Frederik III en Karel de Stoute te Trier 1473. Naar het Berlijnsche handschrift en een fragment van: Die enighe sprake ende vereneghinge die sunte Augustinus hadde mit God

Dat anderde capittel.

O, mijn here, mijn God, wanneer sal ic onsalighe mijn verkierde onrechlicheyt kieren ende sturen nae dine gherechticheyt? O, here, du meenste ende mynste enicheyt¹, waerheyt ende suverheyt, ende ic meene ende mynne mennichvoldicheyt, ydelheyt ende onsuverheyt. Wat machic vele seggen? Du bist guet, ende ic sin quaet; du biste ghenadich, ende ic wreet; du biste hillich, ende ic onsalich; du bist dat leven, ende ic byn doet; du biste sterck ende medecine, ende ic byn cranck ende sieck. Mijn schepper, wat mach ic seggen? O, here vader, ende maker alre dinghen, ic bin dijn creatuer, ic verderve ende gae toe niet, ten sy dattu my helpest. Dine handen hebn my ghemaket, dine handen segge ic, die om my mit naghelen doer-graven sint. Ghenadighe here, en wil niet versmaden dat werck dijnre handen. O, alrewerdichste here, besie dine ghebenedide hande, daer du my in ghescreven heveste, les die scrift der ghenaden ende beholt my². Here, ic bin dijn creatuer ende roep mit groten herten toe di: vermaecke my³; ic bin dijn hant werck; du, die biste dat levende leven; spaer my, here, want myne daghe sint niet; ende wat is die mensche, dat hie mit sinen God ende myt sinen schepper spreken mach? Vergheft my, here, dat ic mitti spreke; vergheft dinen knecht, dat hie dat dorf doen, meer noet en heft gheen ewe⁴, anxt ende noet dwinghen my toe spreken, ende die ellendicheyt, die ic lyde, doet my di anropen. Ic bin sieck, ic sueke medicine; ic sin blint, ende haeste te lichte; ic bin doet, ende begeer dat leven. O, Jhesu Nazarene, du biste een medicine; du biste dat licht: ontferme di mijnre. O, Davids soen, ontferme di mijnre. O, fonteyne der bermherticheyt, verhore den armen sieken die totti ropet. O, lichtende licht, verbeyde den blinden, ende biede hem die hant, dat hie gherake totti, ende wes dat licht in dinen lichte⁵. O, levende leven, ver-

1 ‘Diligis’ eenvoudig in het latijn: t.a. pl., bl. 1264.

2 ‘Ecce in manibus tuis descripsisti me; lege ipsam scripturam et salva me’: t.a. pl., bl. 1264.

3 ‘Recrea me’: t.a. pl., bl. 1264.

4 ‘Legem non habet necessitas’: t.a. pl., bl. 1265.

5 Psalm 36, vs. 10: ‘in uw licht zien wij het licht’; de latijnsche text heeft: ‘praebe manum, ut ad te veniat et in lumine tuo lumen videat’: t.a. pl., bl. 1265.

[p. 45]

wecke den doden. Maer wat bin ic, die met di spreke? wie mi, here, spaer my. Ic, onreyne spise der wormen ende stinckende voetsel des vurs, wat bin ic, dat ic mitti spreken dorf! ic, onsalige mensche, gheboren vanden wive, corte tijt levende, vervult myt droefheyt der ydelheyt ende den onwisen beesten ghelijck gheworden, wat byn ic? Ic byn een doncker afgront, eerde der onsalicheyt¹ ende der maledixien, soen der gramscap, een hebbelic vat der oneren, ghewonnen² overmids onsuverheyt, levende in ellendicheyt, stervende in anxteliker swaerheyt. Wat sijn ic, onsalighe, ende wat sal ic worden? Meer wat sin ic? Ic sin een vat vol messes, een putte der onreynicheyt, vol stanckes ende eyselicheyt, arm, blint ende naect, ende vele armoden onderworpen, niet wetende, hoe ic in die werlt quam off hoe ic daer uut sal scheyden [sal]. Mijn leven is onstadich ende onseker, als die mane wassende ende wanende, als nu sieck nu sont, ghelijck als een boem bloyende, die myt enen rijp verdorret. Aldus is mijn leven, broesch ende vergaende: want hoe dattet meer wasset myt der tijt, hoe dattet meer cortet ende naer comet ten eynde. Aldus be-drieghet [sie] ons ende is niet toe holden, ghelijck dat men een scheme niet stille staende beholden en mach, ende is vol stricken des dodes, nu blide nu drovich, nu sterck nu cranck; nu leve ic, ende als ickt minst vermode, soe sterve ick. Siet, aldus bin ic, altijt teghenheyt verwachtende in al minen ghenoechten ende welden. Als ic lache, soe is my dat wenen nae by, want al onse leven is onghestadicheyt, alsoe dattet een ure in gheliken state niet en blivet. Als nu vresewi ende beven; nu is ons toe colt, nu toe hiet; nu siecheyt, quellinge ende alle ellendicheyt; ten latesten comet die onverwinlike doet, die mit vele stricken den menschen daegelix bevaet, die een mit der saghen, den anderen mit hovet seer, ende aldus mit ontelliker siecheyt brenget sie den menschen ten eynde: die een stervet van honger, die ander van dorst; die een verbrant, ende die ander verdrenct. Aldus is al onse leven onseker ende onstadich, want wi en sint gheens dinges seker dan die doet, altijt verwachten wy die ure des dodes, die ons onkondich is. Ende als wy wanen alre ghesondest toe sijn ende lange toe leven, soe comet dickewile haestelick ende onversienlick die doet ende benemet ons die hope, daer wy in weren, want wi weten niet, wanneer ende in wat maneren wi sterven sullen. Mer altoes sin wi seker, dat wi die doet niet ontvlien en moeghen.

1 ‘Terra miseriae: t.a. pl., bl. 1265.

2 ‘Vas aptum ad contumeliam, genitus per immunditiam, vivens in miseria, moriturns in angustia’: t.a. pl., bl. 1265. Hs. gheveven.

[p. 46]

O, here, al is onse onsalicheyt groet, wi en merkent noch en roekens niet: hyr om roep ic toe di: ontferm di onser; ic sal toe di ropen, here, eer dat ic sterve, op dat ic niet ewelick en sterve, meer mitti ende in di blive. Ic sal mine onsalicheyt merken ende, here, di belien, ende mijnre onweerdigher cleynheyt en wil ic my niet scamen dijnre ghenadicheyt toe openbaren ende toe claghen. O, here, du biste mine cracht ende myne stercheyt, vermiddes welken ic ontholden ende ontheven worde. O, licht, vermiddes welken dat ic sie, toen my dine glorie, daer ic my in verblide.