Folium Librorum Vitae Deditum. Jaargang 3

[p. 172]

E.P. Goldschmidt †

In Februari 1954 overleed te Londen de antiquaar Ernst Philip Goldschmidt. Het is niet algemeen bekend, dat E.P. Goldschmidt Nederlander was.

Bij het overlijden van deze grote geleerde is in de hele wereld zoveel geschreven, dat het overbodig is, hier in Folium aan het goede, dat over hem gezegd werd, nog iets toe te voegen. Wat The Times op 19 Februari over E.P. Goldschmidt schreef, is samen met twee toespraken, die bij zijn crematie werden gehouden, voor zijn vrienden in een gedenkboekje bewaard.

De redactie van Folium is er trots op, dat E.P. Goldschmidt tot de medewerkers behoorde. In het eerste nummer van 1952 verscheen zijn bijdrage ‘Old Sale Catalogues’, waarvan wij geloven, dat zij tot het belangrijkste behoort, dat in Folium geschreven is.

Folium heeft nog een andere prettige herinnering aan de mens E.P. Goldschmidt. Zijn boek ‘The printed Book of the Renaissance’ was in 1951 in een Nederlands vakblad met een ons inziens ongerechtvaardigde felheid aangevallen. Folium sprong toen spontaan voor Goldschmidt in de bres. In zijn brief van 11 December 1951 gaf hij uitdrukking aan zijn blijde verrassing over deze onverwachte verdediging. Hij voegde er aan toe, dat de critiek gelijk had met hem op enkele slordigheden in zijn boek te wijzen en dat hijzelf in staat zou zijn, het aantal opgemerkte fouten te vermeerderen, en hij was sportief genoeg te zeggen: ‘There is no excuse for such carelessness’.

De zaak van de Heer Goldschmidt zal worden voortgezet door de Heer J. Vellekoop, die reeds vele jaren zijn medewerker was.

G.

[p. 173]

What now survives in dozens of copies existed in hundreds, what is unique or rare now, probably was quite uncommon to find in the fifteenth century.

It is therefore not so much the hazardous survival of texts from their first composition till the epoch of the first printers that need pre-occupy us. Since blind chance must have played an important part, and since we have no means of knowing what valuable works have totally perished before ever a printer had an opportunity of multiplying them, there is not much that we can say on this phase of transmission. But there is a good deal to be said and to be remembered about the next phase which can be summed up in the question: What texts did the early printers choose to print, and why?

Printing was from the start a commercial enterprise and, however often printers and publishers have lost their money in the past five centuries, there has never been a book that went to press unless the printer rightly or wrongly believed he could make a profit by printing it. It is therefore essential to form some conception of the ‘economics’ of fifteenth- and sixteenth- century printing if we are to appraise the reasons for the existence or non-existence, the abundance or scarcity of early editions of certain texts.

In the first place we must form some general idea of the book-buying public the fifteenth-century printers had in mind as their potential customers and we must not lose sight of the fact that their requirements, not our curiosity, determined the selection of earlier medieval texts for publication.

Uit: E. Ph. Goldschmidt, Medieval texts and their first appearance in print. 1943.