Geldersche volks-almanak voor het jaar 1886

[p. 131]

Eleonora's vloek
Of De ondergang van het Ravensteinsche huis.¹⁾
Eene legende door Gomarius Mes.

Wel straalt de najaarszonne

Door 't bruin en krinklend blad

Van de oude beukenstammen

Der Ravensteinsche stad.

1) Walraven van Valkenburg, een kleinzoon van den held van dien naam, die in den slag van Woeringen aan de zijde van den Gelderschen hertog tegen Jan van Brabant streed, is de stichter van Ravenstein en was gehuwd met eene erfdochter uit het huis van Arkel. Strijdhaftig als zijn grootvader en altoos tuk om het door dezen verloren gebied te herwinnen, lag hij gestadig met den hertog van Brabant over hoop, die zijne aanvallen moede, hem zelfs, hoewel vruchteloos, in zijnen burcht belegerde en groote schade toebracht aan zijn land. Zijne vrouw, niet minder fier dan hij en daarbij in haar hart eene aanhangster van den Gelderschen hertog, is waarschijnlijk de burchtvrouw geweest, die Reinoud's gemalin, de door haren echtgenoot verstooten Eleonora van Gelder, zoo smadelijk bejegende als ons in deze legende wordt voorgesteld. Tot toelichting daarvan diene nog, dat na den dood van Walraven van Valkenburg, die kinderloos overleed, zijn reeds bejaarde broeder hem opvolgde in zijne zeer berooide, van Brabant afhankelijk gemaakte heerschappij, en, daar deze almede zonder nakroost stierf, het Ravensteinsche huis te niet en in het Kleefsche overging.
Aanteekening van den Hoofdredacteur.

[p. 132]

 

Wel tiereliert de meerle

 

Op halfgebroken tak,

 

En klimmert veil en wingert

 

Langs spleet en scheur naar 't dak.

 

 

 

Wel stuwt de Maas heur golven

 

Voorbij bemosten steen,

 

Wiens uitgesleten letter

 

Getuigt van 't lang verleên.

 

 

 

Doch eeuwen Raven's weduw

 

Daar treurt in statig kleed,

 

Welks kleur en plooi verdwenen

 

Bij 't klagen van heur leed.

[p. 133]

 

Het Ravensteinsche burchtslot

 

Verloor reeds lang zijn glans,

 

Geen horen klinkt meer schallend,

 

Geen wacht loert van den trans.

 

 

 

Toen heur banier nog wuifde,

 

De burcht haar krone droeg,

 

Kwam daar een kranke vrouwe,

 

Die om gastvrijheid vroeg.

 

 

 

Zij sprak de vreemde tale

 

Van 't land van Over-zee.

 

Heur trage gang verkondde

 

Der voeten schrijnend wee.

 

 

 

Haar kleeding droeg de sporen

 

Van vorstelijken staat,

 

Een donkre kap omhuifde

 

Het hoofd en 't bleek gelaat.

 

 

 

Zijn scherpe lijnen spraken

 

Van leed en smaad en hoon,

 

De straalkrans om haar slapen

 

Werd tot een doornenkroon.

 

 

 

Zij trad de hoofdpoort binnen

 

Van 't sterk en weeldrig slot,

[p. 134]

 

Doch niemand toonde meêlij

 

Met heur beklaagbaar lot.

 

 

 

De burchtvrouw zag door 't venster

 

En riep den lijfknecht toe:

 

Verjaag die vreemde schooister

 

Ik ben dat volk hier moe!

 

 

 

Mijn burcht geeft wel gastvrijheid

 

Aan al wie Christen is,

 

Aan wees en weduw, maar zoo ééne

 

Is mij tot ergernis.

 

 

 

Kom, scheer u weg, onreine,

 

Klonk weêr het wreede woord,

 

Sa, hond! vlieg ijlings henen,

 

Jaag die melaatsche voort!

 

 

 

Op 't hitsen van de burchtvrouw

 

De hond naar buiten schoot,

 

Die kleed en kap verscheurde,

 

Wijl niemand bijstand bood.

 

 

 

Toen sprak de kranke waardig,

 

Den vinger naar omhoog:

 

Gevloekt dit trotsche burchtslot,

 

Gevloekt voor 's Heeren oog!

[p. 135]

 

Gevloekt, gij wreede vrouwe!

 

Gevloekt uw nageslacht,

 

Geen kroost zal van u erven,

 

Uw dag verkeere in nacht!

 

 

 

Gevloekt uw sterke muren

 

Met hoogen torentrans,

 

Geen enkle steen zal blijven,

 

Verbrok'len wal en schans!

 

 

 

Geen vreugdeharp weerklinke

 

In uw gevloekte hal!

 

De Maas, uw roem en welvaart,

 

Verzwelge uw trotschen wal!

 

 

 

Zoo sprak de hertoginne

 

Van 't machtig Gelderland,

 

En zonk toen macht'loos neder

 

In 't drabbig oeverzand.

 

 

 

De veerman droeg de kranke

 

Zijn armlijk hutjen in,

 

Waar de armoe haar verpleegde

 

Naar zuivre Christenmin.

 

 

 

De vloek ging in vervulling:

 

Geen bouwval meer toont aan

[p. 136]

 

Waar eens de horen schalde,¹⁾

 

Het burchtslot heeft gestaan.

 

 

 

Het gansch geslacht der vrouwe

 

Kwam om in bangen nood,

 

Wijl ze aan deze arme pelgrim

 

Geen stond gastvrijheid bood.

 

 

 

Wijchen, 1885.

1) Het slot of de burcht van Ravenstein werd in het begin dezer eeuw, kort na de Fransche overheersching, afgebroken tot den grond.
Aanteekening van den Hoofdredacteur.