De Gemeenschap. Jaargang 6

[p. 452]

Carnaval

Uit ‘Mastreechse Preùtsches’ door C. Breuls. (Maastricht, F. Schmitz, 1916).

Ze hubbe et dan toch neet klaor gespeuld, de braaf Hindrikskes in de gemeinteraod, um de Vastelaovond zene start aof te snije. De mennekeskeezers, met hunne groete mond teege vrouwekeesrech, hubbe op et stadhoes e colleksieke wettemeekers bijein gebrach, woe Mastreech nog veul plezeer kan van hubbe. Kristene ziele! Wat enen hutspot! Es mene maan zaoliger nog leefde, dat waos mer enen eenvoudigen ambachtsmaan, dan zou er nog neet ins wille dao tusse zitte.

Ho! ho! Taant Lies, maak et noe neet te erg. Dao zien toch oug verscheije deftige en verstendige lui bij en de burgemeister liet zieg oug mer neet veur en struuye pop gebruuke.

Dat is zoe, mer bij die deftige lui zien ers, die de gebroojen haon wille oethange en, um bij den ein of den andere ene flits dank te verdeene, de rol van zedemeister probeere te speule met veurstelle van zoegenaomde moreel strekking. En dan trekke de minder mennekes, de raodsleede van de underste plank, die nog altied meine te druime, es ze in stad's vergaderzaol zitte en die hoeg! positie ten koste van alles wille behawe, aon et ziel met te Hiere.

Dah waose oug de Hiere, die de amputatie van de Mastreechse vastelaovend hubbe veurgesteld. Mer op et leste, is hun den angs meister gewoorde en hubbe ze gedach, dat de winkeleers, herbergeers, zelfs de ganse burgerij wel ins de boek vol zou kriege van die gemaakde fiendooderij en bij de ierste gelegenheid zou tuine, dat de Mastreechse burgerij gei slaovevolk is, en zich zen aw gebruuke en vermaoke neet zal laote ontnumme, mer zieg bij verkeezinge neet mie zal laote verneuzele met de gebruukelikke electieformuul: de religie is in gevaar; en de kwezelaars en speulbrekers in de gemeinteraod door verstendige lui zal remplaceere, zonder zieg euver hun poletieke kleur te bekummere.

Wie der wel merke zult, waos Taant Lies wêer werm geloupe. Heur klein eugskes flikkerde wie steerkes aon enen donkeren hiemel. Ze naom e snuifke en in deen tussentied, vraogde ieg heur of ze 't dan zoe erg zou vinde, es de vastelaovond, dee toch lang neet mie is, wat er vreuger waos, gans woord aofgeschaf. - Ieg verlangde naomelik door heur de vox populi euver de aofschafffing te huure.

Dat te Vastelaovond neet mie is wat er in eus jong jaore waos, geef ieg geere tou, zag ze. In vreuger tied woord al maonde van te veure gespaord en zieg van mennige oetgaof, etzij drank of comedie onthawe. Thoes woorde costuumkes geprakkezeerd en geconfectionneerd

[p. 453]

en Zondags, um 2 oore, kos me zieg amuseere met de verkleides, in verschillende costumes te zien veurbeitrekke.

Want et waore toen neet allein zwarte domino's, mer en bonte percessie van Turke, Mamelokke, Italieenders, Franse en Duitse soldaote, aw maander met enen dreituit, Pieroo's in alle kleure, woerzekgers en starekiekers en veul andere, die me te zien krieg. De onderoffeceers van et garnizoen hadde en veurleefde veur de sjiffeljés (chevaliers) en me kos ze en straot wied kinne aon en krakend propel, schoen gestreeke witte brook, en hallef maske met e lepke en hunne loop-in-de-pas gank.

In de damescostumes bestond minder variatie. De meeg verkleide zieg meistaal in herderinnekes. Met e zwart spenserke en roed poeprukske van Mevrouw, waore ze gaw veerdig. Eine dee me zeker waos et ierste te zijn verschijne, waos de badraof, gevolg door en bende straotjongens, zingende ho! ho! ho pie, zeeve cent ene rijperok, wachtende op de paar cent, die menier de badraof noe en daan te grabbele gooide en et daan benkelik aordig vond de jungskes zieg te zien roemele veur die cent. Dees straotscène konne ver wel misse. Ze waos gaar neet et schoenste van de vastelaovend.

Beter waore soms de komplutsches, die es straotzengers met muziek somtewijle hiel geistige leedsches zonge en verkochte woe in de ein of ander gebeurtenis gememoreerd en geillustreerd woord.

Dat zuut me allewijl neet mie.

Meh! dat is toch gein reije um de kleine maan e plezeer te verbeeje, woe heer aon gewend en op gesteld is. Want et is de kleine maan nog, dee de aw traditie et meiste getrouw is gebleeve. Terwijl de beter klas zieg op heur bals tusse veer mur amuseert, trek et klei vullekske in complotte van 10, 20 küppelkes van herderinnekes met hunnen herder, dansenteere en zingenteere rond van den einen hook van de stad nao den andere, en bringk zoodoende vrolikke stumming in de gemeinte.

Die lui moot me dat plezeer laote, vinds te dat oug neet?

Gans jus Taant! En ieg vin et oug nog veul beter dat tie lui zieg verkleije en rondloupe, in plaots dat ze de cente die ze aon costuumkes besteije, gaon zitte verdrinke en verbrasse. En et is zelfs en groete vraog of de moraliteit mie gevaor lup bij verkleides es bij onverkleides.

Dao huur ieg tieg bromme, zag Taant in volle instumming met tie redeneering. Es et jonk vulksks mie cent aon de drank gaan spendeere en mer continueel zit te pumpele in plaots van ins door de loch te loupe en en denske aof te rape, meistaal zonder get te drinke, dan weurd hun den drank meister en dan zeuke de kuppelkes geschikte heukskes op, um zoe veul meugelik ongegeneerd te foemele. Ieg hub dao aordige steùlkes van gezeen.

[p. 454]

Nein! es de Hiere van et stadhoes zieg verbeele, door langzamerhand de vastelaovend aof te breeke, de zedelikheid te bevordere, dan is tat en gans verkierde redenaassie.

En wie vinds te dat verbod um kleijer aon te trekke van en ander geslach? Waos tat noe zoe erg es ene kerel zieg in en aaid wief en e vruimeske zieg in ene jokkee of in ene soldaot verkleide. E paar jaor geleije hub ieg en kapel van jong vruimeskes, verkleid in ingelse soldeùtsches zien rondtrekke, die heel conventabel oetzaoge en met hun lustige muziek euveraal woe ze kwaome plezeer deege. Zoe get is noe verbooje. Verbeel tieg.

Zal ieg nog ins mie zekge Taant, dat is, dat de politie hiel veurzichtig zal moote zien met teege euvertreding van dat verbod te verbaliseere. Es me allewijl ene modejournal ope sleit, dan zuut me dao in dames in jachtoilet, es aviateurs, es chauffeurs en andere met brookrokke, enfin in manscostuum. Zal dus zoe'n verordening konnen oetgeveurd weurde? En es noe enen deender met zoe ne misdediger veur et kantongerech kump, dan zou de kantonrechter wel ins konne vraoge: agent! hub der uug wel euvertuig, dat aongeklaagde in strijd handelt met de verordening? Zoe get is mie gebeurd. En wat zulle eus braaf agente met tie onnudige plaogerije hun han vol hubbe? Vreuger woorde soms in de Vastelaovenddaag gein 10 lui opgebrach en gein ein procesverbaal gemaak. Dit jaor zulle ze gein menuut rus hebbe, es ten minste aon die bespottelikke verordening de hand weurd gehawe.

Nein, Edelachtbare Hiere van et stadhoes! Kakele en eier lekge is lang neet etzelfde.

Wilt ger in de Vastelaovend verbetering bringe, doot et, er heet et nudig, dat geef ieg geere tou. Mer eur verordening zal dao wienig aon beidrage en allein konne belette, dat kerels zieg in wief verkleije en daobeij degoûtante wattebuste vertuine en nog euveraal woe ze komme, goon bedele um getracteerd te weurde. Dat is de voule kant van euse carnaval.

Wilt ger probeere e soort veredeling drin aon te bringe, encourageert dan vereiniginge of clubkes, die zieg de meuite wille geeve prijzen oet te schrieve veur de schoenste groepen en costuums.

Misschien! leidt tat tot verbetering.