De Gemeenschap. Jaargang 9

[p. 232]

Albert Kuyle
Drie woorden

Het wordt nu iederen dag moeilijker. Na iedere verte reist een verdere op, en de hoek die het menschen-oog kan snijden, is niet breed genoeg om de gekomenen te omramen. De leider heeft de steun niet meer van het hartelijke woord en de blik van een onbevangen mensch. De wolk van de eerbied en de bewondering is geschoven tusschen hem en de horde die hem opstuwde. Hij verlangt er nu niet meer naar, en er is een onvolledige vrede rond hem, op de hoogte waar geen vijand hem naderen kan. Zijn hart leeft als vroeger in hem, maar het kan nu alleen nog maar een klein gevoel overdragen aan de rede die het bouwt. Daarna keert geen gevoel in het hart terug. Niets keert in het hart terug, dat er eenmaal uitging, en als de gedachte is weggevlogen, uit de mond, herkent het hart zijn kind niet meer.

Toen de twaalf tot duizend geworden waren, vond de leider woorden, en het was hem als sprak hij tot een enkele man, die zijn vriend was.

De duizend groeiden tot twaalf maal duizend, en hij sprak tot hen, de weinige woorden die hij vinden kon, en het was hem als sprak hij tot de vrienden van een vriend.

Nu gaat de horizon teloor achter de volgelingen, en de top van de driehoek is hooger geworden, naarmate de basis breeder werd. Stijler de zijden.

Van zijn hoogte mee naar beneden zal hij de woorden moeten brengen, die bevrijdend zijn. Die als roepende vogels over de massa uitvliegen, en aan ieder oor verzekeren dat het nieuwe leven geboren is.

Zij hebben alles achtergelaten om bij hem te zijn. Wat hen restte aan geloof en geluk bleef liggen, en zij geloofden

[p. 233]

zonder een oogenblik twijfel dat in hem het wonder zou geschieden, dat hen mede volledig bevredigen zou.

Hij weet dat het ergens in hem verborgen is, en dat hij moet vinden. Dat hij alleen de zorg heeft open te zijn, volkomen toegankelijk van binnen uit, en dat de woorden zullen opstijgen die hij behoeft.

Hij herinnert zich dat hij zou kunnen bidden om het woord, en dat hij vroeger gebeden zou hebben weet hij. Hij weet ook dat de woorden die hij zou nederbidden, door hem verworpen zouden moeten worden, omdat ze als vogels zouden zijn die de massa de weg wezen naar huis.

God is een woord. Het is het eenigste dat volstrekt en onvergankelijk waarde heeft, maar het is het eenigste woord ook dat de droom der gekomenen zou vernietigen. Er is een ander woord dat de aarde tot een bloem kan maken, en dit woord heeft hij beloofd.

Hij zal het geven, al stierf hij er aan.

In de eenzaamheid van zijn bewaakt vertrek houdt het hart niet langer zijn gevoelens terug. Het vangt aan te spreken en het spreekt van voorbije dingen. De rede luistert en weet dat geen enkel van de voorbije dingen nog waarde heeft. Het hart voelt om God heen, en het spreekt van de dag van de ridderslag.

Een jongen van veertien jaar, met een volwassen mannenhart die in een volstrekt bewust uur knielt voor een oud man. Voor een gezant van den Leider, die geen andere boodschap brengt dan de Liefde, en geen ander teeken dan de zalf der Koningen op het voorhoofd.

Later werd die geknield had, een immer rechtstandige. Sterker en grooter dan de gezant van den Leider, en machtig boven hem.

De leider is alleen, en daarom mag hij met de handpalm langs het voorhoofd strijken, als wischte hij nu nog het Chrisma af, dat daar brandde.

[p. 234]

Hij buigt zich voorover naar het hout van de tafeL En zelfs die spiegelt glanzend zijn beeltenis. Dan raakt zijn voorhoofd het hout en gaan de oogen dicht.

De zes zijn gezeten, en de Leider staat. Hij heeft hun gezegd hoe de boodschap luiden zal, en zij hebben hun ontgoocheling slechts achter eerbied kunnen verbergen.

‘Gelijkheid, vrijheid en broederschap’, heeft hij gezegd. Geen enkel woord meer, en geen enkel minder.

Hij ziet rond, en hij leest in hen hoe wiekloos zijn woorden waren. Dan vat hij ze in de hand, en spreidt hen de vleugels open.

Hij verklaart hen de vrijheid die gebonden is. De gelijkheid die onderworpen is. De broederschap die de wijsheid tot broeder nam.

Hij schrijdt met hen door Athene, door Rome, en langs de Bastille. Dan eindigt hij kort. Zij weten nu dat hij de woorden nieuw maakte, en dat zij hem volgen zullen aan het hoofd van de honderdduizenden.

De zes zijn vertrokken en de leider staat. Voor de derde maal in de laatste maand ontving hij het teeken: zijn hart slaat een roffel, als rumoerde het tegen een overmacht.

Hij weet dat het over hem kan komen: een dag of een uur dat die roffel heviger wordt, en hem oproept tot een eeuwig vertrek. En nu, nu glanst zijn gelaat, want terwijl hij dan alleen de laatste strijd zal strijden, zullen zijn woorden de wereld hebben vernieuwd, en zullen zijn woorden eeuwig verder stroomen.

De bedwelming is nooit zoo hevig geweest. Er stijgt een damp uit de massa's op, die hem rustig doortrekt, en hem doordringt van zekerheid. Zij staan tot de horizon, en achter de horizon staan ze opnieuw.

Tusschen hen is het woud van de luidsprekers gegroeid, en op de zuil voor hem staat als een nieuwe graal de micro-

[p. 235]

phoon. Als een rivier breed staan de getrouwen om hem, en uit de witte lijn der gezichten neuriet hem een ononderbroken vereering toe.

Hij staat tegen de hemel, het hoogste punt in dit land, en als hij de arm heft, dondert de kreet in zware golven tot hem. Roerloos en in een bovenaardsch verwachten staan de gekomenen, als hij de eerste woorden spreekt.

‘Gij allen zijt gekomen om het nieuwe woord. U allen zal het nieuwe woord gegeven worden.

Gij allen hunkert naar de Boodschap. Uw aller hunkering zal ik bevredigen.

Gij allen liet Uw land en Uw huis en Uw grond. Meer dan een land en een huis en een grond zullen mijn woorden U zijn.

Drie woorden zal ik tot U zeggen die U bevrijden zullen. Het eerste zal Uw kracht en Uw sterkte zijn. Uw geloof, Uw betrouwen, Uw zekerheid, Uw glorie.

Het tweede zal Uw teederheid zijn, Uw liefde, Uw voorzichtigheid, Uw zuiverheid, Uw veiligheid en Uw schutse. Het derde zal Uw mannelijkheid zijn, Uw eerlijkheid, Uw hoop, Uw bescherming, Uw arbeidzaamheid, Uw daadkracht.

Drie woorden. En zij zullen U vergezellen waar gij staat. Zij zullen voor U bloeien en gij zult U aan hen verkwikken. Drie woorden, en geen enkel meer zal U gegeven worden, en geen enkel meer zult gij behoeven.’

Als een regen over een onafzienbaar land verdicht zich zijn woord, het keert naar hem terug en wiekt weer uit, en er is alleen maar zijn stem die zaaiend over de massa gaat.

Nu zullen de vlammende woorden over hen geschreven worden.

Nu, nu zijn hart een roffel begint, die heviger en heviger wordt, en die klopt tot in het verhemelte. Zijn hand groeit als een klimmende bloem naar boven. Zijn lichaam rekt zich om het hoog uit te werpen in de verkondende graal.

[p. 236]

‘Deze drie woorden zijn’.....

Dan is er een enkele seconde stilte, stilte als berg die gaat schuiven. De hand van de leider daalt, langzaam en met zekerheid. Zij beweegt zich naar zijn hart, als wilde hij het weggeven aan allen.

Dan breekt zijn gestalte tot een vallende slapte, tot een geknielde, tot een lang-gestrekt mensch op den grond. Zijn hoofd beukt de zuil omver, terwijl de microphoon hem tot tegen het gezicht rolt, en zijn armen omvatten de zuil als wilde hij zich nog eenmaal steunen tot opstaan.

Dan zucht het uit de diepste diepte van zijn bestaan, van zijn hart en wezen. De zucht slaat sterker neer uit de luidsprekers, en het is als het wiekend zoemen van een duif.

Dan gaan de lippen geluidloos van en naar elkander. De oogen vallen dicht En, terwijl de roffel van het hart hem dwingt tot een eeuwig vertrek, spreekt hij drie woorden, die als een getemperde muziek uit de luidsprekers vallen: ‘Jezus, Maria, Jozef.....’