Gard Sivik. Jaargang 3

[p. 49]

mack the knife
(de man die aangehouden werd)
rené gysen

Vlees, dit wenen van lang treuren in moeders leedhaar, flank en knaagt de angst die zelfs zaad een uitweg brak, in langzaam grijzen (hugues c. pernath)

De moordenaar voelde in zijn rug de boeg van het hoekhuis. Stevig klemde hij zijn uitgedoofde sigaret tussen de tanden, als een mes. Hij keek rechts, keek langzaam links om de rukwind van het gevaar op te vangen. De maan stond zilverrond in de ruiten. Een venster ging open, hop. Snel sprong hij achter de hoek. Een lantaarn wierp twee stappen verder de driehoek van zijn bleek schijnsel, een plas van licht. Hij drukte zich tegen de muur van een huis de duisternis in en bleef hijgend staan, het hoofd opzij, de armen en handen plat tegen het huis. Alleen de kilte, de grove poreusheid van de steen kon hem redden. Een steen die in een kikkerpoel valt. Eensklaps kwamen van alle kanten de agenten in stormpas aangestoven, druk op hun fluitjes blazend. Hij stond in een deurportaal en wachtte. Een agent speurde vaag in zijn richting en stormde voorbij. Op dat ogenblik kwam in hem de onweerstaanbare drang op te urineren, brutaal te urineren, de alledaagste der alledaagsheden te stellen, te urineren, te pissen, kortom. Hij loosde in zijn broek. Niet van schrik; zei hij zich zelf. Hij zuchtte.

De sirenes der politieautoos huilden nog, drukdoenerij. Zeker stonden de agenten bezijden op de treden, de mitrailleur op de arm en keken uitdagend rond. Meisjes kregen daar rillingen van en spiegelden zich koket in de uitstalramen. Enorme helmen hadden ze op en grote stofbrillen voor de ogen en ze reden op motoos met veel gedonder en lawaai. Reeds medicijnmannen in de wildernis zijn beschilderd met felle kleuren. In de vrede van de zomeravond waren het windvlagen van machteloze woede. Elke fascist roept luid. Ik trek aan de bel.

De individuele moordenaar, lustmoord met komplikaties! trok aan de bel. De schijnwerpers van de politie maalden even doelloos in de duisternis als het lawaai van hun sirenes. Achter hem ging de deur op een kier. Hij voelde de tocht in zijn nek. ‘Hallo, wie belt er?’ vroeg een vrouwenstem, ‘'t Is Omer’ antwoordde hij, op goed valle 't uit. Onmiddellijk werd open gedaan. ‘Kom binnen, kom binnen. 't Is te koud om buiten te blijven staan’. Ze voelde zich juist zo

[p. 50]

eenzaam die avond... Ze hield een kaars in de hand en trachtte bij te lichten. Tussen duim en wijsvinger neep hij de vlam uit. Ssst! deed hij. Ze verzette zich niet. De dame was schaars omhuld in een peignoir vol grote bloemen, net de bekleding van een smakeloze sofa. Haar vlees was nogal aan de overdadige kant, vlees van een veertigjarige. Ze leek wel overspoeld met parfum. Zum kotzen. Ze was overvriendelijk, nam stoutmoedige initiatieven. Angst doet in moeders leedhaar kruipen.

De politiegeluiden verwijderden zich. Het alarm stierf uit. Wat kon de moordenaar nog weerhouden zich in de gang te buiten te gaan? Eerst stak hij nog de kraag op, een onbewaakte refleks. De rijpe dame giechelde vervaarlijk met lange gorgelende uithalen die hem tot in de klootzak pijn deden. Twee dieren die hijgden in het donker van de gang. Iemand in het gebouw zette luid de radio aan, het godsdienstig halfuurtje. Terwijl hij zich vloekend van zijn buitenechtelijke plicht kweet, schreef hij met een vinger op de muur: zot is die het leest. En kon nog niet lachen.

Hij wurgde haar om niet langer tijd te verliezen, ze weerde zich niet, grote weke massa zonder veerkracht, hij trok haar rokken uit, een sensationeel detail voor die arme joernalisten, en legde haar op de eerste trede van de trap in een obsene houding. Hij lichtte bij met een lucifer, haar mond hing dwaas open. Vaag mompelde hij nog iets van ‘zeker een vals gebit’.

Zijn oog was een knikker in de even geopende deur, een ogenblik later was hij reeds buitengeschoven en sloot zonder geluid achter zich. De straat lag volledig verlaten, de schaduw der huizen had er een donkere spie uitgesneden. Traag wandelde hij het licht in, achter hem gleed zijn lange schaduw over de stenen.

De huizen waren een teaterdecor waar men kon achter schuiven, open plekken hier en daar, een huis in aanbouw, een nieuwe straat? Onder de sterrenhemel stond de jonge kaas van de maan, hoog naast een telegraafpaal, schuin boven de witte potten. Haar bleek schijnsel viel op een bakstenen muur, waarop surrealistisch de voegen konden onderscheiden worden. Het was een avond om op de tenen re gaan, een ademloze avond.

Op de hoek van de straat was een leeg café, reeds zwart verlaten op dit vroege avonduur. Overal heerste de stilte... Om de hoek stond hij plots weer in het licht wan de maneschijn die in de vitrien wan het café spiegelde. Er hing een totaal nutteloze affiche voor, vaag rood en blauw, een film. Op één of andere manier verleende ze troost, hij klampte zich aan de titel vast, ontcijferde met enige moeite: DUI... DUITSLAND 1927.

Duitsland 1927. Opkomst van Hitler, putsch achter de rug van zijn S.A. stoottroepen, Mein Kampf, wordt overal gelezen, prostitutie. homosexualiteit en kommunisme worden in sensationele boeken

[p. 51]

en krantenartikels aangeklaagd, moedige films over handel in blanke slavinnen en verdovingsmiddelen lokken volle zalen, brengen ook goed geld op, korte rokken tot boven de knie, blote armen steken uit mouwloze kleren, geen borst, lange halssnoeren, jongenskopjes, eindeloos lange sigarettenbuisjes in rode monden, dophoeden, kokaïne en Marlène Dietrich, glazige blik, charlestonnen de hele tijd in Berlin, jawohl, Herr Geheimrat, in de Oraniengasse ist Frau Reti... monocle.

Hij belandde in drukker straten. Mensen liepen hem onverschillig voorbij. Hij leunde tegen een boom en keek hen moedwillig aan. Meer dan een vlugge blik kreeg hij niet, mannen keken vernietigend. Een klein ventje kwam naar hem gelopen, maar de vader rukte het van de grond en droeg het weg naar de angstige moeder, die het overnam en zijn gezichtje met kusjes overdekte. Hij bleef voor een winkelraam staan en loerde in de ruit naar de mensen die achter zijn rug voorbijgingen en voorgoed verdwenen. Het was een winkel van korsetten en damesondergoed, hij liep maar door. Zijn wandeling was doelloos, hij besloot een bepaalde richting in te slaan, een bepaalde straat in, een bepaald plein op. Zo ging het beter. Door een doel te kiezen werd hij opgenomen in de maalstroom van bedrijvige leden der maatschappij. Het dunkte hem dat iemand groette. Hij lichtte een denkbeeldige hoed op. Maar hij stapte te vlug in deze mooie avond, de burgers slenterden met kinderen aan de hand, verliefden keken elkaar in de ogen. Een tijdlang liep hij hongerig achter een paar, dat de armen om elkaars schouders geslagen minnekoosde. Hij bleef aldoor starend achter hen lopen tot de jongeman zich omdraaide en hem boos aankeek. Hij droop af. Hij was buitengesloten. Plots stond het helder in zijn bewustzijn: hij was een moordenaar. Onze schuld is de blik van de anderen. De terrassen waren vol mensen die lachend met elkaar praatten, op de tafeltjes stonden dranken en ijsroom. Hij vluchtte eenzamer straten in.

Wat smaakt er beter dan een pakje fritten die men uit de hand eet? Hij had weliswaar de dame met die handen gewurgd, maar hij was er gerust in. Soortgelijke dames overleven hun dood, die krijg je zo gauw niet kapot. En hij had een briefje van twintig frank van tussen haar moederlijke borsten gehaald die daar waarschijnlijk te wachten zaten op eventuele moordenaars. Met een zucht van verlichting had hij de borsten terug laten vallen, - het vlees kletste op elkaar - en de twintig ballen op zak gestoken. De maan bleef koppig ook voor mensen als hij schijnen en was doodeenvoudig belachelijk in vergelijking tot hem.

Politiefluitjes. Daar kwamen ze met hun autoos, met hun motoos, gehelmd, gelaarsd, gespoord, met geschreeuw van sirenes, gedreun van motoren, gekrijs van banden, de stofbrillen niet te vergeten, dit

[p. 52]

alles tot versiering van de openbare macht, kwam-en ze, zeg ik, uit de tegengestelde richting alweer voorbijgesnord, juist op het ogenblik dat op zijn dooie gemak de moordenaar in een nieuwe vlaag van individualisme een veertienjarig meisje begluurde, dat juist die dag besloten had de wereld aan haar voeten te leggen en wel door middel van een nauw spannend truitje waarin de jonge borstjes rechtzinnig de wereld instaken. Kon het eenvoudiger?

De man van het frittenkraam had de blik van de moordenaar allang begrepen. Niet voor niets stond hij al jaren in de commerce. Door met mensen om te gaan leert ge ze kennen! ‘Is het geen schande’ zuchtte hij en zag op zijn beurt naar de belaagde borstjes van het veertienjarig meisje dat angstig en gelukkig in de avond stond. Waarna hij met een eenvoudig maar zinvol gebaar een nieuw baksel in het kokend vet smeet. ‘Moet er nog iets bij?’ gromde hij en keek de moordenaar fel in het wit wan zijn ogen. ‘Voor een frank ajuintjes’ antwoordde deze zonder de ogen neer te slaan. Het vet pruttelde op de oven, maar de moordenaar wandelde telkens in het pakje pikkend langzaam weg. Wolken schoven voor de maan en de man verdween in de duisternis. Het veertienjarig meisje stapte op de tram die rammelend in de zomeravond kwam aangelummeld en reed naar haar tante.

De moordenaar deed zijn stappen op de straatstenen weerklinken. Aan de hoek wiegde hij op zijn benen, de armen op de rug. Hij was net een politieagent op dienst. Aandachtig speurde hij rond of er nergens overtredingen moesten beteugeld worden. Ik ben verantwoordelijk voor de goede orde, zuchtte hij, en er zal niet gezegd worden dat ik aan mijn plicht verzaak. Na deze wijze woorden begon het te regenen. In een portaal ging hij schuilen. Alweer. Toen was het dat de politie voor de derde en laatste maal voorbijstuifde. Niet meer zo snel, minder luidruchtig, minder dichtbij, als het ware ontmoedigd. Voor een grootwarenhuis kocht de moordenaar een geel ballonnetje dat hij aan zijn pink bond. Hij gunde de politie wel haar genoegen, maar zijn aanhouding moest een feestje worden. Nog een beetje geduld, jongens, sprak hij in gedachten tot de mannen der wet. Zijn ogen rolden zich om in hun kassen.

Snel en sneller liep hij in de armen van het kommissariaat, het rendez-vous tegemoet. Voor de deur braakte hij de fritten uit, een vuile plas, waar al de handhavers der openbare orde nu dienden over te stappen. Het is echter zeer de vraag of dit kan beschouwd worden als een geval van smaad aan de politie gezien de overmacht en overigens art. 121 van het S.W.B. Wat denkt het veertienjarig meisje ervan, die zich inmiddels ook een zeer passend rokje heeft aangeschaft dat haar nieuwe charme verleent en op schoentjes met hoge hakken loopt? En de overdadige dame die inderdaad weer is bijgekomen en in der haast haar rok weer heeft aangetrokken zodat

[p. 53]

er drie haakjes de geest gaven? En de moordenaar zelf? En ja, wij allen. Wij die moordenaar zijn en veertienjarig meisje en rijpe dame, wij die fritten bakken, betalen en eten, wij, gij, ik, die alles zijn, wat zou je ervan denken de zon onder de belachelijke... te schoppen? Wie weet het beter dan je eigen moeder? Maar politie zijn wij niet, neen, geen politie, wij dragen immers geen mooie helm, geen indrukwekkende stofbril en we hebben geen moto om te doen knallen. Tenzij natuurlijk ons woord een helm, een stofbril en een moto is. Of een sirene.

Hij liet het ballonnetje aan zijn pink dansen terwijl hij over de drempel en zijn eigen braaksel stapte. De kommissaris zat in een gemakkelijke ronde leunstoel te slapen, verborgen achter een grote krant waarin twee gaatjes waren om door te loeren, als bij een schoolmeester op een schriftelijk examen. Hij snurkte en blies herhaaldelijk een vlieg weg die dan nog juist voor de krant hoogte haalde en ontsnapte. De moordenaar bond zijn geel ballonnetje keurig met een strikje vast aan de linkerhoek van de indrukwekkend opkrullende snor van de kommissaris. Met ongeduldige trekkingen van zijn neus werd deze wakker en noteerde de feiten onmiddellijk in een proces-verbaal. ‘Hello’ knikte de moordenaar vriendelijk en slaagde er na enige overreding in zich te doen opsluiten door de onwillige kommissaris. In de cel gekomen wou de moordenaar zich met zijn das verhangen aan de tralies, maar hij bedacht dat blijven leven nog een grotere zelfmoord was. Dus bleef hij maar leven.