De Gemeenschap. Jaargang 6

[p. 448]

Kommuniefeesten

Uit: Alfons Olterdissen's Prozawerken in Maastrichtsch Dialect, bewerkt en met een alfabetische woordenlijst voorzien door Dr. E. Jaspar. Maastricht, Leiter-Nypels, 1926.

Es te kinder hun kommunie dooge waes et groet fies in de prochie. Weeke laank van te veure, es et eint oetgezeuk en et andert door d'n askörref gevalle waos, woorte de preparatieve gemaak. De hoezer geverref en gewit, de gardijne gewasse, de meubele opgemaak en wat kapot waos gerepareerd. Daog laank leepe de meitskes al rond mèt hun krolle opgedrejd in blouw papieljotte, de jonges kraoge ze smörreges vreug ingebrand, mèt te nudige pomaad t'rop. Haor of gein haor, krolle meste ze höbbe. Daogs te veure waos et um twie oore ‘perbeere’. Huip lui stónte dan al aon de deure um de kinder in hun perbeerpekske nao de kèrrek te zien komme. Eindelek braok te groeten daag aon. Snijders en nejeerse wèrrekde snachs door. De ‘coiffeurs’ begóste al um veer oore de köp te bewèrreke en tege zeven oore begóste de kinder aon te komme, in koutse of te voot. De jongs, de broedegoms, in hun ierste lang ondermansbrook mèt e stópjeske en 'n haaf hoeg zije heudsje mèt e spiegelke d'rin es hoegste sjiek. Die van de kèrrek gekleid waore drooge 'n möts. De meitskes, de bruudsjes, in et wit mèt witte sjeunsjes, witte krenskes en 'n ‘voile’. In hun han e veerkentig gevawwe zakdeukske, hun kèrrekbook en hunne noster. Die gekleurde klèdsjes drooge van blouw, violèt broen of gries, waore ouch van de kèrrek gekleid en hadde meistens 'n meer bij hun, die enen doorwèrrekde sjaal droog van hoeg oranje. Zaote ze evels in 'n kouts, dan hóng et kommuniekeend haaf t'roet, um ziecb te laote bewondere. In St. Mathijs woorte de kinder mèt muziek aofgehaold bij mevrouw Regout op te Merret neve de Göbbelstraot en in Wiek bij de Zusters tegeneuver de kèrrek. In de ander kèrreke kwaome ze bijein in d'n umgaank van et pand. Tege kerteer nao nege waos te hoeg plechtigheid gedoon en jooge de koutse door de straote of et priesrijje waos, want eeder heurkótsjeer zörregde zoeväöl meugelek vrechskes toes te bringe.

Dan woort tao d'n ierste koffie gedronke en vertèld: dat et keend ziech zoe good gehawe had; want door de emoossies gebäörde et ouch wel ins, dat zoo e sjöpselke koelek veel (In et Lof woorte ze wel ins misselek van de goodgemeinde traktaassies). Noe begóste de feziete. De gooj lui prezenteerde hun kommuniante per kouts bij de keplaon en de broeder, dee hun opgeleid had, en

[p. 449]

bij einige familielede. De börregerlui dooge hun bezeuke te voot aof, zonder kompleminte, en de oranje-sjale doorkruuzde eus straote of et aongenómme werrek waos. De ein had enen handdook, de ander 'n kösteek, 'n derde ene luur of wat t'rop liekende en ze prezenteerde ziech bij zoeväöl lui meugelek mèt te wäörd: ‘Iech kom uuch me bruudsje of mene broedegom ins laote zien’. Mèt duijde ze uuch te tóppe van e paar väöls te lang hejse in eur hand en zachte zellef: ‘Proficiat’. In hun geïmprovizeerde kalbas verzamelde ziech zoe stèllekes aon de nudige ‘kiddoos’: e stök of veer porseleine Slevruijkes, drei Sint Joezepe, 'n kolleksie inkpöt en 'n veertien à twintig tute ‘souflé’ van geblooze eiwit gemaak en mèt eppelkes, peerkes, vioele of viole, zwäönsjes en duifkes, paoslemkes of hunnekes besjèlderd en boevaan me veur èllef of twie en twintig sent al 'n ganse tuut kraog. Bij et toes komme woort t'n inventaris opgemaak en mèt groete satisfaksie et sjoen printsje getuind, wat menier pastoer of keplaon gegeve had um in et kèrrekbeukske te lèGGE en boe-op ene kommuniejong of -meitske stóng mèt 'n keers in de hand en e kante rendsje d'rum.

E misbruuk waos, dat sommige bijdehante vrouwlui mèt ei kommuniekeend op veer daog te veer parochies aofleepe, ziech wel naogemaakde kommuniekinder aonsjavde of et jaor daonao weer mèt etzellefde keend te runde dooge. Tege haaf twie verdwene ze van de straote veur et middagete en de lekkere koffie daonao, mèt rieste en zwarte vlaoje, tartepomme en knapkeuk, sókkerbruudsjes en sjeermoule.

Um kerteer veur veer begaof ziech weer alles nao et Lof. Onder et Lof heel eine van de jonges 'n aonspraok, wat 'n groete ier waos, en dan trokke de kinder door de sakkersteij of te pastereij nao hoes, mèt hun paoseijer, onder touloup van honderde lui en et jakkere weer van de koutse in alle richtinge van de parochie. Dan waos et vreiselek drök aon de kèrreke en de deenders hadde hun han vol um alles ordentelek te laote passeere. Ongelökke hadde noets ploats. Ene Mastreechteneer is et aongebore um bij fieste zjus te doen wat heer doen moot. Es et regende waos et nog 'n apaarte zörreg um de kinder druug en zuver toes te kriege. Dee geine perreplu had kraog wel eine geliend veur et keend, en die neet te wied woende pakde dèks te meitskes wie 'n póp op t'n errem en drooge ze nao hoes, want.... aon de klèdsjes moch niks komme, die móste nog deens doen bij de prosessies of bewaord blieve veur de zusterkes, die naokwaome.

Eindelek begós tege zès of zeven oore et kommuniefies, um de gelökkigen daag in vräög te sleete. 'n Ekstra gooj fles wien of e pastoersveetsje aajt waos ingeslage. Op taofel stónte al sjoen

[p. 450]

geranzjeerd te versjèllende poorsies: stapele bruudsjes of wittebroedse botramme, e paar proete sjotele kallefsboog en druug weurs en ein of twie sjoen geseerde gekookde sjinke. Geseerd móste de sjotele zien en bij de slachters, die veur zoe'n dag dèks twintig booge of eveväöl sjinke te kooke hadde, kwaome ziech spesiaal luikes perzenteere um de benudigde papèrre nètsjes te knippe. Dee ene boog bestèlde, kraog e kumpke breuj op te koup tou. De sókkerbekker had gezörreg veur de sjoenen opzat van eereppelkes (crème-choux) met sókkerendorzj aoneingelijmp en mèt likeurboene bestoke. Boven op te ‘sókkeren torie’ waggelde aon 'n iezerdräödsje ene sókkere kommuniejong of 'n dito meitske. Um de taofel zaote de familielede, de naobers en de vrun, mer ouch dèks genóg te speulman of ene betaolde kemik (dee altied te bijnaom van ‘de gekke’ had). Die móste mer zörrege op te gesjikden ougenblik et algemein vermaak te beginne en es einmaol et ies gebroke waos en van tiel tot tied ‘enen offeseer in d'n hiemel kwaom’, bijtijds mèt hun geistigheid in te valle, um op 'n fatsoeneleke maneer hun traktaassie en de kahotte te verdeene. Es et gezèlsjap same góng zinge, dan begóste ze gemeinelek mèt:

Een is een,

Eenen God alleen,
Anders is er geene.
Twee steenen tafelen,
Drie patriarchen,
Vier evangelisten, enz.

um oet te sjeije mèt:

Triene, wat höbste e plat geziech,

Trè-lè-lè-lè-lè.

Me zuut pardjen gein naos aon diech,

Trè-lè-lè-lè-lè.

Boe-op eine van de serjeus lui dan vont, dat et noe wied genóg waos. Waos te nach al get geavvenseerd, dan kraog te hoesvrouw et ierste slaop en begós wel ins onder et zinge te dutte. Naturelek. Veur daag en douw op nao enen daag vol drökdes en ambras pakde häör et ierste de vermeujenis.

De prochie, boe-in de kinder hun kommunie gedoon hadde, kós me good kinne, want hoes veur hoes zaog me dan tot laat in de nach te vinsters verleech en hoort me de fiesvierders ziech ammezeere.

D'n daag taonao, es te jonges veural bezunder braaf móste zien, waos

[p. 451]

et in de Broederssjaol smiddags traktaassie, want smörreges mós ziech alles oetslaope. Iers kraoge ze vrij en kóste ze speule op te groete speulplaots zoe väöl as ze wouwe, dan woorte ze binnengeroope en dan kraog eeder jong, doe wouw, 'n groete sigaar en daonao ene pot beer mèt e viedel riestevlaoj. En dan hadde ze nog ins plezeer, mer d'n derden daag versjene al de kinder weer zoe stèllekes-aon op sjaol. In de hoeshawwes waos alle gerei weer gewasse es op z'n plaots gezat of trök gesjik boe et geliend of geheurd waos, de lèste reskes van dinee of sókkergoed opgegete en dan behuurde de ‘groeten daag’ veur goed tot de gesjiedenis.

Charles Eijck