[Receptie-esthetica]
Woord vooraf
H. Steinmetz
Hieronder volgen drie artikelen die als lezingen werden gepresenteerd op de door het Aio-Netwerk Literatuurwetenschap georganiseerde workshop Wat is er overgebleven van de receptie-esthetica?, die op 20 november 1992 in Leiden heeft plaatsgevonden.
Doel van de workshop was na te gaan wat van de grote invloed overgebleven is die de receptie-esthetica in de zeventiger jaren verworven had. Als hoofdspreker was prof. dr. Rainer Warning (München) uitgenodigd, een van de grondleggers van de receptie-esthetica (Rezeptionsästhetik. Theorie und Praxis. München 1975). Helaas kon Warning ons zijn lezing niet in druk ter beschikking stellen. Hij karakteriseerde daarin de receptie-esthetica als een poging om structuralistische en functionalistische literatuur- of tekstbenaderingen samen te voegen. Zij kon daarin uiteindelijk niet slagen omdat structurele (tekstgeoriënteerde) en functionele (lezersgeoriënteerde) principes niet gelijktijdig gerealiseerd kunnen worden. Volgens Warning staan beide in een komplementaire verhouding tot elkaar. Wat de receptie-esthetica misschien wel op gang gebracht heeft, is een streven naar een functiegeoriënteerde teksttheorie. Deze kan gebruik maken van het spanningsveld tussen structuur en functie, maar mag niet uit het oog verliezen dat men beide niet tegelijk kan hebben.
In een andere richting wijzen de bijdragen van Kloek en Segers. Beide auteurs herkennen in de receptie-esthetica belangrijke aanzetten die tot een nieuwe en vruchtbare empirische literatuurwetenschap hebben geïnspireerd, niet in de laatste plaats in Nederland. Zij bevestigen hiermee direkt en indirekt de strekking van mijn eigen bijdrage, waarin in vogelvlucht een beeld wordt geschetst van de specifieke wijze waarop de receptie-esthetica in de Nederlandse literatuurwetenschap is geïntegreerd.