Frederik III en Karel de Stoute te Trier 1473. Naar het Berlijnsche handschrift en een fragment van: Die enighe sprake ende vereneghinge die sunte Augustinus hadde mit God

[p. 41]

[Dat ierste capittel]

Hyr beghint die enighe sprake ende vereneghinge, die Sunte Augustinus hadde mit God: dat ierste capittel.

O, mijn here, ende mijn God, ende mijn bekenre, die my ende al dinck in di selven bekennest, doe my di waerachtelicken bekennen; o, cracht mijnre sielen, mijn solaes ende mijn enighe troest, vertoen mi di; o, licht mijnre oghen, mijns geestes blijtscap ende mijns herten toeverlaet, ghewerdighe di my toe openbaren. O, leven ende ontholt mijnre sielen, doe mi di bekennen ende mynnen. Here mijn God, leven ende volle blijtscap mijnre sielen, mijne glorie ende myne salicheyt, o, begeerte mijns herten, laet my dy vinden beholden ende besitten. O, mynne mijnre sielen, laet mi di omme helsen. O, mijn gheminde brudegom, ic en vinde van binnen noch van buten ghene ruste dan in di, noch ghene ghenuechte anders dan in di. O, myne enighe salicheit, al mijn ghenoeghen is alleen in di, mitten binnensten mijns herten ende mijnre sielen di toe besitten, wanttu biste die overste smaeck, troest ende sueticheyt mijnre sielen. O, here, cracht ende stercheyt, ontholder ende verlosser, mijn enighe toeverlaet, doe my di bekennen ende mynnen. Ie moet di mynnen, mijn hulper ende borch mijnre stercheyt, mijn enighe hope in al mijn wederstoet. Ic moet dijns ghebruken, want du biste dat beste guet, sonder welken gheen guet en is. Opene my die openheyt dijnre cracht, o, ewighe woert des vaders, wanttu dat beth vermachste dan yenich snidende sweert; lueck op die oren mijns herten, dat ic horen mach die stemme dijns woerdes, sprekende van boven mit dijnre sterker stemmen in dat binnenste mijns herten. Die wallust mijns vleysches moet van diner stemmen vlien ende verdroeghen, ende die eerde mijnre plomper onbecantheit moet van die cracht diner stemmen groyen ende bloyen ende vruchten der gherechticheyt in der ewiger waerheit voert brenghen. O, onbegripelick ende onwandelber licht, verlichte(t)¹

1 Hs. verlichtende; het latijn heeft: ‘illustra oculos meos, lux incomprehensibilis’: t.a. pl., bl. 1263.

[p. 42]

mijnre oghen crancheyt ende behuedet sie, dat sie hem niet en kieren toe sien ienige ydelheit. O, onsientlike licht, verlichte myne oghen, om di toe sien. O, oversuete roeck des levens, storte dyne roeke in mynen binnensten, soe dat ic in die cracht dijns rokes lopen mach, in die specien dijnre salven ende dijnre walrukender cruden. Maec die mont ende die tonge mijnre sielen gesont, dat ic mach smaken ende bekennen die groete menichvoldicheyt dijnre sueticheyt, die du verborghen ende opgheholden hevest den, die du vervult heveste myt caritaten ende mynnen. Gheff minen her(ten) om di toe dencken¹; mijnre sielen, di toe mynnen; minen verstande, die toe verstaen; myner redenen ende ghedachtenisse, altijt suetelick ende wijslick an di toe cleven, o, weerde sueticheyt, di toe smaken ende mit mynnen toe besitten. O, levende leven, in welken alle dinghen leven ende sint; o, leven, die my dat leven gheveste ende selven dat leven biste, overmiddes di leve ic; sonder di sterve ic; vermids di worde ic van der doet verwect, want dijns ghedenckende worde ic levendigh, o, levende leven, oversuete minlick ende altoes ghedenclick². Ic bidde, waer mach ic di vinden, alsoe dat ic in my selven ontbreke ende in di ontholden worde³. Wes by my in minen ghemode, in mijn herte, in minen mont ende in mine hulpe, want ic quelle van diner mynnen. Dine suete roke maect my levendich ende sterckt my. Dine ghedenckenisse maect my ghesont, ende, als ic in diner glorien schouwe, soe vernoeghet my, dat ic toe male van di versadet worde, o, leven mijnre sielen⁴. Mine siele begheert ende ontbrect in dine ghedenckenisse⁵, wanneer sal ic comen ende my voer di openbaren, o, mine enige troest ende blijtscap? Waer om kierstu dijn ansicht van my, daer ic my in verblide? Waer ontholdestu dyne verborghene schoenheyt, die ic begeere? Overmiddes dine roeke leve ic ende verblide my in di, meer ic en siee di niet. O, weerde lieef, waer om verberchstu dijn schone ansicht? Lichte daer om, als wy van di lesen, welck du selven ghesecht hevest, ‘dat di gheen mensche mach sien ende leven.’ Sie, lieve here, ic wil sterven om di toe sien; laet my hyr sterven, op dat ic di mach sien⁶⁰. Ic begeer ontbonden toe wesen van desen leven, ende myt di toe wesen. Ick ontsegge toe leven, op

1 ‘Da cor quod te cogitet’: t.a. pl., bl. 1263.

2 ‘Semperque memorialis’: t.a. pl., bl. 1263.

3 ‘Ut im me deficiam et in te subsistam’: t.a. pl., bl. 1263.

4 ‘Sed satiabor cum apparuerit gloria tua, vita animae meae’: t.a. pl., bl. 1263.

5 ‘Concupiscit et deficit anima mea de memoria tua’: t.a. pl., bl. 1263.

60 Het latijn heeft hier: ‘Eia, domine, moriar ut te videam; videam, ut hic moriar’: t.a. pl. 1263.

[p. 43]

dat ic mit Christo leven mach. Here Jhesu Christe, ontfanck minen geest. O, mijn leven, ontfanck mine siele. O, mine blijtscap, trecke mijn herte toe di; o, mijn suete lieff, ic wil di mynnende in mynnen eten ende van dijnre mynnen in di verteert worden¹. O, mijn hoeft, regere my ende sture my. O, licht mijnre oghen, verlichte my. O, suete melodie, vermake mi. O, roeke des levens², maeck my levendich. O, woert des vaders, maeck my sterck. O, mijn enighe loff, maeck levendich die siele dijns knechtes. O, blijtscap, com in my, op dat ic my in di verblide. O, overste sueticheyt, storte di in my, opdat ic di smake. O, ewighe licht, verschine my, opdat ic di sie, bekenne ende mynne. O, overste sueticheyt, storte di in mi, want daer om en mint men di niet, om dat men di niet en kent; ende daer om en bekent men dy niet, om dat men di niet en verstaet; ende daer om verstaewy di niet, om dat wy dijn licht niet en hebn, daer wi di in verstaen solden: o, here, dijn licht lichtet in onsen duusternissen, meer onse duusternissen en begripen dijn licht niet. O, licht der ghedachten, o, lichtende waerheyt, die alle menschen verlichtes, die in dese werlt comen; niet die dese werlt mynnen, meer die in dese werlt comen, segge ick, want die dese werlt mint, die mach die vrientscap Godes niet smaken. O, licht der waerheyt, verdrijf die duusternissen van dat ansicht mijnre sielen ende van minen ghedachten, dattet di verstae, ende verstaende begripe, ende begripende mynne ende bekenne. Want soe wie di bekent, die mynt di; hie verget sijns selves ende clevet an di, ende oeck mynt hie di meer dan hem selven, want hie latet hem selven ende comet toe di, ende verblidet van di ende is in di. O, weerde here, daer om en mynne ic di soe seer niet als ic solde, want ic di toe vollen niet en bekenne, meer want ic di luttel kenne, daer om mynne ic di luttel; ende want ic my van di kiere, die die ghewarighe blijtscap biste, ende kiere my toe uutwendigher vreemder mynnen, die mi van di vervreemdet ende verydelt, daer omme moet ic dijns derven. Ende aldus bin ic over al arm ende onsalich, want mijn herte, dat ic myt voller mynnen ende begheerten di gheven solde, dat gheve ick der ydelheit, ende aldus worde ic ydel ende ydelheyt, als ic mynne dese ydelheyt³. O, here, want ic an di niet en cleve in ynnigher eenicheyt ende my uutwert kiere in uutwendigher menichvoldicheyt, daer om en verblide ic my niet in dijnre rijcheyt; ende want ic my toe desse tijtlike dinghe gheve,

1 ‘Dulcis cibus meus, comedam te’: t.a. pl., bl. 1263.

2 Hs. levendes: 't latijn heeft: ‘Odor meus, vivifica me’: t.a. pl., bl. 1263.

3 In den latijnschen text hier caput II.

[p. 44]

daer om moet ic derven der gheesteliker voedinge. Lieve here, du biste ewich, ende du woenste in der ewicheyt, ende du en biste niet toe vinden in tijtliker verganclicheyt, du minnest hemelsche dinge ende ic eertsche: och, och, wanneer salt vergaen dat ons aldus doet scheyden?