Forum der Letteren. Jaargang 1982

[p. 64]

Verslagen en mededelingen

Kort verslag van het congres ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Nederlandse Vereniging voor Algemene Literatuurwetenschap te Garderen (23 - 24 januari 1981)

Op 8 september 1981 was het tien jaar geleden dat de Nederlandse Vereniging voor Algemene Literatuurwetenschap (VAL) werd opgericht. Blijkens de statuten stelt de vereniging ‘zich ten doel de bevordering van het onderzoek en het onderwijs in de algemene (theoretische en vergelijkende) literatuurwetenschap.’ Het lidmaatschap staat open voor ieder die het doctoraal examen algemene literatuurwetenschap heeft afgelegd, op het gebied van de algemene literatuurwetenschap werkzaam is, of door het bestuur op voordracht van enkele leden voor het lidmaatschap wordt uitgenodigd. In de praktijk betekent dit dat vrijwel iedere afgestudeerde met belangstelling voor een literatuurwetenschap die supralinguale problemen bestudeert, lid kan worden van de VAL. De vereniging heeft thans meer dan 160 leden. Het tienjarig bestaan van de VAL werd in januari 1981 met een congres over de methoden en problemen van de literatuurgeschiedschrijving gevierd.

De eerste congresdag stonden vier werkgroepen op het programma, waaraan door leden en andere belangstellenden, waaronder een aantal studenten, in totaal ongeveer honderd personen, actief werd deelgenomen. De thema's van de werkgroepen waren: I. traditie en vernieuwing (voorzitter: P.H. Schrijvers), II. de concrete lezer (voorzitter: Elrud Ibsch), III. literairhistorische periodisering (H.R.P. Leferink), IV. literatuur in vertaling (W.J.M. Bronzwaer). Ieder die dit wenste, had een korte schriftelijke bijdrage kunnen inleveren. De bijdragen waren van te voren gedistribueerd, zodat alle tijd aan discussie kon worden besteed. Een aantal bijdragen zullen afzonderlijk als artikel worden gepubliceerd.

Op de tweede congresdag werd een viertal lezingen gehouden door buitenlandse sprekers, die onderwerpen behandelden waarop de deelnemers zich tijdens de werkgroepen mentaal hadden kunnen voorbereiden. De uitnodiging van Manfred Fuhrmann, als classicus aan de Universiteit van Konstanz verbonden, was een gelukkige keuze. Fuhrmann sprak over ‘Gattungskonstitution durch Leserwahl, am Beispiel der Bukolik’ en wist op overtuigende manier met behulp van de lezersreceptie die in de Oudheid vooral uit de wijze van overlevering (selectie en uitbreiding) blijkt, de opkomst van een genre te verklaren,

David Bellos, romanist aan de Universiteit van Edinburgh, hield de tweede lezing: ‘Reconstructing a Reading Public: Balzac's Real Readers.’ Bellos trachtte het historische, concrete lezerspubliek uit de tijd dat de romans van Balzac werden gepubliceerd, te reconstrueren aan de hand van de overgele-

[p. 65]

verde fanmail. De brieven die Balzac naar aanleiding van zijn romans heeft ontvangen ‘permit almost unmediated observation of the processes of identification.’ Bellos kruidde zijn voordracht met interessante citaten uit brieven van lezeressen die te kennen gaven dat niemand de ziel van de vrouw zo had doorgrond als Balzac. De tekst van de voordracht zal te zijner tijd worden geintegreerd in een boek dat ongetwijfeld een waardig vervolg zal zijn op Bellos' eerder verschenen Balzac Criticism in France, 1850-1900 (Oxford, 1976).

Jean Weisberger, als neerlandicus en comparatist verbonden aan de Vrije Universiteit te Brussel, legde zijn gehoor enkele problemen betreffende de periodisering van de moderne literatuur voor. Zijn lezing ‘Een concreet geval: de periodisering van de internationale avantgardebewegingen’ had zijn ervaring met de praktijk van de internationale literatuurgeschiedschrijving, zoals deze in een project van de International Comparative Literature Association gestalte heeft gekregen, tot achtergrond. Lag bij Weisberger wellicht te veel accent op de praktijk (de noodzaak een groot aantal problemen zo consistent mogelijk op te lossen), bij de vierde spreker, Hans-George Ruprecht, romanist, comparatist en semioticus (Carleton University, Ottawa) overwoog de theoretische verantwoording. In zijn lezing ‘Semiotics of the Untranslatable: Joyce - ALP - Hildesheimer’ ging Ruprecht in op ‘Anna Livia Plurabelle,’ de Duitse vertaling door Wolfgang Hildesheimer, en de Franse door Samuel Beckett, Philippe Soupault en anderen. Hoewel de definitie van onvertaalbaarheid een centraal punt was in Ruprechts betoog, wist de spreker bewondering te wekken voor de bestaande vertalingen van het ALP-fragment uit Finnegans Wake. Zijn op Hjelmslev, Saussure en Greimas gefundeerde semiotiek bleef echter overwegend in een ‘metasemiological framework’ steken.

D.W. Fokkema

Vrienden van het gymnasium

Onlangs is opgericht de vereniging ‘Vrienden van het Gymnasium’; die wil er naar streven dat de gymnasiale opleiding ook in de toekomst blijft voortbestaan. Deze vereniging richt zicht tot allen die voor het behoud van het gymnasium - hetzij als zelfstandige school, hetzij als onderdeel van een lyceum of scholengemeenschap - willen strijden of die strijd willen steunen.

De behoefte aan gymnasiaal onderwijs in Nederland heeft in de afgelopen jaren, zeker sinds de invoering van de Mammoetwet, een aanzienlijke groei vertoond. Er gaan niettemin in den lande stemmen op om het gymnasiale onderwijs terug te dringen. Door mensen, die het belang van de gymnasiale vorming inzien is daarop gereageerd. Deze reactie heeft vorm gekregen in de oprichting van een vereniging ‘Vrienden van het Gymnasium’.

Aanmelding als lid kan gebeuren door schriftelijke opgave via het secretariaat, Postbus 120, 5240 AC Rosmalen, of telefonisch 04192-6633.

[p. 66]

Zevenendertigste Nederlands Filologencongres 1982

Het zevenendertigste Nederlands Filologencongres wordt gehouden van woensdag 14 tot en met vrijdag 16 april 1982 in het Academiegebouw, Domplein 29, Utrecht.

Het programma is gericht op docenten en onderzoekers uit het tertiair onderwijs en onderzoeksinstituten, en daarnaast op belangstellenden uit het secundair onderwijs. Het congresprogramma is verdeeld over negen secties, drie gewijd aan componenten van de taalwetenschap, drie aan aspecten van de literatuurwetenschap en drie aan de kunstgeschiedenis, de muziekwetenschap en de theaterwetenschap. Daarnaast worden in vier afdelingen algemene thema's aan de orde gesteld, namelijk de waarneming van temporele structuur (tijd en ritme), de middeleeuwen, het onderwijs en de ethnische minderheden in ons land als velden voor onderzoek naar het functioneren van taal en kunst. Het voorlopig programma is op aanvraag verkrijgbaar bij de secretaris, dr. R.E.V. Stuip, Frans Instituut RUU, Drift 15, 3512 BR Utrecht, telefoon: 030-311934.

Internationaal colloquium taalonderwijs

De Faculteit van letteren en Wijsbegeerte van de Gentse Rijksuniversiteit is van plan 24-26 november 1982 een colloquium te organiseren over linguistische en socio-culturele aspecten van het taalonderwijs.

Naast enkele plenaire lezingen over vrij algemene topics zijn er ook een 20-tal specifieke lezingen voorzien in verschillende secties. Sectie 1: Van dialect naar standaardtaal (met speciale aandacht voor de Vlaamse taalsituatie). Sectie 2: Van moedertaal naar vreemde taal; a) in het algemeen; b) met het Nederlands als uitgangstaal of doeltaal.

Ter afronding van het colloquium stellen de organisatoren een forumgesprek over ‘Taalnormering en taalgebruik’ voor. Dit debat wordt ingeleid door 4 referenten uit verschillende taalgebieden.

Hoewel er speciale aandacht besteed wordt aan de taalsituatie en het taalonderwijs in Vlaanderen (vooral in sectie 1), wordt het geheel toch ruim genoeg geconcipieerd om ook voor vakgenoten uit Nederland en andere taalgebieden toegankelijk en interessant te zijn.

Wie denkt met een lezing over bovengenoemd(e) onderwerp(en) een bijdrage te kunnen leveren tot het welslagen van dit colloquium, wordt verzocht contact op te nemen met het organiserend comité. Een korte samenvatting (minimum 15 regels) wordt ingewacht vóór 30 april 1982. De selectie gebeurt vóór 1 juni 1982. Onmiddellijk daarna wordt het officiële programma meegedeeld.

De kongrestalen zijn Nederlands, Frans, Engels en Duits.

Adres: Internationaal Colloquium Taalonderwijs; Blandijnberg 2; B-9000 Gent (België).