich daartegen niet heeft verzet, werd zij gestraft en vervloekt met de woorden: ‘Van nu afaan zult gij geen planken of balken meer kunnen leveren.’ Sindsdien is de clematis een klimplant met paarsblauwe bloemen; zij kronkelt en wentelt zich van berouw en verdriet.

Ook voor de geeselroede moesten de planten het materiaal leveren. Eerst ging men naar het riet, doch dit dook haastig weg onder het water, zoodat niemand het kon grijpen. Toen begaf men zich naar het braambosch, maar dit verzette zich uit alle macht en plaatste vlijmscherpe doornen op alle ranken. De wilg echter was niet zoo weerbarstig en stelde zijn twijgen beschikbaar. Daarom zijn er nu zoovele treurwilgen, die niet meer naar den hemel durven opzien, doch droef hun takken laten hangen en een plaats zochten op de kerkhoven, waar zij hun daad betreuren tot aan den jongsten dag. Volgens een andere legende echter was het de berk, die zich zonder aarzelen bereid verklaarde de takken voor de geeselroede te leveren; daarom wordt nu nog - ten teeken van verachting - het rijshout van dezen boom

[p. 191]

gebruikt voor het maken van bezems, om daarmee vuil en afval weg te vegen.

De kruisdoorn heeft - tegen zijn wil - de twijgen moeten afstaan voor de doornenkroon. Hij heeft zich genoeg daartegen verzet, maar het hielp allemaal niets. Ten teeken echter, dat hij geheel onschuldig is aan het lijden des Heeren, ontving hij van Jezus de sneeuwitte bloesems, waarmee hij zich telken jare in den lentetijd tooit.

Onder de dieren waren het vooral de kleine vogels, die ten zeerste begaan waren met het droevig lot van hun grooten Vriend.

Toen de doornenkroon op het hoofd van den Zaligmaker gedrukt werd, zag een klein vogeltje, hoezeer Jezus daaronder leed. Door medelijden bewogen vloog het naar Hem toe en trachtte de doornenkroon weg te nemen, maar het was daartoe niet sterk genoeg; één doorn slechts kon het uit het hoofd van Jezus trekken. Daarbij viel een druppel van het kostbaar Bloed op zijn borstje en aan de roode vlek, die daardoor ontstond, heeft de kleine vogel zijn naam te danken: roodborstje.

Ook de kruisbek werd diep getroffen door het lijden van Jezus en toen Deze aan het kruis hing, wilde de kleine vogel Hem helpen. Hij probeerde met zijn snaveltje de zware spijkers uit het kruishout trekken. Door het wringen echter werd het snaveltje geheel verbogen en nog altijd heeft het dezen vorm behouden.

De leeuwerik werd vooral bewogen, toen Jezus klagend uitriep: ‘Ik heb dorst!’ Hij vloog weg om water te halen. De kraaien en raven zaten ermee te spotten. Maar Jezus was dankbaar voor de goede bedoeling van den kleinen vogel en Hij schonk hem een schoenen zang en een hooge vlucht. De kraaien werden voor hun spotternij gestraft en tot onleschbaren dorst veroordeeld, terwijl de raven zich van toen af aan moesten voeden met allerlei stinkend aas.

Ook zijn er - volgens de legende - planten en dieren,

[p. 192]

die niet alleen hun bijzondere eigenschappen, maar hun heele bestaan aan het geweldige gebeuren van Golgotha hebben te danken. Uit het bloed, dat uit 's Heeren wonden vloeide, ontbloeiden de viooltjes, en de tranen, die uit Zijn oogen welden, vielen niet op de aarde neer, maar zweefden weg als bijen, om den menschen den zoeten honing te schenken.

Toen het lichaam van Jezus van den Calvarieberg weggevoerd en in het graf gelegd was, kwamen de beulen, om het kruis weg te nemen. En terwijl zij met dit werk bezig waren, wierpen zij de spijkers achteloos in het zand. Toen Maria, 's Heeren Moeder, later de nagels bijeenzocht en ze wilde oprapen, veranderden zij opeens in roode bloemen, die zoozeer geleken op de spijkers, waarmee Christus was vastgenageld, dat zij kruidnagels genoemd worden.

Na den dood van Jezus heeft de wijnstok van Sorrento zijn druiven zwart geldeurd ten teeken van rouw. De daaruit geperste wijn wordt sindsdien ‘lacrimae Christi’ (tranen van Christus) genoemd.

Zoo leefde de heele natuur mee met het lijden en sterven van den Godmensch en toen Hij den geest gegeven had, verzonk alles in troosteloosheid om het droeve drama, dat zich op Golgotha had afgespeeld.

(Leo Gestel)