De Gemeenschap. Jaargang 5

[p. 436]

Mien Proost:
In der schule nichts neues

Nu hij me geen hak meer kan zetten, moet ik het toch even opschrijven. Hij is nog eerder weggegaan dan ik had kunnen denken.

De geluksvogels, die nu in de laagste klassen op stok zitten, zullen hem niet kennen; ze zullen geen last van hem hebben.

Trouwens, niemand in het heele Mausoleum heeft zoo hem gekend als ik, en niemand heeft meer van hem te lijden gehad. Ik schrijf dat niet om interessant te zijn. Het is zoo.

Twee dagen in de week vond ik het niet al te vervelend, naar school te gaan. Dat waren de dagen, waarop er geen wiskunde op het rooster voorkwam.

's Maandags was het grijs; 's morgens drie kwartier meetkunde en 's middags drie kwartier algebra - allebei van de Panter.

Zoo was zijn bijnaam. Die overigens heelemaal niet bij hem paste. Een panter springt je tenminste naar je strot, maar hij was alleen maar achterbaks. Nu heeft hij dan ook een belangrijke positie (heet dat zoo niet?) buiten het Onderwijs. Op onze ruggen heeft hij leeren trappen loopen. Een herfsttrimester verscheen hij opeens in een pak, volgespikkeld met gele en zwarte pluisjes; zijn oogen glinsterden valsch en geniepig achter zijn brilleglazen, zijn bovenlip stulpte een beetje, het hoofd hield hij een beetje teuggetrokken tusschen de schouders, als wou hij gaan springen. Ja, hij heeft tóch wel iets van een roofdier. Toen kwam hij aan zijn naam.

[p. 437]

Onder zijn les moet ik op de eerste bank komen zitten.

‘Mientje Proost’, krijscht hij vergenoegd, zoo gauw hij de klas binnenkomt. Dat beteekent, dat ik mijn plaats vooraan in moet gaan nemen. Hij heeft evenveel plezier als Lorre, wanneer ik 's morgens beneden kom. Dat van de papegaai is anders van een edeler soort.

(Ik kijk langs mijn jurk: ‘o perroquet si lourd, d'un si léger plumage’. Dat zou best de eerste regel van een Fransch sonnet kunnen zijn).

Terwijl de heele klas ginnegapt, iedere keer opnieuw schijnt het amusant te zijn, loop ik naar mijn ‘wiskunde-bank’; de Panter, die nooit een verklaring heeft gegeven, waarom hij me zoo vlak bij zich wil hebben, klimt op de katheder en ziet me, overtuigd van zijn overmacht, grijnzend aan.

Ik blijf strak voor me uitzien naar het bord, waarop zijn voorganger Grieksche hoofdletters heeft achtergelaten. Er zijn mooie figuren bij.

Het geheim ritueel van gelijkzijdige en ongelijkzijdige driehoeken vangt aan.

Ik begrijp er niets van, volstrekt niets.

Toen wist ik niet, hoe dat kwam, maar nu begrijp ik het.

Ik had angst voor de Panter.

Angst en afkeer.

Mijn hart klopte snel en hard, mijn wangen gloeiden en onder mijn oogen kwamen brandende randen. Mijn vingers gaan over het wit en zwart van de bladzijden op en neer, en ze betasten de omtrekken der voorbeelden.

Ik verlies alle begrip van tijd. De les kan evengoed al vijf-en-twintig minuten aan de gang zijn, als negen seconden. Ik meen, dat het pla-

[p. 438]

fond van zink is geworden, maar als ik voorzichtig opkijk, zie ik alleen de gordijnkoorden onbewegelijk en strak voor het half-matglazen raam hangen.

Plots hoor ik de stem van Blauwhoofd: een van de vier Jodenjongens. Ik mag hem graag. Hij is ouder dan een van ons en altijd vol gijntjes. Hij heeft een beurt gekregen en antwoordt aarzelend.

De Panter raakt op dreef.

‘Kijk uit je doppen, stom element’. ‘Toe dan, uil.’ ‘Gebruik je hersens' sufferd.’ ‘Zit niet zoo te solliciteeren naar een twee’. ‘Maar kijk dan toch, verrekte jongen.’.

Blauwhoofd is bezig te bewijzen, en hij blijft absoluut kalm. ‘A B is dus gelijk aan..’ - ‘Muil dicht’, commandeert de Panter en hij haalt zijn notitieboekje te voorschijn en noteert een onvoldoende.

‘Wie kan de opgave wel?’ informeert hij, en minachtend monstert hij de schare.

Doodstil, geen vinger gaat omhoog.

Dan komt de groote knal: ‘Deze som gáat dus niet.’ ‘De opgave is onmogelijk.’ ‘Ik heb hem er in gezet (hij heeft zelf het boek geschreven) om te kijken of jullie hersens hadt’.

Maar Blauwhoofd zit met zijn onvoldoende.

Ik weet, dat ik geen klap van de zaak begrijp, maar ik zou voor ik-weet-niet-wat willen, dat ik de som wel zou kunnen oplossen. Vóór ik het zelf verhinderen kan, heb ik al gezegd: ‘Maar je kunt toch ook zóó doen,’ en ik wil mijn betoog beginnen.

‘De klas uit, direct’, snauwt de Panter.

De meesten hebben niet eens gehoord wat ik heb

[p. 439]

gezegd. Maar ik sta al op. Ik moet er uit, maar ik voel, dat i k het vandaag heb gewonnen.

Vreemd is het op de gang. De kapstokken aan weerskanten met mantels en jassen, lijken net twee rijen gehangenen. En langs de zoldering die smalle gele biesjes, waar geen einde aan schijnt te komen. Ik bedenk, dat alle klassen éénder zijn: drie rijen banken, een katheder ‘middenvoor’, het bord schuin links aan de wand, en de deur met vier bovenruitjes. En alles proper, alles geschilderd in grijs met zeegroen Goeie smaak is ook wat waard. De bel ratelt hard door de holle ruimte.

De Panter komt uit (mijn) kooi en blijft vlak voor me staan.

‘Ja jongedame “toch” mag je bij mij in de les nooit zeggen. Dat beteekent, dat ik ongelijk heb.’ Hij wacht even, hij fluistert bijna en z'n stem wordt griezelig: ‘Je krijgt toch wel een onvoldoende, hoor, op je rapport’ treitert hij dan.

Ik spuug hem niet in zijn gezicht. Ik heb manieren geleerd.

Om twaalf uur wacht ik op Blauwhoofd.

Ik heb ontzettende hoofdpijn.

‘Hallo, Mien,’ roept hij; ‘Wist je niet, dat je geen “toch” mocht zeggen? 't Vorige jaar ben ik er ook ingeluisd. Dat is nu het voordeel als je straalt.’

‘'t Was een rotstreek met jou,’ zeg ik.

‘Hij moest me hebben. 'k Ben hem de vorige week tegengekomen op straat. Inplaats van te groeten, keek ik alsmaar naar de punten van zijn schoenen. Op tien meter afstand al. Gelapte neuzen, meid. Daar kunnen ze geen van allen

[p. 440]

tegen. En verder kan die voor mijn part twee congruente beroertes krijgen’.

Ik loop een eind mee met Blauwhoofd. Ik wou wel een klein beetje van zijn onverschilligheid hebben.

Vanmorgen moest ik even een kaart gaan halen in IV B. Op de gang staat een ‘kleintje’ te snikken. Ik vraag hem wat er is.

‘Die nieuwe vent voor wiskunde is zoo'n klier’, wringt hij er uit.

Ik kon hem alleen maar over zijn haar strijken. Hij kleurde.