Frederik III en Karel de Stoute te Trier 1473. Naar het Berlijnsche handschrift en een fragment van: Die enighe sprake ende vereneghinge die sunte Augustinus hadde mit God

Dat viertijnde capittel.

O, alre stercste, almachtige God, schepper alre geesten ende alles vleysches, welkes oghen open sint op alle die weghen der menschen

[p. 62]

van den dage horer ghebuurten hent toe den dach hoers verscheydens, ende die¹ salst ellick lonen nae synen werken, sie sint guet of quaet; ic bidde di, here, om di selven, want ic my selven sie noch kenne, dattu mi mi selven doeste bekennen, ende dan sal ic di belyen mine cleynheyt ende die onsalicheyt mijnre sielen. Uut onbecander sotheyt heb ic ghesproken, als dat ic rijc weer ende gheens dinges en behovede, meer ic, onsalighe, en merckte noch en wiste niet, dat ic van my selven niet en was noch oeck niet guedes en hadde; meer ic was naect ende blint, onsalich ende ellendich, ende seer toe ontfermen. Ic onsalige, waende yeet ghewest toe hebn ende was dwaes; ic waende wal van mi selven ende in mijnre cracht myne reynicheyt beholden toe hebb[e]n, ende, want ic mi op mi selven verliet ende toe cone was ende onbehoet in wanderinge, soe wort ic bedroghen in minen wanen. Ende soe wie hem op hem selven verlatet ende op hem selven toe cone is, hem selven toe behueden, hie is licht bedroghen ende toe allen sonden bereyt, al ist, dat hie dat selven niet en weet. O, minlike here, du leerdes mi ende ic sie wal, dat alle guet van di comet, sonder wen wy niet guedes en hebn noch vermoghen. O, here, weert dattu onse stat niet en behuedes, soe waect die wachter toe vergheves, die sie mit hem selven behoeden wil. O, here, aldus hevestu mi gheleert my selven toe bekennen, nu du mi op mi [op mi] selven ghelaten hebbest. Du hevest mi gheprovet, niet dattu mi niet en kendes, meer op dat ic mi selven kennen solde, want, here, als ick toehandes sprack, ic onsalige sot waende yeet ghewest toe hebn ende wijs ghenoech mi selven toe regeren, ende en verstont niet, solde ic wal regiert worden, dattet an di stont; dat ic ghevallen bin, quam van my selven, ende dat ic weder op stont, dat was overmiddes dijnre gracien. O, licht der waerheyt, du hebbest myne oghen op ghedaen, want ic was blint ende doot in mi selven, ende du hevest my verlicht ende verwect. Al onse leven is becoringe ende ellendicheyt; ende voer dyne waerheyt en mach hem nemant verheffen noch glorieren in hem selven. Ende is yetes guedes in ons, dat comet van diner gracien, want van ons selven en hebbewy niet dan sonden, ende vallen in ellendicheyt ende in alre swaricheyt. Waer in sullewy dan glorieren? Seker in ghenen dinghen moeghewi glorieren, dat wi van ons selven hebn, dan in sonden, ende die quaetheyt der sonden brenghet ons in alle ellendicheyt; hyr en koenewy ghene glorie vinden noch ghenoechte noch ghewarighe blijtscap hebn meer al onsalicheyt. Sullewi dan glorieren in yeet dat guet is, dat moet

1 Hs.: du.

[p. 63]

dan wesen in dat guet dat ons gheleent of ghegeven is, dat ons die ghenade Godes beholden latet alsoe lange als wy ons sijns guedes niet an en trecken, ende niet langer: want waer dat wi ons sijns guedes an ons trecken, dan verliesewi dat syne is ende ons selves daer toe. O, here alles guedes, van di comt alle guet, ende di behoert allene die ere ende glorie, ende dat antrecken alles guedes: soe wie van dinen gueden hem selven ere antrecket, die is een dief ende een moerdenar, ende is ghelijc den duvel, die di dyner glorien beroven ende stelen wolde, doe hie hem selven dyne glorie ende dijns werckes, dattu in hem ghewrocht haddes, antrecken wolde, ende al toe hant verloes hie daer mede di, ewige guet, ende oeck hem selven, ende wort van enen schonen engel een lellick duvel. O, here, soe wie ghelovet ende ghepriset wil wesen van dijnre gaven ende daer in sijns selves ere soeket ende begeert, al macht hem van den menschen gescheen, nochtan wort hie van di ghelastert, daer alle glorie ende ere van comet ende hie vallet in alre confusien ende oneren. O, here, wie van den menschen ghelovet wort, dien du lasters, die sal van den menschen niet bescuddet worden, alstu hem ordelst. O, here, mijn scepper uut mijnre moeder licham, ic bidde diner vaderlicheyt: en laet my in den groten laster niet comen, als dat men my verwiten mach, dat ic stele ende mi antrecken wolde die ere ende glorie, die di allene toe behoert, want loff ende ere alles guedes behoert di allene altoemale toe, ende ons hoert toe mit allen rechte ende eghentlic van onser quaetheyt confusie ende scaemte des ansichtes, ende daer toe alle onsalicheyt, ten sy dattu onser van diner ghenadigher guetheyt ontfermen wilst. Ende du ontfermest alle der gheenre, die du ghescapen hevest, ende en hatest niemant soe vele alst in di is, ende du makeste ons rijc van dijns selves guet, want wy in ons selven arm gheworden synt, ende van dijnre grondeloser mildicheyt soe ghevestu dat alre beste guet alre lievest, dat is di selven in onser ghebrecklicheyt. O, here, du minnest die ghene, die hoere cleynheyt ende armode bekennen, ende makest sie rijc in diner overnemender rijcheyt; ende want wi dine arme kinder sint ende scapen dijnre weyden, soe opene ons die dore dijnre ghenadicheyt, dat wy di eren¹ moeghen ende ghesadet worden, ende dy loven ende dancken: dit verlienstu al den ghenen, die dat mit oetmodicheyt an di sueken, ende versadest sie mit diner spisen, ende wilste sie overvloedelick mit di selven rike maken; ende die ghene, die hem selven

1 ‘Aperi nobis januas tuas, et edent pauperes et satiabuntur’: t.a. pl., bl. 1279, in het Hs. duidelijk eren.

[p. 64]

als van hem selven groet ende rijc achten ende dijn guet di niet toe en scriven meer hem selven, die salstu sluten uut horer rijcheyt, die sie wanen toe besitten ende en solen niet vinden in horen handen, als sie ontspringen uut den droem des tijtliken levens. Hyr om sal ic di, here, belien myne cleynheyt, ende heb ic yenighe doeghet of yeet guedes, datti behaeghet, dat hevestu in my ghewrocht, ende dat scrive ic di toe rechte toe, want van di comet alle guet, ende daer om hoert di glorie ende ere allene toe. Ic belie, dat ic van my selven niets niet en bin noch en vermach dan alle ydelheyt; ende ic bin een scheme der doet ende een doncker afgront, broesch ende sonder vrucht, die sonder di groyt noch en bloyt noch vruchtber en is. Hadde ic ye yetes guedes, dat ontfenc ic van di; ende dat ic valle, dat is van mijnre eghentheyt; ende nummermeer [meer] en stonde ic weder op, du en verhevest mi. Altoes weer ic blint, du en verluchtes my; ende altoes solde ic in sonden vallen, du en ontheldes mi; ende ic bleve ewelick verloren, en dede dat dine gracie ende ontfermherticheyt. O, here, aldus verhoedestu mi altijt van allen quaden in verledenen tyden en in der teghenwoerdicheyt, wes ic dijnre vaderlicheyt toe betrouwe gheheellick; die stricken der sonden, daer ic mede ghelaghet was, hevestu toe sneden, ende hevest mi die oersaken der sonden vake benomen: en[de] haddestu dat niet gedaen, ic hadde in alreleye sonden der werlt vake ghevallen, want ic weet wal, soe wat sonde dat een mensche doet, die mach een ander oeck doen, ten sy dattu hem verhoedes. Ende wat quaet ic niet en dede, dat verhoede dine vaderlike ghenade, ende ghebodes mi daer af toe hoeden; ende dat ic di ghehoersam was, dat was van dijnre gracien, want toe dijnre eren ende toe minen orber behoedestu my van ontelliken sonden, die ic hadde moghen doen.