't Fonteintje. Jaargang 1

[p. 5]

Karel Leroux.
De Dreef.

VAN waar ik hier zit aan mijn schrijftafel, zie ik in de verte de dreef die mijn gezichtskring afsluit als een preraphaëlitische kloostergaarde. Het is een dubbele rij volgroeide kanadaboomen, van Oost naar West en dan zuidwaarts buigend, als een veilig-hooge en -dichte haag om het stukje wereld dat ik van hier uit overzie.

Somwijlen, bij zomeravond vóór 't luiden op den toren, vermoed ik langs de wegels het rustig bedrijf van wandelende religieuzen die bidden aan kruiszware paternosters of in dikke gebedenboeken. En een zoete begeerte wordt luide in mij naar dergelijk leven van matig en zorgzaam hovenierwerk overdag, voorafgegaan en besloten door even rustige en regelmatige godsdienstoefeningen in 't schemerlicht van kaarsen en vergulde heiligen. Ik voel me worden dan tot een pater met een baard en een pij, met dikke vingeren en propere bloote voeten, en een gemoed zoodanig ontdaan van alle heftigheid, dat zelfs de ijver voor 't gebed de sleepende maat van mijn geprevel niet vermag te wijzigen. Ik zie

[p. 6]

mij snoeien aan jonge perelaars en geraniums verplegen rond 't beeld van de H. Maagd, alles gedwee, in volledige overgave en schamele dienstbaarheid, maar met het gemakkelijk bewustzijn van gedekte verantwoordelijkheid en de kloeke hoop op latere belooning. Zoo ben ik dan een schaap onder schapen en een heilige van beroep.

Maar als de zon achter die boomen duikt, in Oogst of in September, en den hemel in lichtlaaie vlam zet, als het ginder boven de kruinen diep wordt en hel, zoo diep en zoo hel dat ik eerst aarzelend mijn blikken laat peilen die diepte, en ik voel dat verder, oneindig veel verder dan mijn blik reikt, de wereld nog voortgaat, dan kan een onuitsprekelijk heimwee naar die droomeilanden mij bevangen, dan worden mijn oogen groot van extaze en klopt mijn hart in mijn keel van moed en kracht en machteloosheid tevens. Dan reis ik in gedachten met internationale sneltreinen en transatlantiekers, met auto's en vliegmachines, in dolle vaart, naar dat eene doel dat geen doel is, naar 't onbekende dat bekend wordt zoodra ik het bereik, naar dat verre, verre punt dat ik niet weet maar dat ik raad, naar die plaats waar mijn hart naar haakt - en

[p. 7]

vrede zou vinden,... naar den hemel misschien. Ik, arme, droom van hooge ambten in China en reuzenzaken in Amerika, ik voel me overal en bij iedereen thuis, ik ben een kind van de wereld, maar een kind; met een verbeelding en een ontvankelijk gemoed.

Want zie, toen ik vroeger in de stad de gansche week mij naarstig van mijn plichten kweet om 's Zondags van den buiten te komen genieten, dan kon het schouwspel van die dreef mij uren en uren bekoren. Van vroeg in den morgen was ik te been in 't seizoen dat alles in dichten mist gedompeld ligt en al wat leeft: de menschen, de dieren en de planten, laat begint op te staan. Maar voor mij die wist stonden ze er reeds, de boomen, weggedoezeld in een effen wolk, iets donkerder dan de overige mist. En stilaan rezen ze op, tegelijk met de zon, en werden de oude bekenden van vroeger. Hun blaren, waaronder veel gele en halfvergane, blikkerden nat in de schuine stralen en als ik de oogen half toekneep was 't of daar verre een zilveren gordijn zachtjes verroerde. Soms ook, op stille Zondagen, drong hun geprevel tot mij door als teere muziek en ontroerde ik droef-gelukkig bij

[p. 8]

de gedachte dat zooveel liefde en al die goede, bekende dingen mij omringen, terwijl het toeval mij had kunnen doen ronddolen in verre landen, met een harte zwaar van verlangen en in mijn oogen den brand der nostalgie naar den geboortegrond.

Gelijk zij nu staan in den najaarsregen, met gebogen hoofd en den rug naar den wind gekeerd, als oude vrouwen in een kapmantel, berustend in deze triestigheid als in een ontwijkbare plaag en een noodwendig aandeel in de universeele miserie, zijn ze mij een voorbeeld en eene sterkte. Ik heb er gisteren rondgeloopen, toen, na de schieterij van steedsche heeren, over de gansche streek nog de verschrikking lag der knallende geweerschoten. De boomen, de struiken, de verre bosschen en de nog verdere echo's schenen zwijgend te wachten op nieuwe losbrandingen. Geen vogel riep, geen vlerke sloeg de lucht, alleen van tijd tot tijd een kikvorsch op het pad die, verwonderd over zijn sprong, aandachtig bleef zitten luisteren. Aan het uiteinde van een drooge gracht, tusschen blaren en geelgeworden gras, had een gewonde boschduif een toevlucht gevonden. Zij was geschoten in haar vleugel en

[p. 9]

daarbij zoo mager als een hout. Zij was zoodanig uitgeput dat zij niet op haar pootjes zat maar ineengezakt op den buik lag. Ik overwoog om ze te dooden en haar lijden te verkorten, toen een kinderlijke angstvalligheid mij weerhield. Ik keek naar die duivenoogen die strak en vurig blonken. Misschien, dacht ik, heeft ze nooit zoo vurig geleefd als in deze folteringen, misschien gaat ze nu eerst in dit uiterste uur een dieperen zin aan 't leven ondervinden; daarbij heeft ze nu nog besef van wat gebeurt, maar daarna, daarnamaals, wie weet: zal er zich iemand om een duif bekommeren? Ik heb ze meegenomen en al den tijd onderweg heeft haar hart sterk geklopt in mijn hand. Thuis heb ik haar wonde gezuiverd, waarbij ze mij in de hand pikte. Vandaag is ze veel beter, ze steunt al op haar pooten. Zij wil nog niet eten en kijkt kwaadaardig als ik haar nader. Het spijt mij dat zij mijn inzichten niet kan doorgronden en voel mij verongelijkt. Zij ligt stil in de papiermand die in den hoek van de kamer staat. Zoolang ze ziek is mag zij de dreef niet zien waar kommer en zorg en lief en leed haar harte heen trekken.