Frederik III en Karel de Stoute te Trier 1473. Naar het Berlijnsche handschrift en een fragment van: Die enighe sprake ende vereneghinge die sunte Augustinus hadde mit God

Dat sestijnde capittel.

Mijn here, mijn God, mijn licht, verlichte mine oghen, op dat ic dijn licht mach sien ende daer in wanderen, alsoe dat ic niet ghevanghen en worde in die stricken des vyandes. Ende wie sal sie moeghen ontgaen, want sie ontellick sint, ten sy dat hie sie wal besie? Ende wie sal sie moeghen besien dan die ghene, die du, here, verluchtes? Want hie is een vader der duusternissen ende verberghet sine stricken in donckerheyden, ende al die ghene, die in dinen lichte niet en wanderen, sint kinder der duusternissen ende worden in donckerheyden ghevanghen, daer die¹ stricken verborghen leggen. Heer, wie in dinen lichte wandert, die sal sie ontgaen, ende hie sal hem niet stoten. O, here, du biste dat licht der kinder des lichtes; du biste die dach, die niet onder [e]en gaet, daer dine kinder in wanderen sonder stoten. Wy sien alle dage, dat soe wie hem meer ende meer van di ververret, hoe hie meer ende meer bestricket wort in die duusternisse der sonden, ende soe² hie dieper in die donckerheyt der sonden is, hoe hie myn sien ofte die sonden bekennen kan. Ende daerom wort hie dicke wile in die stricke der sonden ghehecht ende ghevaen, ende, dat seer toe ontsien is, dicke wile en weet hie noch versteet hie, dat hie is ghevanghen, ende daer om en sorghet hie niet, hoe hie verloest mach worden, want hie niet weet, dat hie ghevanghen is ende waent vry ende loss toe sijn. Meer wanttu dat licht der herten ende der ghedachten biste, soe verlichte myne oghen van binnen mit dinen lichte, op dat ic daer in mach sien ende niet en valle onder minen vianden; ende want onse viant ons hatet ende onse viant is, soe pijnt hie ons altijt toe valle toe brenghen. Meer, here, wy bidden di, dattu hem versmelten latest als was: hie is die ierste moerdenar ende die leste, die den raet visierde, dat hie di van dijnre glorien beroven wolde; ende doe hie op was gheblasen ende in hoverdie verheven, doe berste hie ende viel in dat hol der hellen, ende du worpest hem van dinen hillighen berge uut dat gheselscap der vurigher steene, die ontfoncket ende verhettet weren ende noch sint mit diner minnen³: dat weren die hillighe engelen, die bi di bleven ende ewelic dijns ghebruken sullen, want sie hem dijns werkes

1 Hs.: sie.

2 Hs.: yoe hie dieper... yoe hie myn.

3 ‘Et ejecisti eum de monte sancto tuo, et de medio lapidum ignitorum, in quorum medio ambulavit’: t.a. pl., bl. 1281.

[p. 67]

dattu in hem ghewracht haddes, niet an hem en toeghen meer ghehielic mit al dien, dat sie ontfanghen hadden van di, weder mit mynnen ende mit werdicheyt toe di ende in di kierden, alle ere di allene toe scrivende. Mijn here ende mijn God, sint dat onse viant dus is ghevallen, en liet hie niet af dine kinder toe quellen, o, alre overste coninck, die dijn viant overmiddes dyne guetheyt nae dinen beelde ghescapen hevest, ende solde noch gheerne dine glorie roven ende besitten, die hie overmiddes sine hoverdie verloren hadde. Meer, here, wanttu onse stercheyt biste ende onse kempe, soe bedwinghet ende weder staet hem, opdat hie dine lammeren niet en gripe ende verslinde, ende doe ons sien die stricken, die hie ons bereyt hevet om ons toe vanghen, op dat wy die ontgaen moeghen ende totti comen, o, blijtscap van Israhel. Gi, weerde ghetrouwe vader, die behende listige wege sint soe mennigherleye, dat sie nauwelic yae niet van ons moghen verstaen worden: want als nu kiert hie hem herwert ende derwert, nu vertoent hie hem als een lam nu als een wolf, somtijt als een licht ende wederom als donckerheyt, ende enen yegheliken vertoent hie hem nae die hebbelicheyt, die hie in den menschen bekent, nae tijt ende staet ende mennighe maniere der menschen: soe nemet hie als die viant plecht sake ende oersake toe temptieren¹ ende toe bedrieghen. Ende onder wilen toent hie hem blide, om den bliden menschen toe verschalken; onder wilen vertoent hie hem als een engel des lichtes, op dat hie geestelike menschen alsoe toe meer verleyden mach ende toe hoverdie ende toe valle brenghen; op dat hie stercke belevede menschen neder werpen mach, so vertoent hie hem als een onnosel lam; om guedertiren ende sachtmodige menschen toe verscalcken, vertoent hie hem als een wolf. Dit is al toe merken in die onghelijcheyt ende in der mennichvoldicheyt siner temtacien: somwilen temptiert hie mit ongheordineerder vresen; somighe mit verhevinge ende hoverdie; somige van subtilen verstande ende van vele toe weten; somige mit siner onbekender plompheyt ende ongheleertheyt: ende wie is hebbelik al dese stricken weder toe staen? Ende wie sal ontdecken die menichvoldicheyt sijnre clederen, daer hie mede ghedecket is, dan die ghene, lieve here, die du verlichte(s)t ende verstandenisse ghevest? Hie verberghet sijn gheschutte in synen koker ende verbeydet ter tijt ende der stat, ende als men minst in hoeden is, soe schetet hie die ghene, die niet ghewapent en sint mit dinen wapen, ende die hem niet verlaten op di meer betrouwen op horer stercheyt. Ende niet allene becoert hie sie in natuerliken sonden², meer, dat noch

1 In het Hs. teptieren.

2 ‘Nam non solum in carnis operibus’ etc.: t.a. pl., bl. 1282.

[p. 68]

meer is toe ontsien, in geesteliken oeffeningen ende in werken der doegheden, ende daer verberghet hie sine subtile stricken ende verwect die ondogheden myt verwen der doegheden, ende hoverdien myt verwe der oetmodicheyt. Ende in vele manieren, die deser ghelijc sint, stridet dese drake daeghelicks teghen ons hemelick ende openbaer, dach ende nacht, in alle manieren van sonden, ende in alle werken der doegheden stroyt hie dat fenijn sijnre feller nidicheyt, om onse sielen toe bedrieghen. O, here, wanttu onse simpelheyt ende onse crancheyt bekennest, ende want wy toe male in diner ghenadicheyt betrouwen, soe behoede ons ende verloes ons, opdat wy in di verbliden ende onse viant van onse victorie bedrove, alsoe dattu die ere ende dat loff onser gueder werken beholdes nu ende ewelike.