Gard Sivik. Jaargang 5

[p. 23]

willy roggeman / het gedicht van tido ‘pres’ matta

‘Pres hat die Sensibilität Baudelaires oder James Joyces.’
J.E. Berendt

Soms is het koel. Met de wang op het arduin. Of met de handen in het water van de gootsteen. Ook het zilverstuk dat ik uit de hand van het bloemenmeisje terugkreeg had het. Ik legde de coin op de tong, en hij gaf zijn koelte slechts langzaam af. Zeldzaam, een koel muntstuk uit de handen van vrouwen. Zeldzaam, koele vrouwen. Smaak van zuring of of rabarber hangt in hun kussen, brandgeur in hun haren. Die vrouwen, zij zeggen: ‘Tido Matta, zoals je huid is, werd geen enkel schoenleder gelooid. Ik wil je huid.’ -

Dit koel bruin vel zal dus blijven leven in hun poriën. Aan de punt van de voet begint voor elke man de vrouw. Zij zijn voor mij een koele coin op de tong, brandgeur, en zuring in de mond. Wij geven hen namen van onbekende gletsjers, van goede cognac, moeilijk te vangen kevers of precieus gefokte renpaarden. Zij herkennen in mij een verre zuster: ‘Je hebt de breekbare gang van het veulen bewaard, Tido.’ Ik kan het nog geloven in het ongerepte ogenblik van de meimorgen. Hoe laat is het? Op het dak van dit hotel tussen de schoorstenen en langs de matte dakvensters glijdt de adem van het nog ongenoemde. Wij wachten niet tot de zon een naam voor alle dingen vindt. Now's the time. Het is er koel. Het korrelig asfaltpapier zal op de middag de voeten branden, het gelaat schroeien. -

Clo houdt mijn hand, en gaat mij voor op de trap, omdat ik moeilijk afdaal. ‘Je hebt de breekbare gang van het veulen bewaard, Tido.’ Dank je, keizerlijke sluipwesp. Hoevele jaren al? Hoeveel jaren nog? Of was zij het niet, die mijn schoenveters dichtsnoerde verleden jaar? verleden week? Gisteravond? -

Op het bed zittend gaat het nog beter. Ik houd van de zijden pyjama en koele, kraaknette lakens. De Koperen Godin vraag ik in het foetraal naast mijn bed te leggen. De zon hangt reeds in de straten. Flarden licht als wasgoed op de onmogelijkste plaatsen. Ik heb het lichtgroen akwarium van deze kamer nodig. Onaangeraakt door de dag draag ik het gif van de steden puur in mij. Mummie van de farao tot zonsondergang, gevlekte tor, hang ik toch aan uw vleugels in alle bewegingen. Gij draagt mij op de wimpers de lanen van de stad langs. ‘Goede nacht,’ zegt zij. En deze avond: ‘Goede morgen.’ De begoocheling is vlug rijp in iedere mond. Wij verwarren dag en nacht, voor en na. Alle grenzen vervagen. En President Matta? ‘Het gaat hem slecht,’ zeggen zij. Het gaat hem goed, zeg ik. Hij ligt gestrekt als een plank in een koel bed. Hij drijft kraaknet in het groen akwarium van de avondlijke morgen, de morgenlijke avond. De geluiden wandelen langs hem heen. Hij leeft in het knipperend oog van een koninklijke wijfjestor. Hij kijkt door de gleuven van zijn ogen naar het glazuur van zijn teennagels, en weet van begin noch einde, van komen noch gaan. Het is koel in hem. Net de wang op arduin. De dokter mompelt: ‘Hij heeft een verschroeide lever. Heeft hij nog wel een lever?’ Kom doc, kom-kom. -

Gestrekt op de tafel. Het nikkel. De instrumenten. De technici. Spots! Zijn wij gek?

Ding-Dong. En dit is de eerste blues van de verrezene. Of vergis ik mij toch? Pardon.

Ding-Dong, zijn dit de Clef-studio's of bewegen wij ons naast de operatietafel in de kliniek van de Navy? Glijden, verglijden in de schommel van de oude, tere jazz zoals geen vrouw, zoals geen tor of renpaard, oude Haig's en Sandy. O open you, Adam, this is Phenil - Isopropil - Amine. Amen. -

De warmte pluist aan mijn lichaam. Dit is geen bed, geen kamer, geen stad meer om te slapen. De Pres verlaat zijn lotusblad drijvend op de ogenvijvers van Yang Gwi Fe, de keizerlijke courtisane. Strange Fruit was zij aan de perebomen der Tangdynastie. Strange Fruit zijn wij - lieve Ruth Ellis - aan de naamloze bomen der democratie. De schoonste vrouwen hangen als gebarsten vruchten in de bomen van de late herfst.

[p. 24]

Dit is mijn deel: de Pres ziet, maar wordt niet opstandig. Koel bloed in de aders. Kijk in de spiegel, het gelaat van de Pres: op dit palet werden zwart met geel en geel met wit vermengd. Tido ‘Pres’ Matta sliep van Nefrotete langs Yang Gwi Fe tot Bessie Smith de eeuwen door. Hij is zeer moe. Iedereen begrijpt dat. Ding-Dong! Pres begrijpt ook, dat hij een draaiende spiegel tussen draaiende spiegels is, en niemand begrijpt wie Pres is en wie de anderen zijn. -

Ding-Dong, mijn zwartgeschubde kever, ik wou, dat je het water in de kom liet stromen. Er gaat een kracht vanuit, die het gehoor boven de parasieten van de stad boeit. Water en vuur houden de wereld gevangen. Ik wens de koelte van het stromend water. Het vuur van de cognac verschroeit tezeer. Heeft de Pres nog een lever, Clo, Malou? Ik verwachtte de dokter van de Navy en ontmoette supervisor Collins bij Clef. De verplegers kittelden mijn voeten. Ik kwam slaapdronken van de operatietafel. Collins stopte mij de Koperen Godin in de handen; en wij gleden. -

Sluipwespje, je hebt goede ogen. Ik wou de opname van Pres horen. Dank je. Ik zie de groeven minder goed, en schend de plaat. Dank je. Het gaat de Pres goed. Tido Matta was nooit zo gezond. In mijn vest vind je het plat flesje. Geen glas nodig, dank je. Ik drink alleen aan die fles. Het is net en hygiënisch. Zolang er gerucht op straat is, mag het water in de kom blijven stromen. Ik wou nog wat cognac om achter de oorlelletjes te wrijven. Het kikkert op. Souper? Ik kookte in het leger mijn potje zelf. Rijst. Nog rijst. Altijd rijst. In mijn tas vind je een electrisch komfoortje. Maar ik heb werkelijk geen trek in iets vandaag. ‘Gisteren ook niet’, zeg je. Och, ik leefde al langer op reserves. De Koperen Godin moet het beter doen, want dat is Pres niet die daar draait. Het is Ding-Dong, Pres niet. Zij doen het beter dan Pres, maar nooit zo goed. Wij mogen onszelf niet tezeer bedriegen. Het wordt zo warm, zo drukkend. De tenor hangt aan een lederen riem. Mijn hoofd hangt in een lus. De Koperen Godin trekt mij naar de aarde. Maar Pres is nooit, en van alle tijden. Zo is hij: het dun lichaam van een nagelscherpe, koele droom. Hij is de lyriek van het metaal. De vrouwen kennen hem als een verre zuster in de lome uren. Hij blaast met de giftige adem der steden de hoorn van de eenzaamheid. ‘Ik heb hem gekend’, zeggen zij, ‘hij loopt moeilijk op zijn zijden sokken. Hij vraagt voortdurend bezwerend om de stilte te horen, en zegt dan: Ding-Dong of Dzek! Zo springt een deur in het slot. Zo trekt hij een muur op. Maar voor ons is hij zacht. Wij willen zijn huid om prachtige schoenen uit te snijden.’ Ik zeg je, dat hij als de spinnen is. Pres verlaat zijn schuilplaats tussen licht en donker. Tegenariae: zij zijn de sterren aan het firmament van de hotelkamermuren bij mijn ontwaken. Onweerstaanbaar magnetiseert hun astrale bouw het ongerepte oog, want Pres - kleine sluipwesp - slaapt de slaap der onnozelen, der dronkaards. De spinnen bereiden mij voor op het gift der stedelijke nachten. Zij spiegelen mijn bestaan. Ik dood mijn verwanten niet. De ontmoeting van het insect betekent voor Pres de glimlach bij het ontwaken, de gelijkmoedigheid in het portaal van de nacht die hem duldt. Tegenariae, kunstig-wrede bouwers van webben, waarin de dauw als weemoed glanzend kleeft: wie drukte zichzelf zo geordend stil en lijfelijk uit? -

Horror lucis, Collins, mandarijn der supervisors! Ik blaas de hoorn van de eenzaamheid niet meer in deze tempels. Ik wens, dat je mij een colt bezorgt, een speelgoedpistool vol vitriool tegen de autogramjagers, de techniciens, de supervisors! Collins, ik speel de zachtmoedigheid, of ik speel niet. Achter het podium staat een tafel met marmeren blad klaar, hoop ik. Pres moet zijn handen koelen, het marmeren gezicht zoeken, de koele, rode aders tasten. Bestel een tempel, Collins, als een groen akwarium; plant mos in de ogen der kijkers, zeewier mag het kleed der vrouwen zijn, ik breng de adem van de stilte, de zachtmoedigheid in het water. Ik wens nieuwe fibrillen voor de Koperen Godin. -

Ding-Dong, de sluipwesp, helpt mij in mijn jas. Dank je, Heroine II. Vooral het dichtknopen van de schoenveters wordt een probleem voor de handen. Dank je. En de Koperen Godin in het foetraal over de schouder. Perfect. Ik bestel voor je de orde ‘boite à cigares’, de

[p. 25]

hoogste na ‘de noot van Raspoetin’ die, met brekende ogen gegeven, de houder heilig verklaart in de hemels, die Pres voor alle vrouwen besteld heeft. Amen. Dit is de taxi? Men zal zich nog maar eens op gladijs wagen, de geometrie van de gezonden betrekkelijk maken, en bij het doven van de spots, het sluiten der gordijnen, in de plooien van de piano hangend a capella een wereld van vloeibaar glas blazen, een hemel van koel arduin bouwen. Agoi Nji, Collins, ter ere van Agoi Nji Mensi, de nog niet gebrouwen drank in platte flesjes, die koele zilveren coins op de tong doet ontstollen. O Collins, gij alguazil, wat zijn er zachtbehaarde beulen geweest.