De Gemeenschap. Jaargang 13

[p. 522]

G. Engelberg
Kleine Johannes

De groene avond. Over 't land en de beemden doet hij zijn aarzelgang. In de wol van de schapen duwt de wind de ronde kuiltjes en nu en dan neemt hij een pluizeken mee. O, waar het vliegt, het houdt het oog gebonden van den kleinen herder, een kind op bloote voeten; hij volgt het pluizeken tot het geen donkeren achtergrond meer heeft en 't onzichtbaar wordt in de ijlte. Dan drijft hij de kudde weer verder; in 't gedroom van zijn bruine oogen doen ze hun trippelen, af en toe steekt er een den kop omhoog, dan trilt er een roepje weg. Een kort roepje dat over het paars van den grond huppelt en ergens ver weg nog hangt te leven. Maar op dit uur krijgen ze den trek naar hun stal. Ze gaan stilaan tesamen drummen en zoeken de warmte voor de avondzoelt'. Het is misschien de rust in dezen vrede om de aarde die haar ingetogenheid over de wegen weeft, een stil verblijden dat komt van het bloesemende geboomte 't allenkant. Van de boomgaarden op de helling van groen waartegen hun witheid diep teekent. Och, het doet het herderken wellicht iets. Het doet een greepje naar zijn hart, het lieve geheime van een wensch waarnaar hij zoo dikwijls vraagt en wat hem nog nooit bereikte. Een teleurgestelde lente. Een onbegrepen voldaanheid, waaraan hij zijn droomen zendt omdat zijn mond ze niet fluisteren kan. Nu gaan ze weer vóór hem in hun dansende vlucht. Een elfje! Een fee die zijn wenschje hoort en het vervult. De goeddoende angst dat de fee toch eens door de witte draden van de stilte op hem toekomt. Wat is de wind daarmee vergeleken die de rimpelkens op 't beekwater legt, en waarin hij zijn bestofte voeten wascht. De koelte die daardoor hooger stijgt en 't zweet

[p. 523]

gaat drogen onder zijn voorhoofdhaar. Wat is dat allemaal tegenover het zoete begeeren van zijn eenzaamheid, van zijn droom waaraan de klank niet sterven wil in zijn kinderziel. Nu recht hij zich staande in het water en vouwt de handen voor de borst. Op de berm graast langs beide kanten de kudde. Een lam drinkt. Als het den kop heft vallen de klare druppen van de herkauwende snoet. Dan mekkert het een beetje om moeder. Die blaat het tegen. Johannes kan zeker bij dit alles geen woorden vinden. Een fee, vraagt zijn mond. Een fee. Och het is misschien niet alles wat hij zeggen wil, er wentelt zooveel daar binnen waar die volte leeft. Hij heeft wellicht het besef van een gemis aan schoone woorden die hij niet zeggen kan en wat de fee weerhoudt zich aan hem te vertoonen. En het is ook wel dat wat op zijn gezichtje die natte streepjes van uitende treurigheid legt. Het helpt niet of hij de handen aan de avond vouwt. Of er een kudde drumt in ingetogen liefheid door het ruischen van dit oogenblik, en zwijgend het trachten volgt van zijn wensch.

Hij komt uit het water getreden. Hij droogt zijn gezicht. Met een wijdsche gebaar beveelt zijn arm de kudde. Ze hebben een golven van kleine en grootere zachte ruggen vóór hem. Ze loopen in spits, er blijven er geen achter. Neen. Maar Johannes heeft zeker zin in dat eene blatende lam. Hij neemt het in de armen. O, de warme vacht in zijn hals, het vochtige snoetje dat nieuwsgierig toetst aan zijn wang, het gaat een glimlach om zijn mond leggen. Van gelukkig aanvoelen door iets, waarvan hij verstoken blijft. Een liefkozing. Uit de wijdopen stal komt de weeë geur. De warmte. Johannes staat daar bij; langs de eene zijde den stal, langs de andere de lauwe schemering van den avond die om alles ligt gesloten. Waarin de bloesems stil vallen van de bloemen, van de groeiende vrucht die blij loslaat de witheid van haar kroon. Zoo telt Johannes de schapen die langs hem komen en een geduw hebben van hun

[p. 524]

flank aan zijn bloote beenen. Dan sluit hij den stal weer dicht na het laatste.

Binnen in de doening is een gezwijg van etende monden, en een klein rumoer van lepelende handen aan de borden gemaakt. Van 't open deurgat komt een meisje buiten. Ze bolt de handen voor den mond, en roept: Johannes! Een kinderroepje. Een helle klank. Johannes gaat van dat roepje weg naar 't hek. Johannes! Wil Johannes niet binnenkomen en eten? Het meisje gaat nu wat kijvends in haar stemmetje leggen. Ze staat nu vlak bij hem. Hoort ge niet, zegt ze, ik riep. Johannes kijkt het kind aan. Het is kleiner dan hij, en jonger. Ze heeft een weelde van goud om haar hoofd. Een wemelende massa lievigheid om een blozende gezichtje dat lacht tegen den ernst van Johannes' oogen.

Zoo, zegt Johannes. Hij voelt zich zeker ietwat grootsch als hij op het meisje neerkijkt. Maar dat verdwijnt weer langzaam als het koesteren van iets vertrouwelijks over hem valt. Och kom, zegt hij, waarom zou ik zoo maar luisteren en doen wat gij zegt. Hij gaat nu geheimzinnig doen. Moest ik komen eten, vraagt hij. Het is misschien maar allemaal kinderlijkheid bij hem, doch het doet het meisje even opkijken en vragen: Waarom komt Johannes niet, de anderen zijn er immers ook. Daarvan spreken we niet, doet Johannes. O, die knaap heeft waarachtig nog een neusoptrekken voor wat hem moest aanzetten naar binnen te gaan. Nu torst hij met al de kracht van zijn kinderarmen het meisje en plaatst haar op den stut van 't hek. Vervolgens klautert hij naast haar op 't hek zelve.

Daar is nog een breede hoek licht in 't Westen. Die geeft wat de donkerte toekomt. Een gat naar den hemel, geel en rood, en vloeiende randen. Er is nu geen wind. Zoo dalen de nevelen daar waar de schuren staan en de hooge gewassen, en tusschen de stammen en het kreupelhout. De nevelen, Johannes en het meisje zien ze komen, het is nu alles vrome traagheid

[p. 525]

om hen. Maar heeft het op deze kinderen denzelfden indruk dien het op groote menschen en jonge lieden maakt? Drijvende banen witheid gaan hun droomen vooraf naar een mogelijkheid van het verwezenlijken, naar een verhoopte veropenbaring van wat in hun zieltje besloten ligt. Johannes laat zijn kin in zijn handpalmen rusten. Hij heeft zijn blik naar de geteekende einder waarboven groot de maan is opgegaan. Hij is van levendigheid en diepe stemming vervuld, het wroetelt onweerstaanbaar naar voren, hij voelt zeker zin die te uiten. Dat trillen van een kinderfestijn, lieve hemel, het omkenteren van zijn geheim aan den avond, aan luisterende meisjesooren. Dat wil ik me afvragen, zegt hij tenslotte. Hebt ge ooit wel een fee gezien? Ja, hij vraagt het zoomaar natuurlijk, er is niets geen gedwongenheid in zijn stem. Het meisje kijkt naar hem, haar oogen verwijden een beetje. Een fee, zegt ze. Neen, dat zal wel niet. Het komt wat onzeker. Een fee, Johannes. Gij? Wie weet, antwoordt hij, ik meen van wel. Och, wat doet hem alzoo spreken, zijn hoofd rust in zijn handen nog, hij voelt nu wellicht plots het gewichtige van zijn bewering. Hij duwt iets weg, iets wat hij niet wil doorstaan, een hinderende twijfel die tracht af te breken wat zijn verbeelding heeft gebouwd. Ja, zegt hij rap, daar was een fee. En een gedempte oh klinkt zwak naast hem weg. Ja, doet Johannes gejaagd. Een blauwe fee. Die kwam van hoog naar beneden en ze had een gouden kroon op haar hoofd. Hij wendt zich tot het meisje; en ze had voorzeker haren lijk gij. Maar dat is misschien niet genoeg voor het kind. Ze vraagt, of het alles is wat zijn oogen zagen. Waar ze vandaan kwam, hoe kan ik het weten, weerstreeft Johannes, ik zei immers ergens uit de hoogte. Misschien wel uit den hemel. Haar kleed was blauw. Groote witte vleugels. En muziek. Ik wou maar dat ge 't ook gehoord had. Het was zoo niet om na thuiskomst aanstonds binnen te komen en te eten lijk de anderen, zooiets

[p. 526]

gaat niet zoo vlug. Neen, knikt het meisje. Dat begrijpt ze volkomen, Johannes. Haar gezichtje is een en al ernst, er is aan haar wel een beetje ontzag voor hem als ze vraagt: en wat zei de fee? Zei ze niets? Zei ze niets, echoot Johannes en het is zeker om tijd te winnen. Wat zou ze hebben gezegd... Zoo Johannes, zei ze, hoedt ge de schapen? Ja, dit heeft ze misschien wel. En wat nog, Johannes? Wat nog? Neen, nu moet ge niet zoo nieuwsgierig zijn, feeën zeggen immers niet zoo heel veel. Ik geloof wel dat dit alles was... Toen heeft ze nog eens gelachen, en... en eens over mijn haren gestreeld. Ja, dat deed ze. Dan is ze weer heengegaan. Naar omhoog? Ja, zegt Johannes stil, naar omhoog. En de muziek ook.

Hij kijkt met vochtige droomoogen hoe de nevelen hun tocht doen. Naar de sterren waar de fee heel misschien haar kasteel bewoont. In zijn kinderzieltje is nu alle twijfel weg. Hij zag de fee daarstraks. Hij hoorde de muziek. Hij hoorde en zag wellicht, lijk het meisje naast hem het nu doet en waarvan ze nog zoet glimlachend nadroomt in kleine knikkende gepeinzen...

(Alice Frey)