De Gemeenschap. Jaargang 8

[p. 282]

Franciscus de Smidt S.J.
Vande salighe doodt vanden heylighen Ignatius

(naar het Spaansch van Pater Andreas Lucas.)

Hy hadde soo vierige begheerten van Jesus te sien, dien hy soo hertelijcken beminde, dat hy stervende de doot beriespte als traegh ende onaxaem om datse niet en quam; en daer op peysende spronck sijn hert op in sijn lichaem, ende overvloeyde van liefelijcke traenen, en seyde al suchtende: Heer, wanneer sal dese ballickschap een endt nemen, wanneer suldy den harden kercker van dit lichaem open breken? wanneer sal ick u gheselschap ende tegenwoordigheyt ghenieten? O mijnen goeden Jesus, den welcken ick in dit leven gearbeyt hebbe¹⁾ uyt ganscher herten te beminnen, naer den welcken ick altijts ghesocht hebbe. Ghy hebt nu, o Heer alle mijne begheerten volbracht; wat resteerter anders, dan dat ghy uwen dienaer laet in vrede rusten.

Dit seyde hy om dry redenen, die hy begheerde in dit leven volcomen te syn: te weten, de Societeyt bevestight te wesen; de gheestelijcke exercitien door de pausselijcke autoriteyt gheapprobeert; ende de constitutien ende reghelen beschreven. Dit heeft hy altemael met sijne ooghen volbracht ghesien; en de religie, die hij ghefondeert hadde over de heele werelt verbreyt. Den heer heeft het gebedt van sijnen dienaer verhoort, en den dagh en de ure van sijne doodt veropenbaert: en daerom begonst hy aen sijne bekende ende vrienden adieu te segghen, schrijvende dat dit de leste brieven souden wesen, en hunlieden niet meer in dit leven en dacht te sien, maer voor de selve in den hemel

1) Mij beijverd heb.

[p. 283]

Godt soude bidden. En hebbende de regheringhe ende het vervolgh van somnighe affairen aen twee treffelijcke Patres bevolen, heeft sich buyten ende in sijne eenigheyt¹⁾ vertrocken, om alleen met Godt ende sijne siel van sijn afscheyt te handelen.

De cranckheyt des lichaems vermeerderde alle daghe, en de ghewoonelijcke pijnen; soo met den ouder als met de gheduerighe ende vierighe ghebeden ende begheerten van met Christo te wesen, ende strax tot sijnen center²⁾ te comen. Het was heel noodigh weder naer 't Professen-huys van Roomen te keeren en te bedde te ligghen. Hy biechtede hem om te sterven ende ontvinck sijne kercke rechten³⁾ donderdaeghs savonts, voor den dagh van sijne doodt: ghelijck hy oock secretelijck riep P. Joannes Polancus, secretaris vande Societeyt, ende seyde hem met een groote gherustigheyt ende liefelijckheyt, dat hy⁴⁾ strax by den Paus soude gaen, en hem van sijnen 't weghen de Societeyt bevelen, ende sijne benedictie ende Vollen Aflaet eysschen: ende van sijnen 't weghen hem soude segghen, dat hy, door d' oneyndelijcke goetheyt Godts verhopende haest in den hemel te wesen, Godt voor sijne heyligheyt met meerdere sorghvuldigheyt soude bidden, dan hy hier op der aerden ghedaen hadde. P. Polancus tot dese woorden verbaest staende, seyde tot hem: Is 't moghelijck Vader, dat dese saeck soo grooten haest heeft: waer op den H. Man antwoorde: Ja soon, het endt van mijne daghen is nu ghecomen. Gaet strax tot onsen alderheylighsten Vader, syne benedictie ende Vollen Aflaet eysschende, niet alleen voor my, maer oock voor eenen anderen siecken Pater, die haest sal sterven. Desen was P. Martinus de Olave, die binnen corte daghen stierf. P. Polancus steldent noch uyt, hem dunckende

1) Eenzaamheid.

2) Lett.: centrum = middelpunt. Hier: doel.

3) Laatste H.H. Sacramenten.

4) N.1. Pater Polanco.

[p. 284]

dese verhaestinghe onnoodigh, en datter niet en was te vreesen, nademael de sieckte soo cleyn was.

Eenighe van sijne kinderen verstaende de resolutie vanden H. Man, hebben de twee uytnemenste Doctoren Turrianus en Petronius gheroepen, al was sijne onsteltenis van cleynder weerden, en men gheen achterdencken en moeste hebben; welcke den siecken besoeckende verclaerden, noch de sieckte de pijne weert te sijn, ofte eenigh tegenwoordigh perickel van te sterven te wesen: hebben nochtans eenighe medicijnen gheordoneert, welcke hy ghebruyckt heeft; toonende hem in dese ure niet min ghehoorsaem als ootmoedigh; sonder te betoonen dat hy van Godt ghewaerschouwt was sijn gheluckigh endt nu naer by te sijn. Hierom, ende om de verclaeringhe vande Doctoren, en is niemant besorght gheweest by hem te waecken; ende den H. Man danckte Godt grootelijckx, om dat hy sijne begheerten volbracht, van alleen in dese ure ghelaeten¹⁾ te sijn, ende alle sijne kinderen te rusten, ende niemandt moeyelijck ofte swaer te vallen. Den heelen nacht heeft hy in seer soete t'samensprekinghen met d'alderheylighste Dryvuldigheydt, met Christus Jesus, met de Coningin des Hemels ende met alle Godts Heylighen overghebracht; met soo gheweldighe affectien ende suchtinghen, dat sijne naghebueren het selve hoorden: 't gheen nochtans niemant nieuw en docht, en veel min een achterdencken hadde dit het leste ghesucht van die hemelsche Zwaen te sijn; jae hebben eer ghedacht, dit eenighe besoeckinghen vanden Hemel te wesen, die den H. Man hadde, en waeren hem ghewoon daghelijckx over te comen. Waerom niemant sich en roerde, ofte hem quam by-staen. S'morghens vroegh sijnse hem comen besoecken, ende vonden hem sijnen gheest gheven, de handen naer den Hemel heffende; ghelijck hy ghemeynelijck in sijn ghebedt dede; het aensicht opgheheven en met d'ooghen sterlinckx²⁾ den

1) Lees: in dit uur alléén-gelaten.

2) Star, starend.

[p. 285]

Hemel aenschouwende, den soeten Naem Jesus aenroepen. Sy waeren allegader verwondert ende verbaest van soo onverwachten ongheval; en verranderende de verwonderinghe ende verbaestheyt in een droefheydt ende ghevoelen, hebben sijn heyligh bedde omringhelt, het selve met haere traenen besproeyende, ende Pater Polancus, sijne schult ende ongheloovigheyt bekennende, is rasch gheloopen by den Paus om sijne benedictie ende Vollen Aflaet te versoecken: welcken betoonende dit seer te ghevoelen en droevigh te wesen, sulcken man te verliesen, heeft geren ghejont al t'geen versocht was. Sijne kinderen hebben aen den H. Ignatius eenighe confortativen¹⁾ ghepresenteert, wanneer hy seyde: ‘Ten es nu gheenen tijdt.’ Hy begheerde de ghewijde keers ontsteken te hebben, met de selve verclaerende het Gheloof t'gheen hy beleedde, ende waer in hy wilde sterven, als oock de liefde en het Goddelijcke vier t'gheen hy gheaerbeyt hadde de heele werelt over te ontsteken. Want om te gaen door de duyser poorten des doodts, en door soo onbekenden ende sorghelijcken wegh, van noode is het licht voor te gaen, houdende de bernende keers in de handt (welcke noch hedens-daeghs te Brussel als een kostelijcke Reliquie in 't College met een groote eerbiedinghe bewaert wort) ende her-haelende sonder ophouden den soeten Naem Jesus, dien hy in sijn leven in sijn hert soo diep ghedruckt hadde, is sijnen aldersuyversten gheest met een groote rust ende stilligheydt in 't gheselschap der Enghelen ende hevlighe Patriarchen naer den Hemel ghevloghen, om de saligheyt te ghenieten; welcke dien grooten Heer ende Vader des huysghesins voor sijne ghetrouwe dienaeren bewaert heeft: behoudende een seer liefelijck, wonderlijck ende seer schoon wesen. Hy is in 't jaer 1556. den 31. Juniurs op eenen Vrydagh smorghens ten ses uren ghestorven, een ure naer den Sonnen-op-ganck, 65. jaeren oudt zijnde: en naer dat de nacht vande doodt voor by was, heeft sijne gheluckighe siel de Sonne der glorien ghenoten.

1) Versterkende middelen.