De Gemeenschap. Jaargang 7

[p. 272]

Hagel

Een fout in het apparaat.

Nog steeds werkt het apparaat ter verbreiding van de ene, vastgestelde en gepatenteerde mening onder katholieken over art. 177 niet volkomen feilloos. Er blijven altijd opnieuw loslopende wilden, die de kolommen der dagbladen weten te naderen en de treurige moed hebben het officiële consigne te vergeten voor hun eigen overtuiging.

Niet dat de gevolgen hunner onbezonnenheid zo verschrikkelik zijn. Er is wel een koloniale kroniekschrijver te vinden, die nogmaals zijn kronkelend betoog wil afdraaien om de mogelike uitwerking op de lezrs te neutraliseren. Als meest verpletterend bewijs wordt dan gewoonlik glimlachend en zegevierend gebruikt de duur van het verblijf in de koloniën. En na iedere gestilde storm is de redactie dankbaar. De schijn der onpartijdigheid is bewaard; aan het consigne is niettemin vastgehouden. Lastiger wordt het wanneer niet alleen hardnekkige enkelingen zich inlaten met deze kwestie, - hoe zouden zij inzicht bezitten, terwijl zij wellicht nooit onder de waringins waren? - maar als zelfs lieden, die uit hoofde van hun geestelike stand en hun jarenlange ervaring uitstekend op de hoogte dienden te zijn van de plechtig goedgekeurde, enig-zuivere mening, zich verstouten te handelen alsof de koloniale kroniekschrijvers niet herhaaldelik en succesvol hun betogen hielden. Tegenover deze plichtvergeten missionarissen kan niet zo eenvoudig worden opgetreden. Misschien is het echter best mogelik langs andere wegen ook die stemmen stil te krijgen. Het apparaat dient zuiver te werken en geen fouten te tonen als de volgende:

In ‘De R.K. Missie op de kleine Soenda-eilanden’, een uitgave van het Gezelschap van het Goddelik Woord en verschenen met een zeer waarderende inleiding van Mgr. Arn. Verstraeten, apostolies vicaris van de Kleine Soenda-eilanden, staat op blz. 23 te lezen:

‘Door artikel 177 van het regeeringsreglement wordt (evenwel) bepaald dat geloofsleeraren, priesters en predikanten een door den Gouverneur-Generaal of zijn plaatsvervanger toegestane bizondere vergunning noodig hebben om hun ambt in een bepaald deel van Ned. O.-I. te mogen uitoefenen. Wordt deze vergunning nadeelig bevonden of de daaraan verbonden voorwaarden niet vervuld, dan kan het verlof worden

[p. 273]

ingetrokken. Gevolgelijk heeft de regeering de macht de Christelijke missionarissen verwijderd te houden van overwegend Mohammedaansche gebieden, en de overige gebieden tusschen Kathol. en Protest. Zending te verdeelen.

Daar deze beperkingen niet den Islam treffen, die overal vrij mag propageeren, is de bestuursmaatregel: uit bepaalde gebieden alleen den christelijken godsdienst te weren, zeer onbillijk en van een natie, die zich christelijk noemt, wel zonderling te noemen; verder toont de regeering zich inkonsekwent, wijl zij eenerzijds vrijheid van godsdienst waarborgt, anderzijds de verkondigers van den christelijken godsdienst voorschrijft, in welk gebied de Katholieke, in welk gebied de Protestantsche Zending mag werken.’

Wat moet de zeer gewone, missiesteunende, roomse lezer nu denken als hij het bovenstaande leest na de wel niet heldere maar toch in hun conclusie duidelike betogen der politieke koloniale kroniekschrijvers?

Er zijn raadjes los in het apparaat.

H.K.

‘Gratia supponit naturam’ en de hedendaagsche sociale toestanden.

In zijn boek ‘Mensch unter Menschen’, 't tweede deel van de trilogie: ‘Defensive oder Offensive’ (verschenen bij Hermann Rauch in Wiesbaden) schrijft de katholieke auteur, pastoor Emil Fiedler over ‘Christentum und Kapitalisme’ o.a. het volgende:

- De beste apostolische arbeid jegens millioenen van onze broeders is het Samaritaan zijn! Geen apostolisch werk is belangrijker dan dit. Daarvoor behoeft men van den Bijbel slechts dit te weten: ‘Ge zult uw naaste liefhebben als u zelf’ en ‘Had ik de liefde niet, zoo was ik niets’. Hier is 'n reusachtig terrein dat om apostolische arbeiders roept. Hier zijn groote velden in de wijnberg des Heeren die volkomen onvruchtbaar zijn - waar de wijnstokken bij duizenden verdorren, omdat nood en ellende de bodem versteend hebben. Hier wordt al 't zaad des Heeren tot voedsel der vogels. Hier kan niets anders groeien dan de distels van de verbittering en de dorens der haat. Voor alles is 't noodig hier eerst datgene te vermijden dat de aarde hard en voor 't zaad onontvankelijk maakt. Hier wordt 'n Paulus, hij die voor eten en kleeren en goedkoopere woningen zorgt.

Er is zoo oneindig veel nood, die den hemel om wraak roept; woningnood, werkeloosheid en zielenood van hen die honger lijden of zich verkoopen moeten. En dat in een rijk van 62 millioen menschen, waarvan 90 pct. zich christen noemt!

En dan zal 't Christendom niet in staat van faillissement raken en door honderdduizenden niet als 'n afgedane zaak beschouwd worden?

Ondanks 't bepaald vreeselijke gevaar, waarin het Christendom zich bevindt, moet men zich altijd nog voorzichtig uitdrukken! Wij hebben ons tientallen jaren lang zóó voorzichtig uitgedrukt, dat de millioenen hongerlijders, de uitgebuiten en de

[p. 274]

slaven, niet weten of wij nu hun vrienden of wel hun vijanden zijn!

Natuurlijk mag niemand zich verkoopen, niemand! Zij kunnen 't hongerlijden en de kou kiezen. Maar wie van ons weet welke gedachten in iemand groeien die wekenlang geen fatsoenlijk eten kreeg? Hoe 'n mensch denkt en wat er van 'n mensch wordt, die nacht aan nacht op de koude grond, in 'n ruimte van 'n paar vierkante meter met nog vier anderen samen moet slapen? En zonder uitzicht op verbetering. Wie daar met steenen gooit, moet 'n gevoelloozer farizeeër zijn, dan die, tot wien de Heiland zijn ‘Wee!’ en ‘gepleisterde graven’ riep.

Dit is geen ‘mooi weer spelen’ met 'n theoretisch of ander socialisme, dit is geen profeetje spelen, dit is de bittere ernst van bittere feiten! De ellende der massa en de afval roepen duidelijker dan 'n profeet 't ooit vermocht, om 'n direct ingrijpen. Nog altijd knijpen we de oogen dicht voor de hand, die de afval-cijfers op onze muren schrijft.

40.000 in een jaar ('t afvalcijfer voor Duitschland per jaar), dat is tenslotte toch 'n getal dat tot ernstige gedachten en ernstige besluiten moet roeren. In honderden jaren van moeizame arbeid, met veel kosten, vreeselijke offers en veel martelaren is 't ons gelukt om van de 83 millioen Japanners er honderd duizend tot het katholicisme te bekeeren! En in één jaar - in één jaar verliezen wij er 40.000 op 'n getal katholieken van 20 millioen. In den loop van tien jaren hebben we in 'n christelijk land dubbel zooveel katholieken aan 't heidendom verloren, als wij er in Japan in meer dan honderd jaren wonnen. Is dat geen scherpe belichting van 't groote gevaar - zelfs voor de meest kortzichtigen?

Wat kan de enkeling daartegen doen? Maar wie spreekt er van de enkeling? Zijn we niet met drie honderd millioen katholieken? Wij zijn de grootste en sterkste organisatie ter wereld! Nu is 't zeer zeker niet de taak van het christendom om economische systemen te scheppen. Wij zijn er om de menschen de godsdienst van den Verlosser te brengen. Maar wanneer te bewijzen is, dat 90 pct. van de sociale ellende verorzaakt is door dit geconcentreerde kapitalisme, en wanneer we iederen dag weer zien, hoe deze ellende de zielen vergiftigt, ze volkomen ontoegankelijk maakt voor de Goddelijke openbaring, hoe ieder jaar tienduizenden hun geloof aan de Verlosser wegwerpen, hoe die ellende gedoopte meisjes en vrouwen tot koopwaar maakt en honderd duizenden van onze broeders dwingt om te leven als de honden - dan zouden we medeschuldig worden aan de ellende en de afval wanneer we 't verwoestende kapitalisme niet ons ‘anathema’ toeroepen. Niet in naam van 't socialisme of communisme, maar in den naam van Christus, die ons bevolen heeft 't geloof aan Zijn Vader in den Hemel aan de menschen te brengen en het te bewaren - in den naam van Christus die de rijken zijn ‘Wee u’ toeriep en die zich steeds aan de zijde der lijdenden en armen stelde, die Lazarus meer liefhad dan de rijke brasser. Laten we dan alarm maken tegen 'n systeem dat enkelen

[p. 275]

tot verkwisters en brassers maakt - die hun honden gouden tanden in de muil laten zetten, terwijl de tanden van de kinderen van onze verarmde broeders door zwakte uit de mond vallen.

Wanneer zullen we dan eigenlijk begrijpen dat Christus niet uitsluitend op de altaren van onze kerken tegenwoordig is, maar in ieder van de geringste broeders die verhongeren, kou lijden, versmachten en dakloos zijn? Altijd en altijd weer moet 't aan ieder der driehonderd millioen duidelijk gemaakt worden: ‘Wat gij niet gedaan hebt aan de minste van mijn broeders, dat hebt ge aan Mij niet gedaan’. Wanneer ge weet dat Christus in die straat honger lijdt, waarom gaat ge daar dan niet heen?

Naar de kerk gaan is natuurlijk gemakkelijker!

Brief aan Mia van der Kallen van de Graal.

Juffrou ik ben met me man naar het ‘Koninklijke Paaskruis’ geweest, ik von 't ‘magnificat’ nog 't mooiste, maar ik begrijp niet goed, beste Juffrou, waarom dat uwes na de vasten nog spreek van het Kruis. Ik heb van m'n leven nooit aan 't Kruis gedacht op Pasen. Nou geloof ik wel dat je daarvoor lid van De Graal moet zijn die ken noch wel meer an. Die heb meisjes die ‘met haar wuft gewemel winnen de wereld voor God in den Hemel’. Nou, ik heb me dochters een andere opvoeding gegeven, dat verzeker ik u, als huismoeder zijnde. Ik vin 't heel mooi als uwes schrijft ‘wil soms de Graal ons maar wat amuseeren. Neen de Graal dient tot Gods meerdere eere’, maar dat doe je dan toch niet met wuft wemelen. Ik zeg dan maar liever, ik doe 't op de ouwerwetsche manier en zorg dat m'n dochter as ze de leeftijd daarvoor heb, 'n goeje verkeering krijg en dan maar trouwen, dan doet ze toch ook wel wat voor Gods meerdere eere. Ik heb 't mijne gezegd, juffrou, en verblijf

met de pen

uwes

VROUW HOMMEL.